Wolibórz

Wolibórz
	wieś
	; Kościół św. Jakuba Apostoła w Woliborzu
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	kłodzki
Gmina	Nowa Ruda
Wysokość	480 m n.p.m.
Liczba ludności (III 2011)	1094
Strefa numeracyjna	74
Kod pocztowy	57-431
Tablice rejestracyjne	DKL
SIMC	0854564
	Położenie na mapie Polski Wolibórz
	Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Wolibórz
	Położenie na mapie powiatu kłodzkiego Wolibórz
	Położenie na mapie gminy wiejskiej Nowa Ruda Wolibórz
	50°35′18″N 16°33′15″E/50,588333 16,554167
	Multimedia w Wikimedia Commons

Dom w Woliborzu, w tle widoczne są wzniesienia: Garbiec i Golec

Wolibórz (niem. Volpersdorf^[4]) – wieś w Polsce, położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Nowa Ruda.

Podział administracyjny

Integralne części wsi Wolibórz^[5]^[6]
SIMC	Nazwa	Rodzaj
0854570	Podlesie	osada
0854587	Przygórze	osada leśna

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa wałbrzyskiego.

Położenie

Miejscowość jest położona u podnóża Gór Sowich w dolinie potoku Woliborki, między Obniżeniem Noworudzkim a Garbem Dzikowca. Przebiegają przez nią 2 drogi wojewódzkie: nr 384 do Łagiewnik przez Bielawę (obwodnica) i Dzierżoniów oraz nr 385 do Ząbkowic Śląskich i Nowej Rudy.

Nazwa

12 listopada 1946 r. nadano miejscowości polską nazwę Wolibórz^[4].

Demografia

W 1933 r.^[7] w miejscowości mieszkało 2665 osób, a w 1939 r.^[8] – 2589 osób^[9]. W 2006 r. w Woliborzu mieszkało około 1300 osób. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczył 1094 mieszkańców^[2].

Liczba ludności Woliborza

Kolej

W Woliborzu znajduje się nieczynna stacja kolejowa na linii kolejowej nr 327 (kolej sowiogórska).

Zabytki

Do rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa wpisany jest^[10]:

Kościół św. Jakuba Apostoła w Woliborzu, filialny z 1514 r, przebudowywany w latach 1784 i 1821–1822; wieżę zbudowano w latach 1898–1899.

Inne zabytki:

Stary monolitowy krzyż kamienny, być może późnośredniowieczny. Hipoteza, że jest to tzw. krzyż pokutny opiera się na nieuprawnionym założeniu, że wszystkie stare krzyże kamienne, są krzyżami pokutnymi, gdy tymczasem powody fundacji mogły być różnorodne (krzyż pokutny, pamiątkowy, wotywny, graniczny, z motywacji ściśle religijnej, itd).

Kultura

We wsi rozgrywa się akcja rozdziału Partery zbioru reportaży Busz po polsku autorstwa Ryszarda Kapuścińskiego (1962)^[11].

Ludzie związani z Woliborzem

Grzegorz Kołacz – mieszkaniec Woliborza, poseł na Sejm V kadencji.
Paweł Parniak – uznawany za najstarszego Dolnoślązaka i jednego z najstarszych Polaków (ur. 27 lutego 1890 w Nowosiółce Biskupiej, zm. 27 marca 2006 w Woliborzu).

Zobacz też

Wolbórz

Przypisy

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 150467
↑ ^a ^b GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1489 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
↑ ^a ^b Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262).
↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
↑ GUS. Rejestr TERYT
↑ Stan na 16 czerwca 1933 roku.
↑ Stan na 17 maja 1939 roku.
↑ Michael Rademacher: Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Glatz. 2006. [dostęp 2013-07-17]. (niem.).
↑ Architektura: Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków – stan na 31 marca 2013 r. – woj. dolnośląskie. Narodowy Instytut Dziedzictwa, 2013-07-11. s. 79. [dostęp 2013-07-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)]. (pol.).
↑ RyszardR. Kapuściński RyszardR., Busz po polsku, Warszawa: Czytelnik, 2007, s. 60-64, ISBN 978-83-07-03111-8, OCLC 839038455 .

Bibliografia

Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
Geoportal.
Staffa Marek (red.) Słownik geografii turystycznej Sudetów. Góry Sowie, Wzgórza Włodzickie, T. 11; Wyd. I-Bis, Wrocław 1995. ISBN 83-85733-12-6 (ss. 439–444).
Mazurski K. R. Przewodnik turystyczny: Góry Sowie; Wyd. Sudety, Wrocław 1996. ISBN 83-85550-84-4.
Mapa turystyczna Góry Sowie, skala 1:35 000; Wyd. PLAN, J. Góra 2007/2008. ISBN 978-83-60975-44-2.
Bryger K. W., Śnieżek T., Przewodnik turystyczny: Góry Sowie; Wyd. PLAN, J. Góra 2006. ISBN 83-60044-74-0.

[prng-1] Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 150467

[GUS-2] GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.

[spisPNA-3] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1489 [zarchiwizowane 2022-10-26] .

[MP-4] Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262).

[R2013-5] Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)

[teryt-6] GUS. Rejestr TERYT

[ll1933-7] Stan na 16 czerwca 1933 roku.

[ll1939-8] Stan na 17 maja 1939 roku.

[DVG-9] Michael Rademacher: Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Glatz. 2006. [dostęp 2013-07-17]. (niem.).

[NID-10] Architektura: Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków – stan na 31 marca 2013 r. – woj. dolnośląskie. Narodowy Instytut Dziedzictwa, 2013-07-11. s. 79. [dostęp 2013-07-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)]. (pol.).

[Busz-11] RyszardR. Kapuściński RyszardR., Busz po polsku, Warszawa: Czytelnik, 2007, s. 60-64, ISBN 978-83-07-03111-8, OCLC 839038455 .

[2]

[3]

[1]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

Wsie	Bartnica Bieganów Bożków Czerwieńczyce Dworki Dzikowiec Jugów Krajanów Ludwikowice Kłodzkie Nowa Wieś Kłodzka Przygórze Sokolec Sokolica Świerki Włodowice Wolibórz
Osady	Chudzów Koszyn Rybno Sobaniów Straszków
Osada leśna	Bożków
Części wsi	Dębówka Goliszyn Huta Barbara Jastrzębiec Jutroszów Krzów Nagóra Olszowiec Pniaki Sobków Więcław Zdrojowisko
Osady wsi	Borek Granicznik Miłków Nowy Miłków Podlesie Świerki Kłodzkie Wrześnik
Osady leśne wsi	Buczyna Przygórze
Przysiółki wsi	Bożkówek Bytkowice Dalków Drzazgi Górzna Grządka Grzymków Nowa Głuszyca Nowy Dzikowiec Rzędzina Sośnina Sowa Sowina Świerki Dolne Wyrębina Zagórzyn