Wyspa Portowa
54°22′52″N 18°43′23″E/54,381111 18,723056 Plaża Stogi, w tle Port Północny | |
| Kontynent |
Europa |
|---|---|
| Państwo | |
| Akwen | |
| Powierzchnia |
26,4 km² |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa pomorskiego  | |
Położenie na mapie Gdańska  | |
| 54°22′52″N 18°43′23″E/54,381111 18,723056
| |
Wyspa Portowa (Wyspa Stogi) – wyspa w Gdańsku, otoczona wodami Zatoki Gdańskiej, Martwej Wisły i Wisły Śmiałej. Powierzchnia wynosi 26,4 km²[1].
Geografia
[edytuj | edytuj kod]
Wyspa Portowa jest położona we wschodniej części miasta w mezoregionie Mierzeja Wiślana. Jest otoczona wodami:
- od północy: Morzem Bałtyckim
- od wschodu: Wisłą Śmiałą
- od zachodu i południa: Martwą Wisłą
Wisła Śmiała powstała w 1840, w wyniku zatoru lodowego wody w Wiśle, przerywając wydmy. Był to moment utworzenia wyspy – teren oblewany z trzech stron przez Bałtyk i Wisłę został odcięty od lądu.
Wyspa Portowa jest szeroka równoleżnikowo na ok. 7,5 km, a południkowo średnio ok. 3 km z ok. 5-kilometrowym wysunięciem ku północy, jakim jest Westerplatte.
Teren jest w miarę równy, występują tu jednak wydmy pasa nadmorskiego. Północno-wschodnia część wyspy porośnięta jest Lasem Miejskim.
Jeziora
[edytuj | edytuj kod]Podział administracyjny
[edytuj | edytuj kod]Po reformie podziału administracyjnego z 2011 roku, na Wyspie Portowej znajdują się następujące osiedla administracyjne[2]:
| nr | nazwa | ludność | powierzchnia w km² | gęstość zaludnienia (osób/km²) |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Krakowiec-Górki Zachodnie | 1994 | 8,38 | 238 |
| 2 | Przeróbka | 4816 | 7,10 | 679 |
| 3 | Stogi | 12 128 | 10,96 | 1106 |
| ŁĄCZNIE | 18 938 | 26,44 | 716 |
Mieszkańcy wyspy stanowią 4,1% ludności Gdańska a jej powierzchnia 10% obszaru miasta. Gęstość zaludnienia jest o 59 punktów procentowych niższa od średniej miasta.
Podjednostki
[edytuj | edytuj kod]W dzielnicach Wyspy Portowej znajdują się następujące osiedla i podjednostki:
- Dzielnica Krakowiec-Górki Zachodnie:
- Dzielnica Przeróbka:
- Dzielnica Stogi:
Transport
[edytuj | edytuj kod]
Wyspa Portowa jest połączona z lądem dwoma mostami drogowymi, jednym mostem kolejowym i tunelem drogowym. Pierwszy most drogowy to Most Siennicki zbudowany w 1912, drugi to Most wantowy im. Jana Pawła II zbudowany w 2001. Z zachodnimi dzielnicami miasta połączenie stanowi Tunel pod Martwą Wisłą, będący elementem Trasy Sucharskiego. Otwarty został 24 kwietnia 2016[3]. Połączył Wyspę Portową z zachodnią częścią miasta, w dzielnicy Letnica. Wyspa jest połączona koleją przy pomocy linii kolejowej nr 226.
Port
[edytuj | edytuj kod]Na Wyspie Portowej znajduje się Port Północny, jeden z największych terminali w Polsce. Zajmuje się głównie przeładunkiem masowym. Został on oddany do użytku w 1984. Obok znajduje się Głębokowodny terminal kontenerowy DCT, oddany do użytku w 2007.
W obrębie portu, na Wyspie Portowej znajdują się następujące nabrzeża[4]: Krakowskie, Bytomskie, Przemysłowe, Chemików, Dworzec Drzewny, Rudowe, Administracyjne, Węglowe, Wisłoujście, OPP, Mew, Terminal Promowy Westerplatte, Zwycięstwa, Pokoju, Zamykające, Kapitanatu Portu, Północne, Zachodnie, Południowe, Pirs Węglowy, Pirs LPG, Pirs Rudowy, Terminal kontenerowy DCT.
Zabytki[5] i obiekty historyczne
[edytuj | edytuj kod]- Westerplatte – miejsce obrony załogi polskiej składnicy tranzytowej przed wojskami niemieckimi, w dniach 1-7 września 1939. Na terenie Westerplatte zachowały się ruiny koszar oraz wartownie.
- Twierdza Wisłoujście – twierdza z XVII wieku.
- Zabytkowy Szaniec Mewi.
- Zabytkowe warsztaty kolejowe przy ul. Siennickiej 25 (zbudowane w latach 1910-1920).
- Budynek biurowy z końca lat 20. XX wieku, przy ul. Roberta de Plélo[6].
- Kościół Najświętszego Imienia Maryi (kamień węgielny położono w 1937[7]), z cmentarzem Najświętszego Imienia Maryi założonym w latach 30. XX wieku[8].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Podział administracyjny Gdańska [online], gdansk.pl.
- ↑ Urząd Miejski w Gdańsku – Podział administracyjny.
- ↑ Tunel pod Martwą Wisłą otwarty [online], Onet.pl, 25 kwietnia 2016 [dostęp 2016-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2016-05-13].
- ↑ O porcie [online], portgdansk.pl.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych 2011 woj. pomorskie [online], kobidz.pl [zarchiwizowane z adresu 2013-09-27].
- ↑ Do dworku w gdańskim porcie wraca życie [online], trojmiasto.pl, 12 grudnia 2011.
- ↑ Parafia rzymskokatolicka pw. Najświętszego Imienia Maryi, Gdańsk Krakowiec [online], diecezja.gda.pl.
- ↑ Cmentarz na Krakowcu [online], .zdiz.gda.pl [zarchiwizowane z adresu 2012-01-05].
