Złotokot afrykański

Złotokot afrykański
	Caracal auratus
	(Temminck, 1827)
	; Złotokot afrykański na ilustracji z 1867 roku
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	drapieżne
Rodzina	kotowate
Podrodzina	koty
Rodzaj	karakal
Gatunek	złotokot afrykański
Synonimy
	Felis aurata Temminck, 1827; Felis celidogaster Temminck, 1827; Felis chrysothrix Temminck, 1827; Felis neglecta J.E. Gray, 1838; Felis rutilus Waterhouse, 1843; Profelis celidogaster: Severtzov, 1858; Felis (Chrysailurus) neglecta: Severtzov, 1858; Felis chrysothrix cottoni Lydekker, 1906;
	Felis aurata Temminck, 1827; Felis celidogaster Temminck, 1827; Felis chrysothrix Temminck, 1827; Felis neglecta J.E. Gray, 1838; Felis rutilus Waterhouse, 1843; Profelis celidogaster: Severtzov, 1858; Felis (Chrysailurus) neglecta: Severtzov, 1858; Felis chrysothrix cottoni Lydekker, 1906;
Podgatunki
	P. a. auratus (Temminck, 1827); P. a. celidogaster (Temminck, 1827);
	P. a. auratus (Temminck, 1827); P. a. celidogaster (Temminck, 1827);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; bliski zagrożenia
	Zasięg występowania
	; zasięg pewny możliwe występowanie lub przypadkowe spotkania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Złotokot afrykański^[11], kot złoty^[12] (Caracal auratus) – gatunek średniej wielkości drapieżnego ssaka z podrodziny kotów (Felinae) w obrębie rodziny kotowatych (Felidae).

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1827 roku holenderski zoolog Coenraad Jacob Temminck nadając mu nazwę Felis aurata^[2]. Temminck nie potrafił określić skąd pochodzi holotyp^[2]; Van Mensch i Van Bree w 1969 roku ustalili miejsce typowe na „prawdopodobnie przybrzeżny region Dolnej Gwinei”, w Afryce Zachodniej^[13]^[14].

Pokrewieństwo wobec innych gatunków kotowatych kontrowersyjne^[15]. Tradycyjnie umieszczany w monotypowym rodzaju Profelis^[15] lecz badania molekularne pokazują, że złotokot afrykański jest najbliżej spokrewniony z karakalem stepowym (Caracal caracal) i serwalem sawannowym (Leptailurus serval)^[16]^[17]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają dwa podgatunków^[14].

Etymologia

Caracal: fr. caracal „karakal” od, tur. kara kulak „czarnouchy”, od kara „czarny”; kulak „ucho”^[18].
auratus: łac. auratus „pozłacany, ozdobiony złotem”, od aurum „złoto”^[19].
celidogaster: gr. κηλις kēlis, κηλιδος kēlidos „plama”^[20]; γαστηρ gastēr, γαστρος gastros „brzuch”^[21].

Zasięg występowania

Złotokot afrykański występuje w Afryce zamieszkując w zależności od podgatunku^[14]^[22]:

P. aurata auratus – środkowa Afryka na wschód do Kenii
P. aurata celidogaster – zachodnia Afryka

Charakterystyka

Długość ciała (bez ogona) 61,6–101 cm, długość ogona 16,3–34,9 cm; masa ciała samców 11–16 kg, samic 6–8 kg^[22]. Futro na grzbiecie jest rudo-brązowe lub szaro-brązowe, a na brzuchu białe z ciemnymi cętkami.

Ekologia

Złotokot afrykański poluje na gryzonie, góralki, małpy, dujkery oraz ptaki. Samica rodzi 2-3 młode. Zamieszkuje wilgotne lasy tropikalne.

Przypisy

↑ Caracal auratus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Temminck 1827 ↓, s. 120.
↑ ^a ^b Temminck 1827 ↓, s. 140.
↑ Temminck 1827 ↓, s. 251.
↑ J.E. Gray. On some new Species of Quadrupeds and Shells. „Annals of Natural History”. 1, s. 27, 1838. (ang.).
↑ G.R. Waterhouse. A species of Cat procured at Sierra Leone. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 10, s. 130, 1843. (ang.).
↑ Severtzov 1858 ↓, s. 386, 390.
↑ Severtzov 1858 ↓, s. 389.
↑ R. Lydekker. Descriptions of Two Mammals from the Ituri Forest [With a Supplementary Note on the Buffalo of the Semliki district.]. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1906 ((May-December)), s. 992, 1907. (ang.).
↑ L.L. Bahaa-el-din L.L. i inni, Caracal aurata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2019-3 [dostęp 2020-03-07] (ang.).
↑ W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 137. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ K. Kowalski (red.), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska & L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 142, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.
↑ P.J.A. Van Mensch & P.J.H. van Bree. On the African Golden Cat, Profelis aurata (Temminck, 1827). „Biologia Gabonica”. 5 (4), s. 235–269, 1969. (ang.).
↑ ^a ^b ^c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 398. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ ^a ^b D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Profelis aurata. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-03-07].
↑ W.E. Johnson, E. Eizirik, J. Pecon-Slattery, W.J. Murphy i inni. The Late Miocene Radiation of Modern Felidae: A Genetic Assessment. „Science”. 311 (5757), s. 73-77, 2006. DOI: 10.1126/science.1122277. (ang.).
↑ E. Eizirik, W.E. Johnson, S. J O’Brien. Submitted. Molecular systematics and revised classification of the family Felidae (Mammalia, Carnivora). „Journal of Mammalogy”. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 159, 1904. (ang.).
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 27.
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 44.
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 97.
↑ ^a ^b M.E. & F.C. Sunquist: Family Felidae (Cats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 142. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).

Bibliografia

C.J. Temminck: Monographie de mammalogie. Paris: Chez G. Defour, 1827, s. 1–265. (fr.).
N. Severtzov. Notice sur la classification multisériale des Carnivores, spécialement des Félidés, et les études de zoologie générale qui s’y rattachent. „Revue et magasin de zoologie pure et appliquée”. 2 Série. 10, s. 385–393, 1858. (fr.).
Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1-256, OCLC 637083062 (ang.).

[itis-1] Caracal auratus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[CITEREFTemminck1827120-2] Temminck 1827 ↓, s. 120.

[CITEREFTemminck1827140-3] Temminck 1827 ↓, s. 140.

[CITEREFTemminck1827251-4] Temminck 1827 ↓, s. 251.

[Gray-5] J.E. Gray. On some new Species of Quadrupeds and Shells. „Annals of Natural History”. 1, s. 27, 1838. (ang.).

[Waterhouse-6] G.R. Waterhouse. A species of Cat procured at Sierra Leone. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 10, s. 130, 1843. (ang.).

[CITEREFSevertzov1858[https://www.biodiversitylibrary.org/page/2316658_386],_[https://www.biodiversitylibrary.org/page/2316806_390]-7] Severtzov 1858 ↓, s. 386, 390.

[CITEREFSevertzov1858[https://www.biodiversitylibrary.org/page/2316805_389]-8] Severtzov 1858 ↓, s. 389.

[Lydekker-9] R. Lydekker. Descriptions of Two Mammals from the Ituri Forest [With a Supplementary Note on the Buffalo of the Semliki district.]. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1906 ((May-December)), s. 992, 1907. (ang.).

[iucn-10] L.L. Bahaa-el-din L.L. i inni, Caracal aurata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2019-3 [dostęp 2020-03-07] (ang.).

[Cichocki&inni-11] W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 137. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Kowalski&inni-12] K. Kowalski (red.), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska & L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 142, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.

[Mensch&Bree-13] P.J.A. Van Mensch & P.J.H. van Bree. On the African Golden Cat, Profelis aurata (Temminck, 1827). „Biologia Gabonica”. 5 (4), s. 235–269, 1969. (ang.).

[Burgin&inni-14] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 398. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[Wilson&Reeder-15] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Profelis aurata. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-03-07].

[16] W.E. Johnson, E. Eizirik, J. Pecon-Slattery, W.J. Murphy i inni. The Late Miocene Radiation of Modern Felidae: A Genetic Assessment. „Science”. 311 (5757), s. 73-77, 2006. DOI: 10.1126/science.1122277. (ang.).

[17] E. Eizirik, W.E. Johnson, S. J O’Brien. Submitted. Molecular systematics and revised classification of the family Felidae (Mammalia, Carnivora). „Journal of Mammalogy”. (ang.).

[Palmer-18] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 159, 1904. (ang.).

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=57_27]-19] Jaeger 1944 ↓, s. 27.

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=74_44]-20] Jaeger 1944 ↓, s. 44.

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=127_97]-21] Jaeger 1944 ↓, s. 97.

[Sunquist-22] M.E. & F.C. Sunquist: Family Felidae (Cats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 142. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]