Tekst źródłowy strony os

{{podobne|-ös|OS|Os|os.|OSS|oss|oś|oš|òs|ós|ös|ős|ȫs}}
== os ({{język polski}}) ==
{{wymowa}}
: {{audio|LL-Q809 (pol)-Olaf-os.wav}}
{{znaczenia}}
''{{forma rzeczownika|pl}}''
: (1.1) {{D}} {{lm}} ''od:'' [[osa]]
{{odmiana}}
{{przykłady}}
: (1.1) ''[[w|W]] [[drugi]]m [[róg|rogu]] [[dostrzec|dostrzegliśmy]] [[workowaty|workowate]] [[gniazdo]] '''[[osa|os]]'''''<ref>{{NKJP|autorzy=Zbigniew Nienacki|tytuł_pub=Księga strachów|data=1967|hash=505ae964d04f7ca0d8ee27bd0a9c454d|match_start=311|match_end=313}}</ref>.
{{składnia}}
{{kolokacje}}
{{synonimy}}
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
{{uwagi}}
{{tłumaczenia}}
{{źródła}}
<references />

== os ({{język arumuński}}) ==
[[Plik:Bone gliss from Holland..JPG|thumb|os (1.1)]]
{{wymowa}}
{{znaczenia}}
''rzeczownik''
: (1.1) {{anat}} [[kość]]
{{odmiana}}
{{przykłady}}
{{składnia}}
{{kolokacje}}
{{synonimy}}
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
{{uwagi}}
{{źródła}}
: {{importEnWikt|arumuński}}

== os ({{język chorwacki}}) ==
{{ortografie}}
{{wymowa}}
{{znaczenia}}
''rzeczownik, rodzaj żeński''
: (1.1) [[oś]]
{{odmiana}}
{{przykłady}}
{{składnia}}
{{kolokacje}}
{{synonimy}}
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
{{uwagi}}
{{źródła}}
: {{importEnWikt|chorwacki}}

== os ({{język duński}}) ==
{{wymowa}}
{{znaczenia}}
''rzeczownik, rodzaj wspólny''
: (1.1) [[zanieczyścić|zanieczyszczony]], [[śmierdzieć|śmierdzący]] [[dym]], [[wyziew]]y
: (1.2) [[nieprzyjemny]] [[zapach]], [[odór]], [[smród]]
''zaimek''
: (2.1) [[my|nas]]; {{zob|[[vi]]}}
: (2.2) [[my|nam]]; {{zob|[[vi]]}}
{{odmiana}}
: (1) en os, osen, {{blm}}
{{przykłady}}
: (2.1) ''[[hun|Hun]] [[kende]]r '''[[vi|os]]''' [[ikke]].'' → [[ona|Ona]] '''[[my|nas]]''' [[nie]] [[znać|zna]].
: (2.2) ''[[åh|Åh]] [[gud|Gud]], [[give|giv]] '''[[vi|os]]''' [[en]] [[chance]] [[til]]!'' → [[o|O]] [[Boże]], [[dać|daj]] '''[[my|nam]]''' [[jeszcze]] [[jeden|jedną]] [[szansa|szansę]]!
: (2.2) ''[[lade|Lad]] '''[[vi|os]]''' [[drikke]] [[aften]]s [[sidste]] [[kop]] [[te]].'' → [[wypić|Wypijmy]] [[ostatni]]ą [[te]]go [[wieczór|wieczora]] [[filiżanka|filiżankę]] [[herbata|herbarty]].
{{składnia}}
{{kolokacje}}
{{synonimy}}
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
{{uwagi}}
: (2.1-2) zobacz też: [[Aneks:Język duński - zaimki|zaimki w języku duńskim]]
{{źródła}}

== os ({{esperanto (morfem)}}) ==
{{wymowa}}
: {{audio|LL-Q143 (epo)-Lepticed7-os.wav}}
{{znaczenia}}
''{{morfem|eo|gramatyczny}}''
: (1.1) ''oznacza czas przyszły''
{{odmiana}}
{{przykłady}}
: (1.1) ''[[mi#eo|Mi]] [[esti#eo|est'''os''']].'' → [[być|Będę]].
{{składnia}}
{{kolokacje}}
{{synonimy}}
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pochodne}}
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
{{uwagi}}
: {{zoblistę|as|is|us|u}}
: {{morfem oficjalny|fundamenta|BRO=1}}
{{źródła}}

== os ({{język francuski}}) ==
[[Plik:Bone gliss from Holland..JPG|thumb|os (1.1)]]
{{wymowa}}
: {{IPA3|ɔs}}, {{lm}} {{IPA3|o}}
: {{audio|LL-Q150 (fra)-Ash Crow-os.wav}} {{audio|LL-Q150 (fra)-DSwissK-os.wav}} {{audio|LL-Q150 (fra)-GAllegre-os.wav}} {{audio|LL-Q150 (fra)-Guilhelma-os.wav}} {{audio|LL-Q150 (fra)-Lepticed7-os.wav}} {{audio|LL-Q150 (fra)-LoquaxFR-os.wav}} {{audio|LL-Q150 (fra)-Nattes à chat-os.wav}} {{audio|LL-Q150 (fra)-Opsylac-os.wav}} {{audio|LL-Q150 (fra)-Penegal-os.wav}} {{audio|LL-Q150 (fra)-Poslovitch-os.wav}} {{audio|LL-Q150 (fra)-Vaulque-os.wav}} {{audio|LL-Q150 (fra)-WikiLucas00-os.wav}} {{audio|LL-Q150 (fra)-Madehub-os.wav}} {{audio|LL-Q150 (fra)-T. Le Berre-os.wav}} {{audio|LL-Q150 (fra)-Eihel-os.wav}} {{audio|LL-Q150 (fra)-Kaderousse-os.wav}} {{audio|LL-Q150 (fra)-val (Eavq)-os.wav}} {{audio|LL-Q150 (fra)-Loizbec-os.wav}} {{audio|LL-Q150 (fra)-Mecanautes-os.wav}} {{audio|LL-Q150 (fra)-Fabe56-os.wav}} {{audio|LL-Q150 (fra)-Mathieu Kappler-os.wav}} {{audio|LL-Q150 (fra)-Sagnamadr-os.wav}} {{audio|LL-Q150 (fra)-Llegoff29-os.wav}}
{{znaczenia}}
''rzeczownik, rodzaj męski''
: (1.1) {{anat}} [[kość]]
: (1.2) {{pot}} {{przen}} [[problem]], [[przeszkoda]]
{{odmiana}} {{lp}} un os, {{lm}} des os
{{przykłady}}
{{składnia}}
{{kolokacje}}
{{synonimy}}
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
: {{czas}} [[ossifier]]
: {{rzecz}} [[ostéologie]] {{ż}}, [[ossature]], [[osselet]], [[ossement]], [[ossification]], [[ossuaire]]
: {{przym}} [[osseux]], [[ossu]]
{{frazeologia}} [[en chair et en os]] • [[faire de vieux os]] • [[jusqu'à l’os]] • [[l’avoir dans l’os]] • [[n’avoir que la peau sur les os]] • [[ne pas faire de vieux os]] • [[os à moelle]] • [[paquet d’os]] • [[tomber sur un os]] • [[trempé jusqu’aux os]]
{{etymologia}} {{etym|łac|os}}
{{uwagi}}
{{źródła}}

== os ({{język hiszpański}}) ==
{{wymowa}}
: {{IPA3|os}}
: {{homofony|hoz}} (''dialekty z utożsamieniem s-z'')
: {{audio|LL-Q1321 (spa)-Marreromarco-os.wav}}
{{znaczenia}}
''{{forma zaimka|es}}''
: (1.1) {{reg-es|Hiszpania}} ''forma słaba zaimka osobowego 2. {{os}} {{lm}} ([[vosotros#es|vosotros]]/[[vosotras#es|as]]) w funkcji dopełnienia bliższego'' → [[wy|was]]
: (1.2) {{reg-es|Hiszpania}} ''forma słaba zaimka osobowego 2. {{os}} {{lm}} ([[vosotros#es|vosotros]]/[[vosotras#es|as]]) w funkcji dopełnienia dalszego'' → [[wy|wam]]
: (1.3) {{reg-es|Hiszpania}} ''forma słaba zaimka osobowego 2. {{os}} {{lm}} ([[vosotros#es|vosotros]]/[[vosotras#es|as]]) w postaci zaimka zwrotnego'' → [[się]]
''wykrzyknik''
: (2.1) ''…używany do odstraszania ptaków i polowanych zwierząt''<ref>{{RAE}}</ref>
{{odmiana}}
: (1) {{zaimek-osobowy-hiszpański}}
{{przykłady}}
: (1.1) '''''[[vosotros|Os]]''' [[ver|vimos]] [[ayer]].'' → [[widzieć|Widzieliśmy/Widziałyśmy]] '''[[wy|was]]''' [[wczoraj]].
: (1.2) '''''[[vosotros|Os]]''' [[decir|dije]] [[que]] [[no]] [[ello|lo]] [[hacer|hicierais]].'' → [[mówić|Mówiłem/am]] '''[[wy|wam]]''', [[żeby]]ście [[to|tego]] [[nie]] [[robić|robili]].
: (1.2) ''¿'''[[vosotros|Os]]''' [[gustar|gustan]] [[el|las]] [[película]]s [[de]] [[aventura]]s?'' → [[lubić|Lubicie]] (= [[podobać się|podobają się]] '''[[wy|wam]]''') [[film]]y [[przygodowy|przygodowe]]?
: (1.3) ''[[apresurarse|Apresura'''os''']] [[o]] [[llegar]]emos [[tarde]].'' → [[pośpieszyć się|Pośpieszcie '''się''']], [[bo]] [[spóźnić się|się spóźnimy]].
{{składnia}}
: (1.1-3) zawsze na początku grupy werbalnej oprócz form enklitycznych bezokolicznika, imiesłowu czynnego (''[[gerundio]]'') i trybu rozkazującego, jak również pozostałych form o czysto literackim charakterze: ''[[escribir]][[os]], [[amar|amándo]][[os]], [[levantarse|levanta]][[os]], [[hablar|háblo]][[os]]''
{{kolokacje}}
{{synonimy}}
: (1.1) {{reg-es|Ameryka, Andaluzja, Kanary|[[los]] {{m}}, [[las]] {{ż}}}}
: (1.2) {{reg-es|Ameryka, Andaluzja, Kanary|[[les]], [[se]]}}
: (1.3) {{reg-es|Ameryka, Andaluzja, Kanary|se}}
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
: (1) {{etym|łac|vos}}
{{uwagi}}
: (1.3) w pozycji enklitycznej trybu rozkazującego 2. {{os}} {{lm}} powoduje utratę przyrostka „-d”: ''[[levantar#es|levantar]]'' > ''levanta<u>d</u>'' > ''levanta<u>os</u>'' (postać zwrotna „[[levantarse#es|levantarse]]”)
{{źródła}}
<references />

== os ({{język kataloński}}) ==
[[Plik:Bone gliss from Holland..JPG|thumb|[[un]] os (1.1)]]
{{wymowa}}
: {{IPA3|ˈɔs}}
: {{audio|LL-Q7026 (cat)-Unjoanqualsevol-os.wav}}
{{znaczenia}}
''rzeczownik, rodzaj męski''
: (1.1) {{anat}} [[kość]]
{{odmiana}}
: (1.1) {{lp}} os; {{lm}} ossos
{{przykłady}}
{{składnia}}
{{kolokacje}}
{{synonimy}}
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
{{uwagi}}
{{źródła}}

== os ({{język łaciński}}) ==
[[Plik:Bouche.jpg|thumb|os (1.1)]]
[[Plik:Bone gliss from Holland..JPG|thumb|os (1.6)]]
{{wymowa}}
: (1.1-5) {{audio|La-cls-os-long.ogg|wymowa tradycyjna (ōs)}}
: (1.6) {{audio|La-cls-os.ogg|wymowa tradycyjna (ŏs)}}
{{znaczenia}}
''rzeczownik, rodzaj nijaki''
: (1.1) {{anat}} [[usta]]<ref name=Karwowska>Krystyna Karwowska, ''Podręczny słownik lekarski łacińsko-polski i polsko-łaciński'', wydanie IV, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa, 1991, s. 154, [[Specjalna:Książki/83-200-1510-3|ISBN 83-200-1510-3]]</ref>
: (1.2) [[pysk]], [[dziób]] ([[u]] [[zwierzęta|zwierząt]])<ref name=Korpanty>Józef Korpanty, ''Słownik łacińsko-polski. I-Z'', tom 2, Warszawa 2001, s. 388–389, [[Specjalna:Książki/83-7195-472-7|ISBN 83-7195-472-7]].</ref>
: (1.3) {{przen}} [[mowa]], [[wymowa]], [[sposób]] [[wyrażanie|wyrażania]] [[się]]<ref name=kuman> {{Kumaniecki1997|hasło=os|strony=346}} </ref>
: (1.4) {{przen}} [[otwór]], [[wejście]]<ref name=kuman />, [[ujście]] ([[rzeka|rzeki]])<ref name=Korpanty/>
: (1.5) [[twarz]], [[oblicze]], [[rys]]y [[twarz]]y<ref name=Korpanty/>
: (1.6) {{anat}} [[kość]]<ref name=Karwowska/>
{{odmiana}}
: (1.1-5) ō|s, ~ris {{deklinacjaLA|III}} {{odmiana-rzeczownik-łaciński-III-N|os|ōs|or|ōr}}
: (1.6) os|, ~sis {{deklinacjaLA|III}} {{odmiana-rzeczownik-łaciński
| Mianownik lp = os
| Dopełniacz lp = ossis
| Celownik lp = ossī
| Biernik lp = os
| Ablatyw lp = osse
| Wołacz lp = os
| Mianownik lm = ossa
| Dopełniacz lm = ossium
| Celownik lm = ossibus
| Biernik lm = ossa
| Ablatyw lm = ossibus
| Wołacz lm = ossa
}}
{{przykłady}}
: (1.1) ''[[osculor|Osculetur]] [[ego|me]] [[osculum|osculo]] [[os|oris]] [[sui]]! […].'' → [[niech|Niech]] [[ja|mnie]] [[ucałować|ucałuje]] [[pocałunek|pocałunkami]] [[swój|swych]] '''[[usta|ust]]'''! […]. ([[Pnp]] 1,2)<ref>przykład z [http://www.vatican.va/archive/bible/nova_vulgata/documents/nova-vulgata_vt_canticum-canticorum_lt.html Wulgaty], tłumaczenie wg [http://biblia.deon.pl/rozdzial.php?id=582&werset=2#W2 Biblii Tysiąclecia]</ref>
: (1.6) ''[…] [[sano|sana]] [[ego|me]], [[dominus|Domine]], [[quoniam]] [[conturbo|conturbata]] [[sum|sunt]] [[os]]sa [[meus|mea]].'' → […] [[uleczyć|ulecz]] [[ja|mnie]], [[bo]] [[nękać|znękane]] [[być|są]] [[mój|moje]] '''[[kość|kości]]''' […]. ([[Ps]] 6,3)<ref>przykład z [http://www.vatican.va/archive/bible/nova_vulgata/documents/nova-vulgata_vt_psalmorum_lt.html#PSALMUS%206 Wulgaty], tłumaczenie wg [http://brewiarz.pl/indeksy/pokaz.php3?id=1&nr=006 Liturgii Godzin wyd. Pallotinum]</ref>
{{składnia}}
{{kolokacje}}
{{synonimy}}
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
: {{czas}} [[osculor]]
{{frazeologia}}
: [[tarde venientibus ossa]]
{{etymologia}}
{{uwagi}}
{{źródła}}
<references />

== os ({{język portugalski}}) ==
{{wymowa}}
: {{audio|LL-Q5146 (por)-Santamarcanda-os.wav}} {{audio|LL-Q5146 (por)-Nelson Ricardo 2500-os.wav}} {{audio|LL-Q5146 (por)-Juliano P. Junho (Jjunho)-os.wav}} {{audio|LL-Q5146 (por)-Sillim-os.wav}} {{audio|LL-Q5146 (por)-Waldyrious-os.wav}}
{{znaczenia}}
''{{forma rodzajnika|pt}}''
: (1.1) ''forma liczby mnogiej rodzajnika określonego ([[o#pt|o]])'' → ''nie tłumaczy się''
{{odmiana}}
{{przykłady}}
{{składnia}}
{{kolokacje}}
{{synonimy}}
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
{{uwagi}}
{{źródła}}

== os ({{język rumuński}}) ==
[[Plik:Bone gliss from Holland..JPG|thumb|os (1.1)]]
{{wymowa}}
: {{audio|LL-Q7913 (ron)-Andreea Teodoraa-os.wav}}
{{znaczenia}}
''rzeczownik, rodzaj nijaki''
: (1.1) {{anat}} [[kość]]
{{odmiana}}
{{przykłady}}
{{składnia}}
{{kolokacje}}
{{synonimy}}
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
{{uwagi}}
{{źródła}}

== os ({{slovio}}) ==
{{ortografie}} ос
{{wymowa}}
{{znaczenia}}
''rzeczownik''
: (1.1) [[oś]]
{{odmiana}}
: (1.1) {{lm}} osis
{{przykłady}}
{{składnia}}
{{kolokacje}}
{{synonimy}}
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
{{uwagi}}
{{źródła}}

== os ({{język słowacki}}) ==
{{wymowa}}
{{znaczenia}}
''rzeczownik, rodzaj żeński''
: (1.1) [[oś]] (''[[linia]] [[centralny|centralna]] [[układ]]u'')
: (1.2) {{techn}} [[oś]]
{{odmiana}}
{{przykłady}}
{{składnia}}
{{kolokacje}}
{{synonimy}}
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
: {{przym}} [[osový]]
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
{{uwagi}}
{{źródła}}

== os ({{język starofrancuski}}) ==
[[Plik:Bone gliss from Holland..JPG|thumb|os (1.1)]]
{{wymowa}}
{{znaczenia}}
''rzeczownik, rodzaj męski''
: (1.1) {{anat}} [[kość]]
{{odmiana}}
{{przykłady}}
{{składnia}}
{{kolokacje}}
{{synonimy}}
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
{{uwagi}}
{{źródła}}
: {{importEnWikt|starofrancuski}}

== os ({{język szwedzki}}) ==
{{wymowa}} {{audio|Sv-os.ogg}}
{{znaczenia}}
''rzeczownik, rodzaj nijaki''
: (1.1) [[wyziew]]y, [[opar]]y [[o]] [[nieprzyjemny]]m [[zapach]]u
: (1.2) [[nieprzyjemny]] [[zapach]], [[odór]], [[swąd]]
{{odmiana}}
: (1) ett os, -oset, {{blm}}
{{przykłady}}
{{składnia}}
{{kolokacje}}
{{synonimy}}
: (1.2) [[odör]], [[stank]]
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
: {{czas}} [[osa]]
{{frazeologia}}
: ''złożenie rzeczownikowe'' [[lampos]], [[matos]], [[stekos]]
{{etymologia}}
{{uwagi}}
: {{nie mylić z|ös|[[intensywność]], [[dynamiczność]]}}
{{źródła}}

== os ({{język walijski}}) ==
{{wymowa}}
{{znaczenia}}
''spójnik''
: (1.1) [[jeśli]], [[jeżeli]]<ref>{{Gruffudd2005|strony=130}}</ref>
{{odmiana}}
{{przykłady}}
{{składnia}}
{{kolokacje}}
{{synonimy}}
{{antonimy}}
{{hiperonimy}}
{{hiponimy}}
{{holonimy}}
{{meronimy}}
{{pokrewne}}
{{frazeologia}}
{{etymologia}}
{{uwagi}}
{{źródła}}
<references />