ubogi: Różnice pomiędzy wersjami

stopień wyższy uboższy
przypadek	liczba pojedyncza				liczba mnoga
przypadek	mos/mzw	mrz	ż	n	mos	nmos
mianownik	uboższy		uboższa	uboższe	ubożsi	uboższe
dopełniacz	uboższego		uboższej	uboższego	uboższych
celownik	uboższemu		uboższej	uboższemu	uboższym
biernik	uboższego	uboższy	uboższą	uboższe	uboższych	uboższe
narzędnik	uboższym		uboższą	uboższym	uboższymi
miejscownik	uboższym		uboższej	uboższym	uboższych
wołacz	uboższy		uboższa	uboższe	ubożsi	uboższe

stopień najwyższy najuboższy
przypadek	liczba pojedyncza				liczba mnoga
przypadek	mos/mzw	mrz	ż	n	mos	nmos
mianownik	najuboższy		najuboższa	najuboższe	najubożsi	najuboższe
dopełniacz	najuboższego		najuboższej	najuboższego	najuboższych
celownik	najuboższemu		najuboższej	najuboższemu	najuboższym
biernik	najuboższego	najuboższy	najuboższą	najuboższe	najuboższych	najuboższe
narzędnik	najuboższym		najuboższą	najuboższym	najuboższymi
miejscownik	najuboższym		najuboższej	najuboższym	najuboższych
wołacz	najuboższy		najuboższa	najuboższe	najubożsi	najuboższe

(2.1)

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	ubogi	ubodzy
dopełniacz	ubogiego	ubogich
celownik	ubogiemu	ubogim
biernik	ubogiego	ubogich
narzędnik	ubogim	ubogimi
miejscownik	ubogim	ubogich
wołacz	ubogi	ubodzy

przykłady:: (1.1) Jesteśmy ubogą rodziną.; (1.1) Pomagamy ubogim sierotom.; (1.2) To jedzenie jest ubogie w witaminy.; (2.1) Słuchajcie tego wy, którzy gnębicie ubogiego i bezrolnego pozostawiacie bez pracy^[1].

składnia:

kolokacje:: (1.2) bilbil ubogi

synonimy:: (1.1) biedny; (2.1) st.pol. stradnik

antonimy:: (1.1) bogaty, majętny, dostatni; (1.2) zasobny, pełen

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. ubóstwo n, ubogość ż

forma żeńska uboga ż

przym. ubożuchny

przysł. ubogo, ubożuchno

związki frazeologiczne:: ubogi jak mysz kościelna • ubogi krewny / uboga krewna • chorobę bogatego, a piwo ubogiego z daleka słychać

etymologia:: prasł. *ubogъ, od rdzenia prasł. *bog- → bogactwo^[2]^[3]; powiązane etymologicznie ze słowami bogactwo, bogaty i niebogi; wg części etymologów (m.in. Aleksandra Brücknera^[4] i Franciszka Sławskiego) również z bóg, bogini i bożek, inni (m.in. Andrzej Bańkowski) podważają tę tezę^[3]; por. czes. ubohý, ros. убогий, scs. ѹбогъ i słc. úbohý

uwagi:

tłumaczenia:

angielski: (1.1) poor
arabski: (1.1) فقير (faqīr), مسكين (miskīn)
baskijski: (1.1) behartsu, pobre, txiro
czeski: (1.1) ubohý
dolnołużycki: (1.1) chudy
duński: (1.1) fattig
esperanto: (1.1) povra, malriĉa, senmona; (1.2) malriĉa
francuski: (1.1) pauvre; (1.2) pauvre
górnołużycki: (1.1) chudy
hiszpański: (1.1) pobre; (1.2) modesto, pobre
interlingua: (1.1) impecuniose
japoński: (1.1) 貧乏な (びんぼうな, binbō na), 貧しい (まずしい, mazushii)
kaszubski: (1.1) żôrotny
luksemburski: (1.1) aarm
łaciński: (1.1) pauper, egens
niderlandzki: (1.1) arm
niemiecki: (1.1) arm, ärmlich, bedürftig
nowogrecki: (1.1) φτωχός; (1.2) φτωχός
rosyjski: (1.1) убогий, скудный; (1.2) убогий, скудный
słowacki: (1.1) úbohý
staro-cerkiewno-słowiański: (1.1) ѹбогъ (ubogŭ)
szwedzki: (1.1) fattig; (1.2) knapp
wilamowski: (1.1) uöm, öemer

źródła:

↑ Księga Amosa 8,4, Biblia Tysiąclecia Online, Poznań 2003, tłum. Zbigniew Kaznowski
↑ Chciałabym się dowiedzieć jaka jest etymologia słowa nieboszczyk. Spotkałam się z określeniem ktoś kto uszczknął nieba. w: Poradnia językowa UŚ.
↑ ^3,0 ^3,1 Porada „ubogi” w: Poradnia językowa PWN.
↑ Hasło „bóg” w: Aleksander Brückner, Słownik etymologiczny języka polskiego, Krakowska Spółka Wydawnicza, Kraków 1927.

[1] Księga Amosa 8,4, Biblia Tysiąclecia Online, Poznań 2003, tłum. Zbigniew Kaznowski

[2] Chciałabym się dowiedzieć jaka jest etymologia słowa nieboszczyk. Spotkałam się z określeniem ktoś kto uszczknął nieba. w: Poradnia językowa UŚ.

[PWN-3] 3,0 ^3,1 Porada „ubogi” w: Poradnia językowa PWN.

[4] Hasło „bóg” w: Aleksander Brückner, Słownik etymologiczny języka polskiego, Krakowska Spółka Wydawnicza, Kraków 1927.

[1]

[2]

[3]

[4]

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
-[[fi:ubogi]] [[sv:ubogi]]
 == ubogi ({{język polski}}) ==
-{{wymowa}} {{IPA3|uˈbɔɟi}}, {{AS3|ub'''o'''ǵi}}, {{objaśnienie wymowy|ZM}}
+{{wymowa}}
+: {{audio|LL-Q809 (pol)-Olaf-ubogi.wav}} {{IPA3|uˈbɔɟi}}, {{AS3|ub'''o'''ǵi}}, {{objaśnienie wymowy|ZM}}
 {{znaczenia}}
 ''przymiotnik''
 : (1.1) [[posiadać|posiadający]] [[mało]] [[dobro|dóbr]] [[materialny]]ch
 : (1.2) [[nie-|nie]][[obfitować|obfitujący]] [[w]] [[coś]]
+''rzeczownik, rodzaj męskoosobowy''
-{{odmiana}} ubogi {{m}}, uboga {{f}}, ubogie {{n}}, ubodzy {{mosob}}, ubogie {{nmosob}}; {{stopn|uboższy|najuboższy}}
+: (2.1) [[osoba]] uboga (1.1), [[biedny|biedna]]
+{{odmiana}}
+: (1.1-2) {{odmiana-przymiotnik-polski|uboższy}}
+: (2.1) {{odmiana-rzeczownik-polski
+|Mianownik lp = ubogi
+|Dopełniacz lp = ubogiego
+|Celownik lp = ubogiemu
+|Biernik lp = ubogiego
+|Narzędnik lp = ubogim
+|Miejscownik lp = ubogim
+|Wołacz lp = ubogi
+|Mianownik lm = ubodzy
+|Dopełniacz lm = ubogich
+|Celownik lm = ubogim
+|Biernik lm = ubogich
+|Narzędnik lm = ubogimi
+|Miejscownik lm = ubogich
+|Wołacz lm = ubodzy
+}}
 {{przykłady}}
 : (1.1) ''[[być|Jesteśmy]] [[ubogi|ubogą]] [[rodzina|rodziną]].''
 : (1.1) ''[[pomagać|Pomagamy]] [[ubogi]]m [[sierota|sierotom]].''
 : (1.2) ''[[to|To]] [[jedzenie]] [[być|jest]] [[ubogi]]e [[w]] [[witamina|witaminy]].''
+: (2.1) ''[[słuchać|Słuchajcie]] [[to|tego]] [[wy]], [[który|którzy]] [[gnębić|gnębicie]] [[ubogi]]ego [[i]] [[bezrolny|bezrolnego]] [[pozostawiać|pozostawiacie]] [[bez]] [[praca|pracy]]''<ref>[http://biblia.deon.pl/rozdzial.php?id=792 Księga Amosa 8,4], Biblia Tysiąclecia Online, Poznań 2003, tłum. Zbigniew Kaznowski</ref>.
 {{składnia}}
 {{kolokacje}}
+: (1.2) [[bilbil ubogi]]
 {{synonimy}}
 : (1.1) [[biedny]]
+: (2.1) {{stpol}} [[stradnik]]
 {{antonimy}}
 : (1.1) [[bogaty]], [[majętny]], [[dostatni]]
 : (1.2) [[zasobny]], [[pełen]]
+{{hiperonimy}}
+{{hiponimy}}
+{{holonimy}}
+{{meronimy}}
 {{pokrewne}}
-: {{przysł}} [[ubogo]]
+: {{rzecz}} [[ubóstwo]] {{n}}, [[ubogość]] {{ż}}
-: {{rzecz}} [[ubóstwo]]
+:: {{fż}} [[uboga]] {{ż}}
-{{frazeologia}} [[ubogi krewny]]
+: {{przym}} [[ubożuchny]]
+: {{przysł}} [[ubogo]], [[ubożuchno]]
+{{frazeologia}}
+: [[ubogi jak mysz kościelna]] • [[ubogi krewny]] / [[uboga krewna]] • [[chorobę bogatego, a piwo ubogiego z daleka słychać]]
 {{etymologia}}
+: {{etym|prasł|*ubogъ}}, ''od rdzenia'' {{etym|prasł|*bog-}} → [[bogactwo]]<ref>{{PoradniaUŚ|hasło=Chciałabym się dowiedzieć jaka jest etymologia słowa nieboszczyk. Spotkałam się z określeniem ktoś kto uszczknął nieba.|hasło_url=ubogi}}</ref><ref name="PWN">{{PoradniaPWN|id=747|hasło=ubogi}}</ref>
+: ''powiązane etymologicznie ze słowami'' [[bogactwo#pl|bogactwo]], [[bogaty#pl|bogaty]] ''i'' [[niebogi#pl|niebogi]]; ''wg części etymologów (m.in. Aleksandra Brücknera<ref>{{Bruckner1927|hasło=bóg}}</ref> i Franciszka Sławskiego) również z'' [[bóg#pl|bóg]], [[bogini#pl|bogini]] ''i'' [[bożek#pl|bożek]], ''inni (m.in. Andrzej Bańkowski) podważają tę tezę''<ref name="PWN" />
+: {{por}} {{etymn|czes|ubohý}}, {{etymn|ros|убогий}}, {{etymn|scs|ѹбогъ}} ''i'' {{etymn|słc|úbohý}}
 {{uwagi}}
 {{tłumaczenia}}
 * angielski: (1.1) [[poor]]
-* arabski: (1.1) [[فقير]]
+* arabski: (1.1) [[فقير]] (faqīr), [[مسكين]] (miskīn)
+* baskijski: (1.1) [[behartsu]], [[pobre]], [[txiro]]
+* czeski: (1.1) [[ubohý]]
 * dolnołużycki: (1.1) [[chudy]]
 * duński: (1.1) [[fattig]]
-* esperanto: (1.1) [[povra]]
+* esperanto: (1.1) [[povra]], [[malriĉa]], [[senmona]]; (1.2) [[malriĉa]]
-* francuski: (1.1-2) [[pauvre]]
+* francuski: (1.1) [[pauvre]]; (1.2) [[pauvre]]
 * górnołużycki: (1.1) [[chudy]]
-* hiszpański: (1.1-2) [[pobre]]; (1.2) [[modesto]]
+* hiszpański: (1.1) [[pobre]]; (1.2) [[modesto]], [[pobre]]
 * interlingua: (1.1) [[impecuniose]]
+* japoński: (1.1) [[貧乏な]] ([[びんぼうな]], binbō na), [[貧しい]] ([[まずしい]], mazushii)
+* kaszubski: (1.1) [[żôrotny]]
+* luksemburski: (1.1) [[aarm]]
+* łaciński: (1.1) [[pauper]], [[egens]]
+* niderlandzki: (1.1) [[arm]]
 * niemiecki: (1.1) [[arm]], [[ärmlich]], [[bedürftig]]
-* nowogrecki: (1.1-2) [[φτωχός]]
+* nowogrecki: (1.1) [[φτωχός]]; (1.2) [[φτωχός]]
-* rosyjski: (1.1-2) [[убогий]], [[скудный]]
+* rosyjski: (1.1) [[убогий]], [[скудный]]; (1.2) [[убогий]], [[скудный]]
+* słowacki: (1.1) [[úbohý]]
+* staro-cerkiewno-słowiański: (1.1) [[ѹбогъ]] (ubogŭ)
 * szwedzki: (1.1) [[fattig]]; (1.2) [[knapp]]
-* wilamowski: (1.1) [[öemer]]
+* wilamowski: (1.1) [[uöm]], [[öemer]]
 {{źródła}}
+<references />