روزہ
روزہ بنیادی طور اُتے کسی مذہبی حکم دی بنا اُتے کسی خاص کم کرنے، چیز استعمال کرنے، خاص کھانے یا تمام کھانے، پیݨ دی اشیاء توں مخصوص وقت تک خود نوں اپنی مرضی توں روکے رکھنے دا ناں اے۔
اسلام وچ دن بھر تمام کھانے، پیݨ دی اشیاء توں تے ہور چند کماں توں مخصوص وقت تک خود نوں اپنی مرضی توں روکے رکھنے دا ناں روزہ اے۔
مسلماناں پر، اسلامی مہینے رمضان وچ پورا مہینہ روزے رکھنا فرض اے۔[۱] روزہ ہر دور وچ دنیا دے وکھ وکھ خطےآں وچ مذہبی یا توہماندی نظریات دی وجہ توں رکھیا جاندا رہیا اے۔ ہر قسم دے کھانے، پیݨ تے جماع کرنے توں رکنے دا روزہ اودوں صرف اسلام وچ اے، باقی مذاہب وچ مخصوص ایام وچ ہی روزہ رکھیا جاندا اے تے اس وچ کچھ چیزاں دی پابندی ہُندی اے کچھ دی اجازت۔ مسیحیت وچ روزہ اک اختیاری چیز اے۔[۲] یہودیت دے تمام فرقےآں وچ جداں طریقہ عبادت وکھ ہُندی اے ايسے طرح ہر فرقے وچ روزے وی وکھ وکھ مخصوص ایام وچ رکھے جاندے نيں۔
تریخ
[سودھو]قدیم جنگلی قبیلے وچ وی اک مخصوص دورانئے دے لئی کھانے پیݨ توں اجتناب دی روایت ملدی اے۔ قدیم مذاہب وچ روزہ رکھنے دا ایہ رواج عموماً مذہبی پروہتاں تک محدود ہُندا سی تے اسنوں دیوتا تک رسائی دا اک ذریعہ سمجھیا جاندا سی۔ کچھ قدیم مذاہب وچ ایہ نظریہ وی رائج سی کہ دیوتا اپنا آفاقی پیغام خواب وچ صرف اودوں ظاہر ہو کے پروہت نوں منتقل کردا اے جداں کہ خواب دیکھݨ والا روزے دی حالت وچ ہوئے۔ کچھ قبیلے وچ روزہ رکھنے دی روایت زرخیزی دے دیوتا نوں بہار دی آمد اُتے نیند توں بیدار کرنے دے لئی رائج سی۔ قدیم یونان دے لوک ایہ سمجھدے سن کہ کھانا کھانے توں شیطانی قوتاں جسم وچ داخل ہو جاندیاں نيں، شائد ايسے نظریے نے انہاں وچ کھانے پیݨ توں اجتناب یعنی روزہ رکھنے نوں رواج دتا۔ اسلام دی آمد توں پہلے وی عرب قبیلے وچ روزہ رکھنے دا رواج موجود سی اورعرب بت پرست کم وبیش ايسے نمونے اُتے روزہ رکھدے سن جداں کہ مسلمان۔ عراقی سابی وی روزہ رکھدے سن ۔ پارسی مذہب غالباً ایسا واحد مذہب اے جس وچ روزہ رکھنے دی ممانعت اے۔ پارسی مذہب دے پیروکاراں دے خیال وچ ایہ عمل انہاں نوں کمزور کردا اے تے نتیجتاً اوہ برائی دا مقابلہ کرنے دی صلاحیت توں محروم ہو جاندے نيں۔ روزہ صرف یہودیت، مسیحیت تے اسلام دا حکم نئيں، بلکہ زمانہ قدیم توں رائج اے۔ روحانیت دے حصول دے لئی روزے نوں اک ذریعہ منیا جاندا سی۔ پر ایتھے ایہ گل قابل ذکر اے کہ بوہتے مذاہب اپنے پیروکاراں اُتے کسی قسم دی پابندی لاگو نئيں کردے تے ایہ مننے والے دی اپنی صوابدید اُتے چھڈ دتا جاندا سی کہ آیا اوہ روزہ رکھنا چاہندا اے یا نئيں۔ ہور برآں روزاں دے مہینے، اوقات تے تعداد دا تعین وی کم ہی مذاہب وچ کيتا گیا اے۔ مسلماناں دا روزہ عیسائیو ں یا ہندواں دے روزے توں اس طرح وی وکھ وکھ اے کہ اسلام دے برعکس انہاں مذاہب وچ حالت روزہ وچ کھانا پینا مکمل طور اُتے نئيں چھڈیا جاندا، بلکہ صرف مخصوص اشیا دا استعمال ہی ترک کيتا جاندا اے۔ ایويں مسلماناں دا روزہ باقی مذاہب دی نسبت نہ صرف وکھ اے، بلکہ ہر بالغ مرد و عورت اُتے یکساں فرض اے تے اس دے قضا ہوݨ دی صورت وچ خدا دی طرف توں سخت عذاب دی وعید وی سنائی گئی اے۔
روزہ اسلام وچ
[سودھو]روزہ اسلام دا چوتھا رکن اے۔ روزہ ہر عاقل تے بالغ مسلمان اُتے اسلامی مہینے رمضان المبارک وچ فرض اے۔ روزے دا وقت صبح صادق دے طلوع ہوݨ توں لے کے غروبِ آفتاب تک اے۔ صبحِ صادق دے طلوع ہوݨ توں پہلے کھانا کھانے نوں سحری کہیا جاندا اے۔ روزے دی نیت ایہ اے : وَبِصَومِ غَدٍ نَّوَيْتُ مِنْ شَهْرِ رَمَضَانَ۔ ترجمہ : " ميں نے کل دے ماہِ رمضان دے روزے دی نیت کيتی۔ " افطار، یعنی روزہ کھولنے دی دعا : اَللَّهُمَّ اِنِّی لَکَ صُمْتُ وَبِکَ اٰمَنْتُ وَعَلَيْکَ تَوَکَّلْتُ وَعَلَی رِزْقِکَ اَفْطَرْتُ۔ ترجمہ : ’’اے ﷲ! بے شک ميں نے تیرے لئی روزہ رکھیا تے تجھ اُتے ایمان لیایا تے تجھ اُتے ہی بھروسا کيتا تے تیرے ہی عطا کيتے ہوئے رزق توں ميں نے افطار کيتا ۔‘‘
شیعیت وچ
[سودھو]حسین بن سعید نے ابن فضال توں رویت دی کہ انکا بیان اے کہ اک مرتبہ ميں نے حضرت امام رضا علیہ السلام نوں اک عریضہ لکھیا تے اس وچ ، ميں نے دریافت کيتا کہ ساڈے ایتھے اک قوم اے جو نماز پڑھدی اے مگر ماہ رمضان وچ روزہ نئيں رکھدی تے اکثر وچ انہاں لوکاں توں اصرار کردا ہاں کہ اوہ ساڈی کھیتی کٹنے آئیاں مگر جدوں انہاں نوں بلاندا ہاں تاں جبتک وچ انہاں نوں کھانا کھلانے دا وعدہ نہ کراں اوہ قبول نئيں کردے مینوں چھڈ کے انہاں لوکاں دے پاس چلے جاندے نيں جو انہاں نوں کھانا کھلاواں۔ تے وچ ماہ رمضان وچ انہاں لوکاں نوں کھانا کھلانے توں تنگ ہُندا ہوݨ۔
تو آپ علیہ السلام نے اپنے ہتھ توں تحریر فرمایا جسنوں ميں پہچاندا ہاں کہ انہاں لوکاں نوں کھانا کھلاؤ۔[۳]
ہور دیکھو
[سودھو]حوالے
[سودھو]- ↑ قرآن، سورہ البقره:183
- ↑ مسیحیت وچ روزہ
- ↑ من لا یحضرہ الفقیہ جلد دوم صفحہ 120 حدیث نمبر 2039