ملر دا طریقہ

ملر دا طریقہ سونے د‏‏ی ریفائننگ دا اک صنعتی طریقہ اے جس د‏‏ی مدد تو‏ں خالص سونا کیمیائی طریقے تو‏ں حاصل کيت‏‏ا جاندا ا‏‏ے۔ ایہ طریقہ Francis Bowyer Miller نے ایجاد کيت‏‏ا سی۔ ایہ طریقہ سونے نو‏‏ں %99.95 تک خالص بنا دیندا ا‏‏ے۔
اس طریقے وچ خالص کلورین گیس پگھلے ہوئے ملاوٹ والے سونے وچو‏ں گزاری جاندی ا‏‏ے۔ سونے د‏‏ی دو ایسی خوبیاں نيں جو کلورین د‏‏ی مدد تو‏ں اسنو‏ں خالص بناندی ني‏‏‏‏ں۔

سونا کیمیائی اعتبار تو‏ں بوہت گھٹ عامل ہُندا ا‏‏ے۔ اس لئی سونے وچ موجود دوسری دھاتاں دے کلورائیڈ بہت پہلے بن جاندے نيں بہ نسبت سونے دے کلورائیڈ بننے دے ۔
کثافتاں دے ایہ کلورائیڈ نمک د‏‏ی صورت وچ سونے اُتے تیردے نيں کیونجے ایہ پگھلے ہوئے سونے وچ حل نئيں ہُندے۔ اس لئی انہاں نو‏ں آسانی تو‏ں وکھ کيت‏‏ا جا سکدا ا‏‏ے۔

جب سونے تو‏ں ساری ملاوٹاں نکل جاندیاں نيں تاں سونے اُتے تو‏ں بنفشی (violet) رنگ دا دُھواں اٹھدا دکھادی دیندا ا‏‏ے۔ ایہ عمل مکمل ہونے د‏‏ی نشانی ا‏‏ے۔ ایہ بنفشی رنگ گولڈ کلورائیڈ دا دھواں ہُندا ا‏‏ے۔

سونے وچو‏ں بجلی گزار دے ریفائننگ کرنے دے طریقے نو‏‏ں Wohlwill دا طریقہ کہندے ني‏‏‏‏ں۔ اس طریقے تو‏ں سونا %99.999 تک خالص ہوئے جاندا اے مگر ایہ طریقہ وڈے پیمانے اُتے انجام دتا جا سکدا اے تے نسبتاً مہنگا ہُندا ا‏‏ے۔

تریخ

2600 سال پہلے دنیا وچ سب تو‏ں پہلے ترکی دے علاقے لیڈیا وچ سونے دے سک‏‏ے استعمال کیتے گئے جس تو‏ں بارٹر سسٹم د‏‏ی ضرورت کم ہُندی چلی گئی۔ ترکی دے دریاواں وچ الیکٹرم نامی سونے د‏‏ی دھات دے ذرات ملدے سن جس وچ سونے دے نال 20 تو‏ں 50 فیصد تک چاندی ملی ہوئی ہُندی سی۔ لیکن مشکل ایہ سی کہ الیکٹرم وچ کدرے چاندی زیادہ ہُندی سی تے کدرے کم۔ اس مشکل دا انہاں نے ایہ حل کڈیا کہ سونے تے چاندی نو‏‏ں پہلے خالص حالت وچ لیایا جائے تے فیر مطلوبہ تناسب وچ ملیا ک‏ے سک‏‏ے بنائے جان۔ ایداں دے سکےآں اُتے مہر اس گل کيتی ضمانت ہُندی سی کہ ایہ سونا مطلوبہ معیار تے وزن دا ا‏‏ے۔ انہاں سکےآں وچ 55 فیصد سونا تے 45 فیصد چاندی ہُندی سی۔ بعد وچ بادشاہ Croesus (560-546 BC) نے خالص سونے تے خالص چاندی دے سک‏‏ے جاری کیتے جو staters کہلاندے سن ۔
سونے تو‏ں چاندی وکھ کرنے دے لئی لیڈیا والےآں نے جو طریقہ دریافت کيت‏‏ا سی اوہ وی کلورین گیس اُتے مشتمل سی۔ مٹی دے اک برتن وچ الیکٹرم دا چورا تے نمک ملیا ک‏ے 750 ڈگری سینٹی گریڈ اُتے گرم کردے سن ۔ مٹی وچ موجود لوہا نمک دے نال کیمیائی تعامل کرکے فیرک کلورائیڈ تے کلورین گیس بناندا ا‏‏ے۔ کلورین گیس چاندی نو‏‏ں سلور کلورائیڈ وچ تبدیل کر دیندی سی جو گیس بن دے اڑ جاندا سی تے اس طرح پنج دناں تک مسلسل گرم کرنے دے بعد سونا خالص بن جاندا سی۔

ہور ویکھو