ویتنامی لپی
ویتنامی لپی ( ویتنامی بولی : chữ Quốc ngữ ; لفظی مطلبّ - قومی بولی لپی ) ویتنامی بولی نوں لکھن لئی ورتی جاندی جدید لپی ہے ۔ ایہہ لاطینی لپی اتے آدھارت ہے ، اتے خاص روپ توں پرتگالی لپی اتے ۔ اسوچّ کجھ ڈائیگراف اتے ایکسینٹ چہن جوڑکے ایہہ لپی بنی ہے جس وچّ چار دا استعمال ہور آواز لئی کیتا جاندا ہے جدوں کہ ہور پنج دی ورتوں ہر اک شبد دی ٹون ( tone ) دسن لئی کیتی جاندی ہے ۔ ویتنامی ورنمالا اپنی ڈائٹرکس دی بہتائت ( اتے اکثر اک ہی حرف اتے دو ڈائٹرکس ) دے کارن اسانی نال سیانی جاندی ہے ۔
حرف
[سودھو]ویتنامی ورنمالا وچّ 29 ورن ہے ۔
A Ă Â B C D Đ E Ê G H I K L M N O Ô Ơ P Q R S T U Ư V X Y a ă â b c d đ e ê g h i k l m n o ô ơ p q r s t u ư v x y
ایہناں دے علاوہ تھلے لکھے 10 ڈائیگراف / ٹرائیگراف وی ورتے جاندے ہن -
- CH , GH , GI , KH , NG , NGH , NH , PH , QU , TH , TR
لاطینی لپی دے ایہہ ورن(حرف) - F , J , W اتے Z ویتنامی بولی دے لکھائی وچّ ورتو نہیں ہندے سگوں غیرملکی شبداں دے لکھائی وچّ ہی ایہناں دا استعمال ہندا ہے ۔
ورناں دے نام اتے اچارن
[سودھو]| ورن | ناں | آئی پی اے |
|---|---|---|
| A a | a | /aː˧/ |
| Ă ă | á | /aː˧˥/ |
| Â â | ớ | /əː˧˥/ |
| B b | bê; bờ | /ɓe˧/ |
| C c | xê; cờ | /se˧/ |
| D d | dê; dờ | /ze˧/ |
| Đ đ | đê; đờ | /ɗe˧/ |
| E e | e | /ɛ˧/ |
| Ê ê | ê | /e˧/ |
| G g | giê; gờ; ghê | /ʒe˧/ |
| H h | hắt; hờ | /hat˧˥/ |
| I i | i; i ngắn | /i˧/ |
| K k | ca | /kaː˧/ |
| L l | e-lờ; lờ | /ɛ˧ləː˧˩/ |
| M m | em-mờ;em; mờ | /ɛm˧məː˧˩/ |
| N n | en-nờ; en; nờ | /ɛn˧nəː˩/ |
| O o | o | /ɔ˧/ |
| Ô ô | ô | /o˧/ |
| Ơ ơ | ơ | /əː˧/ |
| P p | pê; pờ; bê phở (colloq.) | /pe˧/ |
| Q q | cu; quy; quờ | /ku˧/ |
| R r | e-rờ; rờ | /ɛ˧ʐəː˧˩/ |
| S s | ét; sờ; xờ mạnh; xờ nặng | /ɛt˧˥/ |
| T t | tê; tờ | /te˧/ |
| U u | u | /u˧/ |
| Ư ư | ư | /ɨ˧/ |
| V v | vê, vờ | /ve˧/ |
| X x | ích; xờ; xờ nhẹ | /ik˧˥/ |
| Y y | i dài; i-cờ-rét | /i˧zaːj˧˩/ |
ڈائیگراف اتے ٹرائیگراف دے اچارن
[سودھو]- KH - [x]
- NG - [ŋ]
- NH - [ɲ]
- PH - [f]
- TH - [tʰ]
- TR - [tʃ]
- QU - [kw]
GH - ہور ورتنی G ( آواز i , e اتے ê دے پہلے ) . NGH - ہور ورتنی NG ( آواز i , e اتے ê دے پہلے ) .
واول
[سودھو]ویتنامی لکھائی وچّ ورتنی اتے اچارن وچّ سدھا تعلق نہیں ہے سگوں مشکل تعلق ہے ۔ کجھ حلاتاں وچّ اک ہی ورن ہور دھونیاں نوں نرپت کردا ہے ؛ دوجے پاسے دو جاں زیادہ ورن اک ہی آواز لئی استعمال ہندے نیں ۔
| واول | اچارن | واول | اچارن |
|---|---|---|---|
| a | /ɐː/, /ɐ/, /ɜ/ | o |  /, /w/}} |
| ă | /ɐ/ | ô | /o/, /ɜw/, /ɜ/ |
| â | /ɜ/ | ơ | /əː/, /ɜ/ |
| e | /ɛ/ | u | /u/, /w/ |
| ê | /e/, /ɜ/ | ư | /ɨ/ |
| i | /i/, /j/ | y | /i/, /j/ |
| ورنم ( Grapheme ) | آواز ( آئیپیئے ) | حوالہ | |
|---|---|---|---|
| اتری | دکھن | ||
| b | /ɓ/ | ||
| c | /k/ | ||
| ch | /c/ | ||
| /ʲk/ | /t/ | word-final | |
| d | /z/ | /j/ | In Middle Vietnamese, سانچہ:Angbr was pronounced [ð]. |
| đ | /ɗ/ | ||
| g | /ɣ/ | ||
| gh | /ɣ/ | Used before سانچہ:Angbr to avoid confusion with سانچہ:Angbr | |
| gi | /z/ | /j/ | In Middle Vietnamese, سانچہ:Angbr was pronounced [ʝ]. |
| h | /h/ | ||
| k | /k/ | ||
| kh | /x/ | /kʰ/ | |
| l | /l/ | ||
| m | /m/ | ||
| n | /n/ | ||
| ng | /ŋ/ | ||
| ngh | /ŋ/ | Used before سانچہ:Angbr to avoid confusion with سانچہ:Angbr | |
| nh | /ɲ/ | ||
| /ʲŋ/ | /n/ | word-final | |
| p | /p/ | ||
| ph | /f/ | ||
| qu | /kw/ | /w/ | |
| r | /z/ | /ɹ ~ ʐ/ | |
| s | /s/ | /s/ or /ʂ/ | In Middle Vietnamese, سانچہ:Angbr was pronounced [ʂ]. |
| t | /t/ | ||
| th | /tʰ/ | ||
| tr | /c/ | /ʈ͡ʂ/ | |
| v | /v/ | /j/ | |
| x | /s/ | In Middle Vietnamese, سانچہ:Angbr was pronounced [ɕ]. | |