پال سلطنت

پال سلطنت مہاراجہ ہرش دے ویلے توں بعد توں شمالی بھارت دی حکمرانی دا نشان قنوج نوں منیا جاندا سی۔ بعد وس ایہہ رتبہ دلی نوں حاصل ہویا۔ پال سلطنت دی نیہہ 750ء وچ گوپال ناں دے راجے نے رکھی۔ دسیا جاندا اے کہ اس علاقےوچ پھیلی بدامنی نوں روکن دے لئی کچھ پرمکھ لوکاں نے اسنوں راجے دے روپ وچ چنیا۔۔ اس طرحاں نال راجے دی چون اک خلاف دستور واقعہ سی۔ اسدا مطلب شاید ایہہ اے کہ گوپال اس علاقے دے سارے لوکاں دی حمایت حاصل کرن وچ کامیاب رہا اتے اس نال اسنوں اپنی حثیت مضبوط کرن وچ وی بہت مدد ملی۔

پال راجٹبر دا سبھ توں مہان راجہ گوپال دا پتر دھرمپال سی۔ اسنے 770ء توں لیکے 810ء تکّ راج کیتا۔ قنوج تے راج کرن لئی کوشش اسے دی حکمرانی دور وچ ہوئی۔ اس ویلے دے حکمراناں دی مانتا سی کہ جو قنوج دا راجا ہووےگا، اسنوں سارے شمالی بھارت دے بادشاہ دے روپ وچ مانتا دتی جاوے گی۔ قنوج اتے راج دا اک مطلب ایہہ وی سی کہ اس راجے دا، اتلی گنگا گھاٹی اتے اسدے وڈے قدرتی وسائل اتے وی قبضہ ہو جاویگا۔ پہلاں پرتہار حاکم وتسراج نے دھرمپال نوں ہرا کے قنوج تے قبضہ حاصل کیتا۔ پر اسے ویلے راشٹرکوٹ سمراٹ دھرو، جو کہ گجرات اتے مالوے اتے راج قائم کرن لئی پرتہاراں نال لڑائی کر رہا سی، اسنے شمالی بھارت تے دھاوا بول دتا۔ کافی تیاریاں توں بعد اسنے نرمدا دریا پار کرکے اجکلّ دی جھانسی نام دی تھاں دے نیڑے وتسراج نوں جنگ جوچ ہرا دتا۔ استوں بعد اس نے اگے جاکے گنگا گھاٹی وچ دھرمپال نوں ہرایا۔ ایہناں جتاں توں بعد ایہہ راشٹرکوٹ سمراٹ 790 وچ دکھن نوں واپس آ گیا۔ اویں لگدا اے کہ کنوج اتے اختیار حاصل کرن دی اسدی کوئی خواہش نہیں سی اتے ایہہ صرف گجرات اتے مالوے نوں اپنے قبضے ہیٹھاں کرن لئی پرتہاراں دی طاقت نوں ختم کر دینا چاہندا سی۔ اوہ اپنے دوہاں کماں وچ کامیاب رہا۔ ادھر پرتہاراں دے کمزور پے جان نال دھرمپال نوں بہت فائدہ ہویا۔ اوہ چھیتی ہی اپنی ہار توں اٹھ کھڑیا اتے اس نے اپنے اک بندے نوں کنوج دی گدی تے بٹھا دتا۔ اتھے اس نے اک وڈا دربار وی کھڑا کیتا۔ جس وچ نیڑے-تیڑے دے علاقےآں دے کئی چھوٹے راجیاں نے حصہ لیا۔ اس وچ گندھارا (لہندا پنجاب اتے کابل وادی)، مدر(مرکزی پنجاب)، چڑذدا راجستھاں اتے مالوا دے راجے شامل سی۔ اس طرحاں دھرمپال نوں صحیح معنے وچ اترپتھسوامن کیہا جا سکدا اے۔ پرتہار سامراج نوں اس نال بہت دھکہ لگیا اتے راشٹرکوٹاں توں ہار جان توں بعد وتسراج دا نام کِتے سنیا نہیں گیا۔