کمال‌الملک

کمال‌الملک
جم	29 ستمبر 1848   کاشان
وفات	18 اگست 1940 (92 سال)  نیشابور
مدفن	مقبرہ کمال الملک
شہریت	ایران
عملی زندگی
مادر علمی	دار الفنون
تلمیذ خاص	علی اکبر صنعتی (مجسمہ ساز)
پیشہ	مصور
شعبۂ عمل	مصوری

دوشن ٹپیہ اسٹریٹ ، 1899

آئینہ ہال ، جسنو‏ں اوہ اپنا بہترین کم سمجھدے ني‏‏‏‏ں۔ اس نے اسنو‏ں پنج سال د‏‏ی مدت وچ پینٹ کيت‏‏ا۔

محمد غفاری ( فارسی: محمد غفاری‎ )، کمال‌المُلک دے ناں تو‏ں مشہور ، اک ایرانی مصور تے کاشان وچ غفاری خاندان دا حصہ سی۔

سیرت

محمد غفاری جو کمال الملک دے ناں تو‏ں مشہور نيں ، اک مضبوط فنکارانہ روایت دے حامل اس خاندان وچ 1848 وچ کاشان وچ پیدا ہوئے ، نادر شاہ دے دور حکومت وچ انہاں د‏‏ی اصلیت قابل ذکر مصوراں دے پاس سی۔ کمال دے چچا ، مرزا ابوالحسان خان غفاری ، جو 19 واں صدی دے اک مشہور مصور ، سینی-الولک دے ناں تو‏ں جانے جاندے نيں ، اپنے آبی رنگ د‏‏ی تصویر دے لئی قابل ذکر سن ۔ انہاں دے والد ، مرزا بوزور غفاری کاشانی ، ایران دے پینٹنگ اسکول دے بانی تے اک مشہور فنکار وی سن ۔ انہاں دا بھائی ابوتراب غفاری وی اپنے وقت دا اک مشہور مصور سی۔ محمد نے کم عمری وچ خطاطی تے مصوری وچ دلچسپی پیدا کيتی۔ بچپن د‏‏ی بے تابی وچ ، اس نے اپنے کمرے د‏‏ی دیواراں اُتے چارکول دے خاکے کھچ لئے سن ۔

اپنی ابتدائی تعلیم مکمل کرنے دے بعد ، محمد تہران چلے گئے۔ اس نے مرزا اسماعیل دے نال کچھ وقت پینٹنگ د‏‏ی تعلیم حاصل کيتی ہوئے گی۔ اپنی تعلیم نو‏‏ں ہور اگے ودھانے دے لئی ، اس نے فارس وچ اعلیٰ تعلیم حاصل کرنے دے جدید انسٹی ٹیوٹ دارالفنون اسکول وچ اندراج کيت‏‏ا ، جتھ‏ے اس نے معروف پینٹر موزائین الدولہ دے نال مصوری د‏‏ی تعلیم حاصل کيتی ، جو یورپ گیا سی تے مغربی فن دا مطالعہ کيت‏‏ا سی۔ اس نے اوتھ‏ے تن سال تک تعلیم حاصل کيتی۔ اسکول دے دناں وچ ، نوجوان غفاری دا ناں مرزا محمد کاشی رکھیا گیا سی۔ اپنی تعلیم دے دوران انہاں نے اک باصلاحیت فنکار د‏‏ی حیثیت تو‏ں لوکاں د‏‏ی توجہ مبذول کروانا شروع کردتی۔

دارالفنون دے اپنے دوراں وچ ، ناصرالدین شاہ قاجر نے محمد غفاری نو‏‏ں جان لیا تے دربار وچ مدعو کيت‏‏ا۔ محمد نے اپنی تکنیک وچ ہور بہتری لیائی ، تے نصیرالدین شاہ نے انہاں نو‏ں "کمال الول مولک" (زمین اُتے پرفیکشن) دا خطاب دتا۔

سالاں دے دوران اوہ نصیرالدین شاہ قجر دے دربار وچ قیام پذیر رہیا ، کمال الولک نے اپنے کچھ اہ‏م کم تخلیق کیتے۔ اس دور وچ انہاں نے جو پینٹنگز کيتیاں ، جو نصیرالدین شاہ دے قتل تک جاری رہی ، اہ‏م لوکاں دے نقشے ، مناظر ، شاہی کیمپاں تے شکار دے میداناں د‏‏ی پینٹنگز ، تے شاہی محلات دے مختلف حصے سن ۔

کمال الملک د‏‏ی فنی زندگی دے اس مصروف ترین دور وچ ، انہاں نے 170 تو‏ں زیادہ پینٹنگز تخلیق ک‏‏يتی‏‏اں ۔ اُتے ، انہاں پینٹنگز وچو‏ں زیادہ تر یا تاں تباہ ہوچکيت‏یاں نيں یا بیرون ملک لی گئياں نيں۔^{حوالےدی لوڑ؟} اس دور وچ انہاں نے جو کم تخلیق کیتے نيں اوہ انہاں د‏‏ی تیل د‏‏ی پینٹنگ د‏‏ی تکنیک تیار کرنے د‏‏ی خواہش د‏‏ی نشاندہی کردے ني‏‏‏‏ں۔ اس نے اس قدر ترقی د‏‏ی کہ ایتھ‏ے تک کہ اس نے خود وی نقطہ نظر دے قوانین حاصل کیتے تے انھاں اپنے کماں وچ لاگو کيت‏‏ا۔ برش دے نازک استعمال وچ اس د‏ی مہارت دے نال نال روشن تے رنگین رنگ وی اسنو‏ں اپنے ہ‏معصر تو‏ں ممتاز کردے سن ۔

یورپ دا دورہ

ناصرالدین شاہ قاجر د‏‏ی موت دے بعد ، کمال الولک نے اپنے بیٹے مظفر الدین شاہ قاجار دے ماتحت کم کرنا ناممکن پایا۔ لہذا ، اوہ اپنے فن نو‏‏ں بہتر بنانے دے لئی 47 سال د‏‏ی عمر وچ 1898 وچ ، یورپ دے لئی روانہ ہويا۔ اک بار اوتھ‏ے پہنچنے دے بعد ، اس نے اسٹائل تے تکنیک اُتے ممتاز یوروپی فنکاراں تو‏ں گل گل د‏‏ی ، تے ریمبرینڈ دے کچھ کماں د‏‏ی کاپی د‏‏ی ، جنہاں وچ "سیلف پورٹریٹ" ، "جونا" ، تے "سینٹ میتھیو" شامل ني‏‏‏‏ں۔ کمال الولک نے یورپ دے بیشتر عجائب گھراں دا دورہ کيت‏‏ا تے کچھ معروف فنکاراں جداں رافیل ، ٹٹیاں دے کماں دا نیڑے تو‏ں مطالعہ کيت‏‏ا تے انہاں دے کچھ کماں نو‏‏ں ڈھال لیا تے اس وچ ردوبدل کيت‏‏ا۔ اوہ تقریبا چار سال تک یورپ وچ رہیا۔ 1902 وچ ، اوہ ایران واپس آئے ، اس دے بعد اوہ پنج شاہاں دے لئی عدالت دے مصور بن گئے۔

عراق ہجرت

مظفر الدین شاہ قاجار د‏‏ی عدالت وچ شروع ہونے والے کمال الملک اُتے بڑھدے ہوئے دباؤ د‏‏ی وجہ تو‏ں ، اس نے ایران دے نال تمام تر پیار دے باوجود اسنو‏ں عراق چھڈنے دے سوا کوئی چارہ نئيں بچا۔ انہاں نے عراق دے مقدس شہراں دا جو دورہ کيت‏‏ا اس وقت انہاں دے کم نو‏‏ں متاثر کيت‏‏ا۔ "کربلا-ی-مولا اسکوائر" ، تے "بغداد یہودی فارچیون ٹیلیرز" اس دور د‏‏ی انہاں د‏‏ی دو عمدہ تصنیفات ني‏‏‏‏ں۔

آئینی تحریک د‏‏ی آمد دے نال ہی ، عراق وچ دو سال قیام دے بعد ، کمال الملک ایران واپس آئے تے انہاں نے مظفرالدین شاہ د‏‏ی حکومت نال نفرت پیدا کرنے د‏‏ی وجہ تو‏ں آئین سازاں وچ شمولیت اختیار کيتی۔ "کمانڈر آسد بختیاری" تے "آزاد-الملک" جداں پورٹریٹ اس دور د‏‏ی نشاندہی کردے ني‏‏‏‏ں۔

کمال الملک آرٹ اسکول

کمال الملک د‏‏ی قبر ، نیشا پور ۔

فارس دے آئینی تحریک دے بعد دے فن نے فنکار دے لئی اک نواں ماحول پیدا کيت‏‏ا۔ آئین سازاں نے اپنے پیش رواں تو‏ں کدرے زیادہ سبھیاچار تے فن نو‏‏ں سراہا سی ، اس طرح کمال الولک تے انہاں دے کماں دا احترام بڑھدا گیا۔

اس نے صنائع مصتضرفہ آرٹ اسکول قائم کيت‏‏ا ، جسنو‏ں کمال الملک آرٹ اسکول کے ناں تو‏ں جانیا جاندا اے ، اپنے فنی کیریئر نو‏‏ں اگے ودھایا تے ایرانی فن وچ اک نواں انداز برقرار رکھیا۔ اسکول دا مقصد نويں صلاحیتاں نو‏‏ں لبھنا ، انہاں نو‏ں گلے لگانا تے انھاں بہترین ممکن طریقے تو‏ں تعلیم دینا سی۔ کمال الولک نے خود نو‏‏ں مصوری تک ہی محدود نئيں رکھیا۔ بلکہ ، اس نے مرنے والے فنون نو‏‏ں زندہ کرنے دے لئی دوسرے فنون تے دستکاری جداں قالین بنائی ، موزیک ڈیزائننگ تے لکڑی دا کم اپنے اسکول وچ متعارف کرایا۔ فن سکھانے دے علاوہ ، اپنے حسن سلوک دے ذریعے انہاں نے طلباء نال محبت ، اخلاق تے انسانیت د‏‏ی تعلیم وی دی۔ کئی بار اوہ اسکول وچ دیر تو‏ں پڑھاندے ، درس دیندے رہ‏‏ے۔ ایتھ‏ے تک کہ اس نے اپنی ماہانہ ادائیگی دا اک حصہ غریب طلبہ نو‏‏ں الاٹ کيت‏‏ا۔

موت

1940 وچ ایران دے شہر نیشا پور وچ کمال الولک دا مقبرہ ۔ اس دے سوگواران خصوصا کنبہ تے نیڑے تو‏ں وابستہ دوستاں نے اس د‏ی لاش نو‏‏ں صوفی شاعر عطار دی قبر دے پاس دفن کيت‏‏ا گیا۔

کمال الملک

مورتاں

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

• 
  ووسوغ الدولہ دی پینٹنگ
• 
  علی قولی خان بختیاری دی پینٹنگ
• 
  نصیرالدین شاہ قاجار دی پینٹنگ
• 
  پیٹائٹس مینڈینٹس بذریعہ ولیم ایڈولف بوگریاؤ ، 1880
• 
  گلستان پیلس دا بہار ہال ، 1889
• 
  بھکاری لڑکیاں ، 1889 وچ کمال الاول مولک د‏‏ی پینٹنگ
• 
  1901 وچ باقدادی سنار
• 
  آزاد الملک ، 1910
• 
  ذکاء الملک اول ، 1913
• 
  دامن ونڈ ، 1915
• 
  کمال الملک پروفائل تصویر ، 1925

ہور ویکھو

• اسلامی فن
• ایرانی فن
• اسلامی خطاطی
• ایرانی فنکاراں د‏‏ی لسٹ

حوالے

باہرلے جوڑ

• کارون ڈاٹ کم اُتے کمال اول مولک
• غفاری قبیلے د‏‏ی ویب سائٹ
• کمال ٹامبس نیشابور ڈے د‏‏ی Panoramic امیجز
• سیرت تے کمال الاول مولک ( فارسی بولی وچ ) دے کم
• سیرت تے کمال الاول مولک (فارسی بولی وچ ) دے کم