Jump to content

Vangelu

Dae Wikipedia, s'entziclopedia lìbera.
Parte de palas de su Pabiru 52, arrogu de 89 x 60 mm chi cuntenet unu biculeddu de su Vangelu de Giuanne in limba grega.

Su Vangelu est una paràula chi s'incontrat in sos lìberos de sa religione cristiana. Sa pàraula dae su gregu significat bona noa, e custa bona noa est sa nàschida de Gesus Cristu e-i s'insegnamentu chi at lassadu. Cando Gesus Cristu ha comintzadu a preigare, sa sìntesi fut: Su regnu de Deus est vicinu, cunvertidebos e creide a su vangelu. Sa pàraula servit a indicare puru bator libereddos, sos Vangelos o Evangèlios, inue si podet connòschere su chi Gesus Cristu at fatu e su sou insegnamentu. Una traditzione meda antiga narat chi sos autores de ognunu de sos bator libereddos sunt Matteu, Marcu, Luca e Giuanne. Matteu at iscritu printzipalmente po sos Ebreos, po mustrare chi Gesus fut su Messia chi Isaele aisetaiat, e chi sas profetzias si sunt cumpridas cun sa ennida de Gesus Cristu. In custu vangelu si podet lègere su Discursu de sa muntagna, e-i cudda pàgina: "Benide beneitos de su Babbu meu, ca aiat fàmine a m'azis dadu a mandigare", e-i su chi sighit. Matteu est unu de sos doighi discipulos de Gesù Cristu. Marcu, no fut de sos dòighi, ma fut unu cristianu, paret discìpulu de Paulu, s'apòstolu. At iscritu su vangelu po sos paganos, non ebreos. Est su pius cultzu de sos libereddos; est su primu chi est istadu cumpostu. Meda de su materiale sou s'agatat in sos vangelos de Matteu e Luca. Luca, no fut de sos dòighi discìpulos de Cristos. At iscritu unu Vangelu, ricu de paràbulas, contos che deviant illustrare s'insegnamentu de Cristos: sa paràbula de su Samaritanu, s'àtera de su fizu pròdigu, e àteras ancora. Luca est s'autore de un'àteru lìberu: Sos Atos de sos Apòstulos, chi contat sos primos annos de sa vida de sa creja cristiana e in particulare fatos de sa vida de santu Pedru e de sa vida de santu Pàulu. S'àteru Vangelu est de santu Giuanne, unu de sos dòighi. Custu vangelu tenet un'àteru modu de presentare a Gesus Cristu; s'ischema est divesciu dae sos àteros tres.