ارل اسٽين
ارل اسٽين | |
---|---|
(مجارستاني ۾: Stein Márk Aurél) | |
معلومات شخصيت | |
ڄم جو نالو | (مجارستاني ۾: Stein Márk Aurél) |
ڄم | 26 نومبر 1862 [1][2][3][4][5][6][7][8] |
موت | 26 آڪٽوبر 1943 (81 سال)[1][2][3][4][5][6][7][8] ڪابل |
مدفن | ڪابل |
شھريت | ھنگري عظيم برطانيا ۽ آئرلينڊ جي گڏيل بادشاھت گڏيل بادشاھت |
عملي زندگي | |
پيشو | تلاش ڪندڙ [9] |
ڪم جي ٻولي | انگريزي ٻولي [10][11]،جرمن ٻولي |
دلچسپي | قديم آثار ،لسانيات |
آجر | پنجاب یونیورسٽي |
مؤثر | هيونسانگ |
اعزازات | |
فاؤنڊز ميڊل (1909)[12]
| |
ترميم |
ارل سٽين Aurel Stein: -آثار قديمه- جي هن مشهور ماهر جو پورو نالو سَر مارڪ -ارل اسٽين- هو. سندس جـنـم 26 نـومـبـر 1862ع تي بـرطـانـيـا جــي شـهر بداپـسـٽ (Budapest) ۾ ٿيو. هي برطانيا جي هنگري نسل مان هو. مذهبي حـوالي سـان تـعـلق يــهــودي گهراڻي سان هو، پر بعد ۾ پنهنجي -ڀاءُ- ارنيسٽ ايڊورڊ سـان گـڏ جـرمـن مذهـبـي مـصـلـح مـارٽـن لـوٿـر جـو پيروڪـار ٿـي لوٿرين (Lutherans) فرقي ۾ شامل ٿيو. -ارل اسٽين-، ابتدائي طور وچ -ايشيا- جي قديم آثارن تي تمام گهڻي کوجنا ڪئي. هي دنيا جي ڪيترين ئي يونيورسٽين ۽ ڪاليجن ۾ پروفيسر جي عهدي تي پڻ فائز رهيو. هن ڪجهه عرصو اورينٽيل ڪاليج لاهور جي پرنسپال طور ڪم ڪيو. -ان- کان سواءِ پنجاب يونيورسٽيءَ جو رجسٽرار رهيو. 1904ع ۾ کيس انسپيڪٽر جنرل آف ايجوڪيشن اينڊ آرڪيالاجيڪل سروي آف -بلوچستان- مقرر ڪيو ويو. 1910ع کان 1917ع تائين لارڊ ڪرزن گورنر جنرل هندستان طرفان کيس اتر- اولهه سرحدي صوبن جي آرڪيالاجيءَ جو سپرنٽينڊنٽ ۽ -پشاور- ميوزيم جو ڪيوريٽر مقرر ڪيو ويو. هن -برطانيا- حڪومت جي تعاون سان -آثار قديمه- متعلق سائنسي -تحقيق- ۽ کوجنا ڪندي تمام گهڻو مشهور ٿيو. -ارل اسٽين- تي -ان- وقت جي آثار قديمــه جـي مـاهـرن سويـن هـڊن (Sven Hedin) ۽ زانـگـيـنـگ (Xuangang) جو تمام گهڻو اثر رهيو. 1920ع کان 1930ع ۾ هن وچ -ايشيا- (ننڍي کنڊ) مان کوجنا دؤران نوادرات ڳولهي لڌائين، جيڪي -برطانيا- جي لائبريري ۾ موجود آهن، -جن- ۾ چين مان هٿ آيل قديم ٻولين تبتي (Tibetan) ۽ تانگٽ (Tangut) ٻولين جـا مسودا، جيڪي ڪاٺ جي ٽـڪـيـن تـي لـکـيـل آهـن، جـيـڪي يـوگـر (Uyghur)، سـوگدي (Sogdian) ۽ ٻين التائي ٻولين ۾ لکيل آهن، محفوظ ٿيل آهن. -ان- کان علاوه هن جي اهم کوجنا ۾ پهرين صدي عسيوي جي وچ -ايشيا- جي ماڻهن جي متروڪ هند- يورپي (-تخاري-) ٻولين کي سائنسي -تحقيق- وسيلي ڳولي لهڻ جو ڪم به شامل آهي. ارل سٽين، ننڍي کنڊ جي -ايران- ۽ -بلوچستان- جي آثارِ قديمه تي تمام گهڻي -تحقيق- کانپوءِ -آثار قديمه- جي ماڳن تي لاتعداد رپورٽون تحرير ڪيون. هن سڪندر اعظم جي اچڻ وڃڻ جي شاهراهه، جنهن ۾ پنجاب، -ايران-، مڪران، سنڌ ۽ ڏکڻ -اوڀر- -ايران- تي به ڪم ڪيو. 1907ع ۾ هن موگاؤ (Mogao Caves) نالي غارن جي کوجنا ڪئي، جيڪي چين جي دوهانگ (Dunhuang) ۾ موجود هيون. اهي غارون ٻوڌي دؤر جا قديم آثار آهن. عام طور انهن غارن کي (Caves of Thousand Buddhas ) جي نالي سان سڏيو ويندو آهي. هن جي ڪيل -تحقيق- ۾ 24 مختلف ٻولين جي قديم مسودن، آثارِ قديمه مان هٿ آيل مصوري جي فن پارن، آڳاٽي وقت ۾ استعمال ٿيندڙ قديم ۽ دلچسپ شين تي -تحقيق- ۽ 1906ع کان 1908ع ڌاري مغربي چائنا ۾ موجود Kunlon Mountains جي سروي جوڪم قابل ذڪر آهن. 3 کان 4 صدي جو مليل قالين جو هڪ ڇڳل ٽڪرو پڻ ارَل اسٽين جي -تحقيق- جو نتيجو آهي اهو ٽڪرو (Frogment of Carpet Loulan Xinjiang) مان هٿ آيو، جيڪو برٽش ميوزيم ۾ رکيل آهي. سندس کوجنا دوران مليل نوادرات برٽش لائبريري، سرينگر ميوزيم، نئين دهلي جي نيشنل ميوزيم ۽ برٽش ميوزيم لنڊن ۾ رکيل آهن. سندس گڏ ڪيل شيون ۽ فن پارا وچ -ايشيا- ۽ ٻڌمذهب جي -تاريخ- -تهذيب- ۽ ادب کي سمجهڻ لاءِ مددگار ثابت ٿيا آهن. هن -بلوچستان-، بلوچي -ايران- ۽ سنڌو -تهذيب- تي به واکاڻ جوڳو ڪم ڪيو، 1977ع ۾ جينيٽ مرسڪي ۽ 1995ع ۾ اينابل والـڪر (Annabel Walker) نالي مشهور سوانح نگارن، -ارل اسٽين- جي شخصيت، زندگي ۽ -تحقيق- جي حوالي سان سندس سوانح عمري لکي، جنهن ۾ سندس ڪم کي ساراهيو آهي. 1943ع ۾ هن -انگريز- حڪومت کان -افغانستان- جي کوٽائي جي اجازت ورتي. 26 -آڪٽوبر- 1943ع تي ڪم ڪندي 80 سالن جي عمر ۾هن ڪابل ۾ وفات ڪئي، اتي ئي کيس دفنايو ويو. -ايشيا- ۾ خاص ڪري ننڍي کنڊ ۾ ڪيل کوجنا يا لاڳاپيل آثارن بابت کوجنا وارن سندس ڪجهه ڪتابن جو وچور هن ريت آهي.[13]
- 1898. Detailed Report on an Archaeological Tour with the Buner Field Force, Lahore, Punjab Government Press.
- 1905. Report of Archaeological Survey Work in the North-West Frontier Province and Baluchistan, Peshawar, #Government Press, N.W. Frontier Province.
- The Thousand Buddhas: ancient Buddhist paintings from the cave-temples of Tung-huang on the western frontier of China.
- 1921 “A Chinese Expedition Across the Pamirs and Hindukush, A.D. 747.” Indian Antiquary 1923.
- 1929. On Alexander\\\\\\\'s Track to the Indus: Personal Narrative of Explorations on the North-West Frontier of #India. London, Macmillan & Co. Reprint: New York, Benjamin Blom, 1972.
- 1940 Old Routes of Western Iran: Narrative of an Archaeological Journey Carried out and Recorded, MacMillan and #Co., limited. St. Martin\\\\\\\'s Street, London.
- 1944. \\\\\\\"Archaeological Notes from the Hindukush Region\\\\\\\". J.R.A.S.
حوالا
[سنواريو]- ↑ 1.0 1.1 اجازت نامو: Creative Commons CC0 License
- ↑ 2.0 2.1 Bibliothèque nationale de France ID: https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb12130251p — اخذ شدہ بتاریخ: 10 آڪٽوبر 2015 — مصنف: Bibliothèque nationale de France — عنوان : اوپن ڈیٹا پلیٹ فارم — اجازت نامو: Open License
- ↑ 3.0 3.1 Encyclopædia Britannica Online ID: https://www.britannica.com/biography/Aurel-Stein — subject named as: Sir Aurel Stein — اخذ شدہ بتاریخ: 9 آڪٽوبر 2017 — عنوان : Encyclopædia Britannica
- ↑ 4.0 4.1 SNAC ARK ID: https://snaccooperative.org/ark:/99166/w69k4xr1 — subject named as: Aurel Stein — اخذ شدہ بتاریخ: 9 آڪٽوبر 2017
- ↑ 5.0 5.1 KNAW past member ID: http://www.dwc.knaw.nl/biografie/pmknaw/?pagetype=authorDetail&aId=PE00003142 — subject named as: M.A. Stein — اخذ شدہ بتاریخ: 9 آڪٽوبر 2017
- ↑ 6.0 6.1 Brockhaus Enzyklopädie online ID: https://brockhaus.de/ecs/enzy/article/stein-mark-aurel — subject named as: Mark Aurel Stein — اخذ شدہ بتاریخ: 9 آڪٽوبر 2017
- ↑ 7.0 7.1 subject named as: Sir (Marc) Aurel Stein — عنوان : Stein, Sir (Marc) Aurel — شائع شدہ از: Grove Art Online — https://dx.doi.org/10.1093/GAO/9781884446054.ARTICLE.T081211
- ↑ 8.0 8.1 Munzinger person ID: https://www.munzinger.de/search/go/document.jsp?id=00000001183 — subject named as: Sir Aurel Stein — اخذ شدہ بتاریخ: 9 آڪٽوبر 2017
- ↑ عنوان : Archaeology and Language — صفحہ: 64 — ناشر: Pimlico — ISBN 0-7126-6612-5
- ↑ http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb12130251p — اخذ شدہ بتاریخ: 10 آڪٽوبر 2015 — مصنف: Bibliothèque nationale de France — اجازت نامو: Open License
- ↑ CONOR.SI ID: https://plus.cobiss.net/cobiss/si/sl/conor/84188771
- ↑ full work available at URL: https://www.rgs.org/CMSPages/GetFile.aspx?nodeguid=64c1cdb4-2f4b-44a3-9e3c-695983da880f&lang=en-GB — مصنف: Royal Geographical Society — عنوان : Gold Medal Recipients — ناشر: Royal Geographical Society
- ↑ http://encyclopediasindhiana.org/article.php?Dflt=ارل%20اسٽين
- وڪي ڊيٽا جي مواد جو استعمال ڪرڻ وارو صفحات
- مضمون جن ۾ لاطيني ٻولي جو متن شامل آھي
- مضمون جن ۾ انگريزي ٻولي جو متن شامل آھي
- مضمون جن ۾ مجارستاني ٻولي جو متن شامل آھي
- 1862ع جون پيدائشون
- 26 نومبر جون پیدائشون
- صفحات مع وڪي ڊيٽا حوالو
- 1943ع جون وفاتون
- 26 آڪٽوبر جون پیدائشون
- ڪم جي ٻولي وڪي ڊيٽا کان ماخذ
- دلچسپي وڪي ڊيٽا مان اخذ ٿيل
- نوڪري وڪي ڊيٽا مان اخذ ٿيل
- مؤثر شخصيتون وڪي ڊيٽا مان اخذ ٿيل
- اعزاز وڪي ڊيٽا مان اخذ ٿيل
- 1943ع جون فوتگيون
- لاهوري ماڻهو