Platon

Platon

Platon
Πλάτων
Riegádan	not earlier thanj. 428 BCE ja not later thanj. 427 BCE Athena
Jápmán	not earlier thanj. 348 BCE ja not later thanj. 347 BCE Athena
Hávdi	dovdameahttun árvu
Riikkavulošvuohta	Antikkens Athen[d]
Bargu
Ámmát	filosofa, epigrammatist (en) , diktačálli, girječálli ja rettsfilosof (nb)
Giella	dološ greikkagiella
Bearaš
Váhnemat	Periktione (nb) ja Ariston (nb)
Plato Wikimedia Commonsas

Platon (dološgreikkagillii: Πλάτων, Platōn, láhtengillii: Plato; 427–347 o.Kr.) lei antihka greikkalaš filosofa ja Akademiija vuođđudeaddji. Son lea okta beakkánamos ja eanemus dutkojuvvon filosofa olles máilmmis. Platon lei Sokratesa oahppi ja Aristotelesa oahpaheaddji.

Filosofan Platon lei rationalista, realista, idealista ja dualista. Son čálii máŋgga filosofalaš fáttá birra ja gieđahalai earenoamážit etihka, politihka, metafysihka ja diehtoteoriija dahjege epistemologiija.

Platon lei čappagirjjálašvuođa girječálli, ja su čállosat sisttisdolle muitalusaid, allegoriijaid ja myhtaid, maid son ovttastahtii doahpagiid dutkamii. Platon čálii maiddái Sokratesa oahpahusaid bajás, ja Platona dialogain Sokrates leage dávjá váldorollas. Lea goittotge eahpečielggas, man olu Platona čállin teavsttaid dialogain leat Sokratesa duođalaš oaivilat, ja man olu fas Platona iežas oaivilat, maid son lea bidjan Sokratesa nammii. Sokrates váikkuhii goittotge olu Platona jurddašanvuohkái ja lea jáhkkimis, ahte goittotge oassi Platona árat čállosiid jurdagiin leat lonejuvvon dahje heivehuvvon Sokrates.