Vizantijsko-seldžučki ratovi
| Bizantsko-seldžučki ratovi | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
| Sukobljene strane | |||||||||
| Bizantsko Carstvo Trapezuntsko Carstvo  Križarske države
|
Turci Seldžuci | ||||||||
| Snage | |||||||||
| 100.000 (godine 1071) 25.000 – 50.000 (godine 1140). |
nepoznato | ||||||||
Bizantsko-seldžučki ratovi je naziv za seriju oružanih sukoba koji su se od 11. do početka 14. vijeka na području Male Azije vodili između Bizantskog Carstva i njegovih država-nasljednica na jednoj, i turskih seldžučkih plemena, država i vladara na drugoj strani. Do njih je došlo nakon što su turska plemena iz Centralne Azije doselila na područje Bliskog istoka i pod vodstvom Seldžučke dinastije preuzeli vlast nad Abasidskim Kalifatom osnovavši Veliko Seldžučko Carstvo. Ono je već 1040-ih došlo u prvi kontakt s Bizantom, koji je u to vrijeme kontrolirao ne samo Malu Aziju nego i Kavkaz i dijelove današnje Sirije. Za seldžučke vladare, čiji su podanici bili nedavno islamizirani je sukob s kršćanskim Bizantom predstavljao ne samo priliku za nova osvajanja, nego i za džihad; zbog toga se bizantsko-seldžučki ratovi smatraju svojevrsnim nastavkom ili završnom fazom bizantsko-arapskih ratova. Jedan od ključnih, a po mišljenju mnogih historičara i odlučujući događaj, bila je bitka kod Mancikerta 1071. kada je Bizantu nanesen poraz od koga se on nikada nije oporavio i zbog koga je do početka 1090-ih izgubio skoro cijelu Malu Aziju. Tek je dolazak na vlast dinastije Komnena pod carem Aleksijem I omogućio Bizantinacama da od 1090-ih počnu postepeno potiskivati Seldžuke natrag na istok u procesu poznatom kao komnenska restauracija. Tom procesu je djelomično pridonio i Prvi križarski rat, iako križari nikada nisu bili pouzdani bizantski saveznici. Smrt cara Manuela I 1180. je okončala komnensku restauraciju, a oslabljeno Bizant je u Četvrtom križarskom ratu 1204. pao kao žrtva križarskih osvajača koji su osnovali Latinsko Carstvo. Ostaci bizantske države, poznati kao Nikejsko Carstvo su se sljedećih nekoliko decenija uspjeli održati u borbi sa seldžučkim Rumskim Sultanatom, te potom obnoviti Bizant. Borba između dvije države, koju je privremeno okončala mongolska invazija sredinom 13. vijeka, se nastavila sve do nestanka Rumskog Sultanata. Bizantsko-seldžučki ratovi će svoj nastavak imati u sukobu Bizanta sa novom osmanskom državom.
- Bentley, Jerry H.; Ziegler, Herbert (2006). Traditions & Encounters a Global Perspective on the Past (3rd izd.). Boston: McGraw–Hill. ISBN 0-07-295754-9
- Grant, R. G. (2005). Battle a Visual Journey Through 5000 Years of Combat. London: Dorling Kindersley. ISBN 1-4053-1100-2
- Haldon, John (2002). Byzantium at War: AD 600–1453. Oxford: Osprey. ISBN 1-84176-360-8
- Madden, Thomas F. (2005). Crusades the Illustrated History (1st izd.). Ann Arbor: University of Michigan Press. ISBN 0-472-03127-9
- Mango, Cyril (2002). The Oxford History of Byzantium (1st izd.). New York: Oxford University Press. ISBN 0-19-814098-3
- Parker, Geoffrey (2005). Compact History of the World (4th izd.). London: Collins. ISBN 0-00-721411-1
- Sherrard, Philip (1966). Great Ages of Man Byzantium. New York: Time-Life Books