1604
- Ovo je članak o godini 1604.
| Milenijum: | 2. milenijum |
|---|---|
| Vjekovi: | 16. vijek – 17. vijek – 18. vijek |
| Decenija: | 1570-e 1580-e 1590-e – 1600-e – 1610-e 1620-e 1630-e |
| Godine: | 1601 1602 1603 – 1604 – 1605 1606 1607 |
| Gregorijanski | 1604. (MDCIV) |
| Ab urbe condita | 2357. |
| Islamski | 1012–1013. |
| Iranski | 982–983. |
| Hebrejski | 5364–5365. |
| Bizantski | 7112–7113. |
| Koptski | 1320–1321. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1659–1660. |
| • Shaka Samvat | 1526–1527. |
| • Kali Yuga | 4705–4706. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4240–4241. |
| • 60 godina | Yang Drvo Zmaj (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11604. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Godina 1604 (MDCIV) bila je prijestupna godina koja počinje u četvrtak po gregorijanskom kalendaru odn. prijestupna godina koja počinje u nedjelju po 10 dana zaostajućem julijanskom kalendaru.
- 1. 1. - Johannes Kepler predstavio caru Rudolfu rukopis dela Astronomiae Pars Optica ("Optički deo astronomije"), uveo naziv fokus.
- 7. 1. - Po nalogu kralja Rudolfa, protestantima oduzeta župna crkva u Košicama i zabranjena im služba u gradu[1].
- siječanj? - Deli Hasan Karajazidži porazio Sefer-bega, lidera pobunjenih Bošnjaka, stupiće u kontakt sa Austrijancima[2].
- januar - Konferencija u Hampton Courtu: kralj James I Stuart razgovara sa predstavnicima crkve, zamišljena Biblija kralja Jamesa.
- januar - Nekada moćna Safiye Sultan lišena vlasti.
- januar - Ferman sultana Ahmeda I oslobađa Mlečane odgovornosti za uskočka nasilja[3].
- januar - Narodni prvaci Popova i Zažablja (i "krstjani i hristjani") okupili se u Ravnom i priznali habsburškog cara za vladara (ali ništa od pomoći)[4].
- 3. 2. - Počeo ugarski sabor u Požunu. Članak 14 će odrediti da doseljeni "Vlasi" imaju plaćati crkvi desetinu i plemićima devetinu[5] ali ne u vreme rata[6].
- mart - Uskoci oplenili selo Karin (u napadima ove godine se ističe vojvoda Ivo Vlatković)[3].
- mart - Vlasnici feudalnih imanja u Rovišću i Pogancu se žalili ugarskom saboru jer su ih Srbi zauzeli pre devet godina, traže feudalna prava nazad[7].
- 22. 3. - Karl IX i zvanično kralj Švedske (faktički od 1599-1600).
- april - Uskoci poharali četiri sela kod Šibenika a zatim i još dva kod Biograda[8].
- april - Grof Nikola Zrinski ponavlja očevu molbu da mu se potčine Srbi u Gomirju, nadvojvoda Ferdinand mu u decembru odgovara da zauzvrat traži 80.000 forinti za prošle troškove i da ubuduće održava tamošnje vojnike[9].
- proleće - Deli Hasan Karajazidži se povlači iz Banje Luke u Sarajevo[6] nakon što ga je porazio Sefer-beg; odlazi u Temišvar gde će biti ubijen, a u Bosnu dolazi Ahmed-paša Dugalić.
- 1. 5. - Kralj Rudolf potvrđuje 21 članak ugarskog sabora i dodaje 22-ugi: odbačene sve protestantske molbe, zabranjeno iznošenje vjerskih pitanja na saboru - slavlje u Hrvatskoj jer su mnogi krajiški kapetani Nijemci protestanti (koji naseljavaju Vlahe i krnje hrvatske banske teritorije)[10].
- maj - Uskoci u okolini Novigrada, zatim spalili novu tursku kulu na Obrovačkoj rijeci; Ivan Vlatković je zatim u okolini Šibenika i Splita, bez štete za Mlečane[8].
- ca. 6. 6. (Duhovi) - Turci iz Like napadali Senj ali razbijeni[8].
- 5. 7. - Sabor u Gradcu kod Zagreba: pozdravljen Dvadeset drugi članak, naređeno protjerivanje "krivovjeraca" (protestanata), reafirmiran 14. članak o obavezama "Vlaha"[11].
- 5. 8. - Sokolluzade Lala Mehmed-paša, Mehmed-pašin rođak, novi je veliki vezir (do 1606).
- 28. 8. - Londonski ugovor okončava englesko-španski rat: Španija odustaje od obnove katolicizma u Engleskoj a Englezi se više neće mešati u holandsku pobunu.
- ljeto - Nakon neuspješnih pregovora o miru, veliki vezir Lala Mehmed-paša upao u Ugarsku. Zapovjednici napustili i spalili Peštu, Vác i Hatvan[12].
- 8. 9. - Plemstvo sjeveroistočne Ugarske ne priznaje 22. članak., neće slati novake ni porez.
- 19. 9. - 11. 10. - Bezuspješna Lala Mehmed-pašina opsada Ostrogona.
- 20. 9. - Osamdesetogodišnji rat: trogodišnja krvava opsada Ostendea okončana španskim zauzećem grada.
- listopad, početkom - Ustanak Stefana Bočkaja protiv tiranske vladavine Giorgia Baste u Erdelju i progona protestanata.
- 9. 10. - Prvi put opažena Keplerova supernova (u Mlečnom putu, sazvežđe Zmijonoša).
- oktobar - Lažni Dimitrije ulazi s vojskom u Rusiju i osvaja nekoliko gradova.
- oktobar - Uskoci deset dana u Sućuraju na Hvaru, ne čine štetu[8].
- 18. 10. - Lala Mehmed-paša izdao zapovijed Erdeljcima da se okupe oko Bočkaja, koji je pod sultanovom zaštitom[14].
- 1. 11. - Prvi put izveden Šekspirov Othello.
- 29. 11. - Ubijen Hercule, vladar Monaka, nasleđuje ga maloletni Honoré II (do 1662), prvi koji je uzeo titulu kneza.
- novembar? - Osmansko-safavidski rat: Džigalazade Jusuf Sinan-paša se mora povući u Jermeniji zbog pobune janičara, dolaska zime i opustošene zemlje[15].
- 12. 12. - U Francuskoj uveden Paulette, godišnji porez držaocima državnih i sudskih položaja.
- Skadarski sandžak-beg Ali-beg Memibegović razbijen u Lješkopolju kada je s vojskom dolazio po danak.
- Ahmed I je tokom vladavine (1603-17) izdao ferman kojim je dozvolio porodično nasleđivanje timara bosanskih spahija (odžakluk timar), ali to se krši[16].
- Požeški sandžak dao 400 dukata umesto 200 mladića (danak u krvi u našim zemljama ipak traje do 1640-tih)[17].
- Još "vlaha" dolazi u Gomirje[18] ali Nikola Frankopan upozorava nadvojvodu da je to privremeno - Frankopani žele ili posjede u Kranjskoj ili da maknu Vlahe[19].
- Objavljen Kašićev Institutionum linguae Illyricae - gramatika "ilirskog" jezika.
- Otvorena isusovačka misija u Dubrovniku[20].
- Osnovana francuska kolonija Acadia u severnoj Americi.
- Osnovan Tomsk u Sibiru.
- Jakob je ponovo etiopski car nakon što je u građanskom ratu poginuo Za Dengel.
- Objavljen komad "Tragična povest o životu i smrti doktora Fausta" Christophera Marlowa.
- Guru Arjan dovršio rukopis Guru Granth Sahiba, svetog pisma sikizma.
- 19. 3. - João IV Obnovitelj, portugalski kralj († 1656)
- 12. 8. - Tokugawa Iemitsu, japanski šogun († 1651)
- rujan - Ivan Lučić, povjesničar († 1679)
- 3. 11. - Osman II, sultan († 1622)
- pribl. - Jusuf Mašković, vezir i admiral († 1646)
- pribl. - Melek Ahmed-paša, veliki vezir († 1662)
- 4. 1. - Ferenc Nádasdy, ugarski plemić (* 1555)
- ↑ Klaić, 444
- ↑ Klaić, 442
- ↑ 3,0 3,1 Istorija s. n., 312
- ↑ Istorija s. n., 325
- ↑ Klaić, 441
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Vladimir Ćorović, Preokret u držanju Srba, rastko.rs (pristup. 5.9.2013)
- ↑ Istorija s. n., 457
- ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 Istorija s. n., 313
- ↑ Istorija s. n., 460
- ↑ Klaić, 445-6
- ↑ Klaić, 446
- ↑ Klaić, 440
- ↑ Ljubivoje Cerović, Srbi u Slovačkoj, rastko.rs (pristup. 5.9.2013)
- ↑ Klaić, 447-8
- ↑ Iran and the World in the Safavid Age, Willem Floor, Edmund Herzig, Iran Heritage Foundation, p. 93-4 (Google Books)
- ↑ Historija n. J., 584-5
- ↑ Historija n. J., 625
- ↑ Historija n. J., 695
- ↑ Historija n. J., 706
- ↑ Biskupijska klasična gimnazija Ruđera Boškovića, povijest škole
- Literatura
- Vjekoslav Klaić, Svezak treći: dio prvi..... Prva knjiga: Doba kraljeva Ferdinanda I., Maksimilijana i Rudolfa (1527-1608) (archive.org)
- Istorija srpskog naroda, Treća knjiga, prvi tom, Srbi pod tuđinskom vlašću 1537-1699, SKZ Beograd 1993, ISBN 86-379-0383-5
- Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959