Diplomatski protokol
Diplomatski protokol je skup pravila i običaja o ponašanju u međudržavnim odnosima, diplomatskom ophođenju, ceremonijalu i kurtoaziji.
Riječ protokol je grčkoga podrijetla, a isprva je označavala vrpcu ili pečat koji se lijepio na dokumente kao dokaz njegove izvornosti. Danas protokolom nazivamo i svojevrsni međunarodni sporazum, zbirku pisanih i običajnih normi međusobnog ponašanja država i njihovih predstavnika, kao i posebnu ustanovu ili više njih koje se bave primjenom navedenih normi.
Bečka konvencija o diplomatskim odnosima propisuje neka ustaljena pravila. To je minimum pravila, nepoštivanjem kojeg može izazvati ne samo diplomatske nesporazume, nego i ozbiljne sporove među državama. Mnoga pitanja iz diplomatskog protokola, međutim, nisu uređena međunarodnim ugovorima. To se ponajprije odnosi na pitanje ceremonijala, reda prvenstva i povlastica. Zbog toga se ta pitanja rješavaju na temelju međunarodnog običajnog prava, općeprihvaćene prakse, domaćim zakonodavstvom, te ustaljenim tradicijama i običajima država. Neka pravila, prije nekog zajedničkog događaj, države mogu međusobno dogovoriti posredstvom protokola.
- Stanko Nick, Diplomacija: Metode i tehnike, Barbat, 1997.
- Serres, Jean, Practical Handbook of Protocol, 2010 Edition, Editions de la Bièvre, 3 avenue Pasteur - 92400 Courbevoie, France. ISBN 978-2-905955-04-3
- Serres, Jean, Manuel Pratique de Protocol, XIe Edition, Editions de la Bièvre, 3 avenue Pasteur - 92400 Courbevoie, France. ISBN 2-905955-03-1
- Forni, P.M. Choosing Civility: The 25 Rules of Considerate Conduct. New York: St. Martin’s Griffin Edition, October 2003. ISBN 0-312-28118-8.
- McCaffree, Mary Jane, Pauline Innis, and Richard M. Sand, Esquire. Protocol: The Complete Handbook of Diplomatic, Official and Social Usage, 35th Anniversary Edition. Center for Protocol Red Book Studies, LLC April 2013. ISBN 978-1-935451-16-7