Hronična bubrežna insuficijencija
| Hronična bubrežna insuficijencija | |
|---|---|
| Specijalnost | Nefrologija |
| Klasifikacija i eksterni resursi | |
| ICD-10 | N03 |
| ICD-9 | 585 403 |
| DiseasesDB | 11288 |
| MedlinePlus | 000471 |
| eMedicine | med/374 |
| MeSH | D007676 |
Hronična bubrežna insuficijencija (HBI) je sindrom koji nastaje kao posledica postepenog, progresivnog i ireverzibilnog smanjenja glomerulske filtracije bubrega do konačnog stadijuma uremije. Karakteriše se zadržavanjem uremijskih toksina (ureje, kreatinina, mokraćne kiseline, fenola, indola i dr), nastalih uglavnom tokom metabolisanja proteina, promenama u zapremini i sastavu telesnih tečnosti i elektrolita, kao i disbalansom mnogih hormona.
Hronična bubrežna insuficijencija se najčešće javlja kao komplikacija: šećerne bolesti (28%), hipertenzije (25%), glomerulonefritisa (21%) i policistična bolest bubrega koja se nasleđuje autozomno dominantno (4%). Svaka hronična bubrežna bolest koja uzrokuje propadanje velikog broja nefrona dovodi do HBI.
Simptomi i znaci HBI obično se ne javljaju dok klirens endogenog kretinina ne bude ispod 30 ml u minuti, kada se smanjuje sposobnost za rad bolesnika, javlja se anemija i neki metabolički poremećaji (acidoza i poremećaj fosfokalcemičnog bilansa). Gastrointestinalni simptomi (muka, gađenje, povraćanje, prolivi) javljaju se pri klirensu kreatinina od 15 ml u minuti, a neurološki simptomi i kardiovaskularna oštećenja kada padne na 10 ml u minuti.
Klinički simptomi i znaci HBI su nespecifični i potiču od svih organa i sistema:
- Kardiovaskularni poremećaji - hipertenzija (povišen krvni pritisak), perikarditis (zapaljenje srčane kese), srčana insuficijencija.
- Gastrointestinalni poremećaji - gubitak apetita, muka, povraćanje, štucanje, podrigivanje, amonijakalni zadah iz usta, zapaljenje jednjaka sa otežanim gutanjem, prolivi i krv u stolici.
- Neurološke manifestacije - umor, apatija, pospanost, smanjena koncentracija, agresivnost, halucinacije, dezorijentacija, različiti stepeni poremećaja svesti, sve do kome. Periferna neuropatija manifestuje se bolovima u mišićima, grčevima u listovima nogu, trnjenjem, peckanjem i pojavom sindroma nemirnih nogu.
- Hematološki poremećaji - anemija, sklonost krvarenjima i infekciji.
- Kožne promene – sivo-žućkasta boja lica, dlanova i tabana, svrab koji je toliko izrazit da dovodi do nesanice i psihičkih poremećaja.
- Endokrini poremećaji - zaostajanje u rastu, gubitak libida, potencije, amenoreja, sterilitet, sekundarni hiperparatireoidizam koji dovodi do bolova u zglobovima i mišićima, otežan hod.
- Očne manifetacije - retinopatija, konjunkitivis i keratitis.
Potrebno je odrediti dijagnozu osnovne bolesti, veličinu preostale funkcije bubrega, pogoršavajuće faktore - infekcija, proliv, povraćanje. Dijagnoza HBI se postavlja na osnovu anamneze, pregleda i laboratorijskih analiza - određivanje klirensa kreatinina i jačine glomerulske filtracije.
U stadijumu snižene funkcije bubrega leči se osnovna bubrežna bolest i hipertenzija. U stadijumu azotemije sprovodi se umeren hipoproteinski način ishrane, redovna kontrola telesne težine, ograničava se unos natrijuma i kalijuma, acidoza se leči natrijum bikarbonatom, anemija preparatima gvožđa, a infekcije antibioticima.
Vremenom dolazi do pogoršanja bolesti i njenog terminalnog stadijuma, kada je neophodna dijaliza ili transplantacija bubrega.
- Hronična bubrežna insuficijencija, Pristupljeno 17. 8. 2011.