James I od Škotske
| James I | |
|---|---|
| |
| Portret Jamesa I | |
| Kralj Škotske | |
| Vladavina | 4. april 1406. - 21. februar 1437. |
| Krunidba | 21. maj 1424. |
| Prethodnik | Robert III |
| Nasljednik | James II |
| Regent | Robert Stewart Murdac Stewart |
| Supruga | Joan Beaufort |
| Djeca | Margaret, Isabella, Eleanor, Mary, Joan, Alexander (umro po rođenju), James II, Annabella |
| Dinastija | Stuart |
| Otac | Robert III |
| Majka | Annabella Drummond |
| Rođenje | 25. jul 1394. Dunfermline |
| Smrt | 21. februar 1437. selo Perth kod Pertha |
| Vjera | katolik |
James I (Dunfermline, 25. jul 1394. - kod Pertha , 20/21. februar 1437.), bio je škotski kralj od 1406. do 1437.[1] Za vrijeme svoje trinaestgodišnje vladavine (1424. - 1437.) uspio je uspostaviti snažnu centralnu vlast, bio je prvi snažni škotski monarh koji je od Kraljevine Škotske stvorio prvu jaku monarhiju koja je egzistirala gotovo čitav vijek.[1]
James je bio jedini preživjeli sin i nasljednik kralja Roberta III (vladao 1390. - 1406). Otac ga je 1406. odlučio poslati ga u Francusku, navjerojatnije kako bi ga sačuvao od uticaja moćnog i podmuklog Roberta Stewarta, vojvoda od Albanyja. Na nesreću su Jamesa na putu zarobili engleskih mornari i utpremili kao zatvorenika na londonski kraljevski dvor.[1] Kako mu je otac umro ubrzo nakon tog događaja, vlast je kao regent preuzeo Robert Stewart, koji je odbio platiti otkupninu za mladog kralja. Nakon njegove smrti 1420. regent je postao njegov sin Murdac, koji je vladao Škotskom sve do 1424. kad su Englezi oslobodili Jamesa.[1]
James je odmah po preuzimanju vlasti poduzeo oštre mjere da suzbije moć škotskog plemstva. Kao prvo je 1425. je pohapsio brojne vodeće feudalce od koijih je nekoliko, uključujući Murdaca i ostale članove njegove porodice dao ubiti.[1] Ipak njegov pokušaj da stavi pod svoju kontrolu žestoke i samožive lidere klanova Highlandsa imao je ograničen uspjeh. Ali je oduzimanjem imanja svojim neprijatelja, stekao potrebna sredstva za funkcioniranje svog dvora. Uspio je uvesti reda u naplati carina, koje su odtad postale prihod dvora, a ne lokalnih feudalaca, a i u financije postavljanjem vodećih činovnika pod svoju kontrolu. Njegovi pokušaji da se spriječi odljev crkvenih prihoda u Rim, doveli su ga do niza dugih sporova s papama.[1]
James je bio popularan vladar, zahvaljujući činjenici da se za njegove vladavine poboljšao položaj običnih ljudi pred sudom. Usprkos tome pao je kao žrtva zavjere koju je protiv njega poduzela grupa oko Waltera, earla od Atholla, koji je imao ambicija zasjesti na škotski tron. Zavjerenici su ostali iznenađeni kad nakon njegova ubojstva nije uslijjedio opći ustanak, tako da je Jamesova udovica imala lak posao da ih pohapsi i pobije.[1] James je bio vrlo obrazovan i kulturan čovjek, smatra se da je on autor kao općeprihvaćena činjenica se uzima da je zapravo on bio autor narodne pjesme Kingis Quair (Kraljeve knjige).[1]
| Prethodnik: | Kralj Škotske | Nasljednik: |
| Robert III | James II |
