Natrij
| |||||||||||||||||||||||||
| Opšti podaci | |||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ime, simbol, atomski broj | Natrijum, Na, 11 | ||||||||||||||||||||||||
| Pripadnost skupu | alkalnih metala | ||||||||||||||||||||||||
| grupa, perioda | IA, 3 | ||||||||||||||||||||||||
| gustina, tvrdoća | 968 kg/m3, 0,5 | ||||||||||||||||||||||||
| Boja | srebrnobela ,
| ||||||||||||||||||||||||
| Osobine atoma | |||||||||||||||||||||||||
| atomska masa | 22,989770 u | ||||||||||||||||||||||||
| atomski radijus | 180 (190) pm | ||||||||||||||||||||||||
| kovalentni radijus | 154 pm | ||||||||||||||||||||||||
| van der Valsov radijus | 227 pm | ||||||||||||||||||||||||
| elektronska konfiguracija | 1s2 2s2]2p63s1 | ||||||||||||||||||||||||
| e- na energetskim nivoima | 2, 8, 1 | ||||||||||||||||||||||||
| oksidacioni broj | 1 | ||||||||||||||||||||||||
| Osobine oksida | jako bazni | ||||||||||||||||||||||||
| kristalna struktura | centrirano kubno telo | ||||||||||||||||||||||||
| Fizičke osobine | |||||||||||||||||||||||||
| agregatno stanje | čvrsto | ||||||||||||||||||||||||
| temperatura topljenja | 370,87 K (97,72 °C) | ||||||||||||||||||||||||
| temperatura ključanja | 1156 K (883 °C) | ||||||||||||||||||||||||
| molska zapremina | 23,78×10-3 m3/mol | ||||||||||||||||||||||||
| toplota isparavanja | 96,96 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||
| toplota topljenja | 2,598 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||
| pritisak zasićene pare | 1,43×10-5 Pa (1234 K) | ||||||||||||||||||||||||
| brzina zvuka | 3200 m/s (293,15 K) | ||||||||||||||||||||||||
| Ostale osobine | |||||||||||||||||||||||||
| Elektronegativnost | 0,93 (Pauling)
| ||||||||||||||||||||||||
| specifična toplota | 1230 J/(kg*K) | ||||||||||||||||||||||||
| specifična provodljivost | 21×106 S/m | ||||||||||||||||||||||||
| toplotna provodljivost | 141 W/(m*K) | ||||||||||||||||||||||||
| I energija jonizacije | 495,8 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||
| II energija jonizacije | 4562 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||
| III energija jonizacije | 6910,3 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||
| IV energija jonizacije | 9543 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||
| V energija jonizacije | 13354 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||
| VI energija jonizacije | 16613 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||
| VII energija jonizacije | 20117 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||
| VIII energija jonizacije | 25496 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||
| IX energija jonizacije | 28932 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||
| X energija jonizacije | 141362 kJ/mol | ||||||||||||||||||||||||
| Najstabilniji izotopi | |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
| Tamo gde drugačije nije naznačeno, upotrebljene su SI jedinice i normalni uslovi.
| |||||||||||||||||||||||||
| Objašnjenja skraćenica: zast.=zastupljenost u prirodi,
| |||||||||||||||||||||||||
Natrij ili Natrijum (Na, latinski- natrium) je element IA grupe. Jedini stabilni izotop mu je 23Na.
Zastupljen je: u gornjim slojevima Zemlje oko 2,30% u obliku jona Na+ u okeanima i u obliku minerala - NaAlSi3O8 , čilske šalitre(NaNO3)i kuhinjske soli (NaCl).
Otkrio ga je engleski hemičar Sir Humphry Davy 1807 elektrolizom masne sode-Na(OH)
Važnija jedinjenja su natrijum oksid, natrijum hidroksid koji je veoma jaka baza; kao i razne soli. Sapun je natrijumova so određenih masnih kiselina. Skoro sve natrijumove soli su rastvorne u vodi.
Katjoni natrijuma su najvažnijim unutarćelijski katjoni i neophodni su za održanje ćelijske membrane. Katjoni Na+ pripadaju V grupi katjona i boje plamen u intenzivno žutu boju.
