Sveta voda

Sveta voda ili vodica (grč. Αγιασμός) je voda koja je osvećena tokom verskog obreda i smatra se posebnom i lekovitom među hrišćanima.

U pravoslavnoj crkvi

Koristi se pri mnogim sveštenoradnjama i činovima Crkve, bilo da se neposredno osvećuje, bilo da se koristi ranije osvećena voda: prilikom osvećivanja hramova, domova, grobnih spomenika i raznih predmeta koji čoveku služe ili se on njima koristi.

U svetoj tajni Krštenja, osvećena voda postaje "vodom očišćenja, banjom preporoda, izvorom života", u kojoj se kršteni rađa "vodom i Duhom" za novu dolazeću stvarnost Carstva Nebeskoga.

U katoličkoj crkvi

U zapadnim obredima Katoličke crkve usvojen je termin "blagoslov vode. Osvećenje vode u katoličkoj crkvi se održava u sledećim slučajevima: Osvećenje vode za svetu tajnu krštenja. Od prvih vekova hrišćanstva je sastavni deo svete tajne. Blagoslov se odvija neposredno pre obavljanja svetih tajni, posebno svečani oblik ima tokom uskršnjeg bdenja, tokom koga, se obično, obavlja krštenje odraslih katihumenlj.

Blagoslov vode se čini i tokom pojedinih praznika i Dana sećanja na pojedine svetitelje. Tradicija blagosiljanja vode na Uskrs odnosi se na drevni običaj krštenja na uskršnjem bdenju. Međutim, tokom srednjeg veka u Katoličkoj crkvi ukorenjena ke tradicije obreda osvećenja vode i drugim praznicima u prvom redu, praznik krštenja Gospoda i dan Sv Agate (5. februar). Na praznik Bogojavljenja (6. januara) u hramovima osvećuje se voda, kreda i tamjan.

Osvećenje vode obavlja se i tokom nedeljne mise, a zatim se deli parohijanima. Osvećena voda se potom čuva u posebnim činijama na ulazu u hram. Na ulazu u hram i pri izlasku parohijani umoče ruku u svetu vodu i nčine znak krsta.

Poreklo

Osvećenje vode ima svoje poreklo u prvim vekovima ranog hrišćanstva, o čemu svedoče drevni pisani izvori, kao apostolske ustanove. Evhologion Serapiona Tmuiškog kao i rani oci Crkve: Teodorit, blaženi Jeronim, Epifanije i drugi. Ipak, u početku nije postojalo ustanovljeno pravilo kada, gde i kako se vrši vodoosvećenje. Postojala je izvesna razlika u tim obredima. No svima njima je zajedničko da se osvećenje vode vrši pomoću određenih molitava, prizivanjem Svetoga Duha, kao i krstolikim blagosiljanjem i pogruženjem u vodu Časnoga Krsta, što i danas čini elemente svakog vodoosvećenja.

Danas su poznata dva osvećenja vode: veliko i malo. Veliko vodoosvećenje se vrši dva puta u godini na Krstovdan (Navečerje Bogojavljenja) i na Bogojavljenje, u kome se sećamo Krštenja Isusa Hrista u reci Jordan, u kome Crkva vidi ne samo prototip omivanja grehova, no i stvarno svećenje prirodne vode pogružavanjem Boga u telu u vodu. To je svečani obred kojem, skoro redovno, prisustvuje veliko mnoštvo naroda, koji osvećenu vodu nose svojim domovima, jer se ta Sveta Vodica - Bogojavljenska, čuva u svakom domu preko cele godine kao velika svetinja, a koristi se samo u velikoj nuždi (bolesti, uznemiravanje od strane zlih duhova). U nekim našim krajevima običaj je da sveštenik sam raznosi Bogojavljensku vodicu po domovima vernika.

Malo vodoosvećenje vrši se u različitim prilikama, pri drugim crkvenim činovima i obredima, pa i na zahtev pojedinih vernika. Prema svakoj potrebi, može se vršiti malo osvećenje vode u svako vreme i na svakom mestu: u kući, u polju, u vrtu i tako dalje.

Tradicija u Srbiji

Tradicija je u Srpskoj pravoslavnoj crkvi da sveštenik u toku godine dva puta poseti domove svojih vernika radi izvršenja svećenja vodice, i to na nekoliko dana pred Krsnu slavu, i pred najveći hrišćanski praznik - Vaskrs. Veruje se da dolaskom sveštenika u kuću i svećenjem vodice, ulazi blagodat Božija u dom. Po završetku čina osvećenja vode, sveštenik kropi sva odelenja u kući, kao i svu decu koja je prisutna, pri čemu oni celivaju Časni Krst i desnicu sveštenika.

Osvećena vodica za Krsnu slavu sva se upotrebi na spravljanje slavskog kolača i koljiva, a može i da se ostavi malo za piće da svi članovi doma popiju po gutljaj za osvećenje duše i tela.

Tradicija u Grčkoj

Kod pravoslavnih Grka ima dosta porodica koje zahtevaju od svojih sveštenika, da neizostavno svakog meseca dolaze i vrše osvećenje vode po domovima.

Sveta Vodica, naročito ona Bogojavljenska, može se čuvati neograničeno vreme. Ma koliko se dugo čuva, ona ne gubi svoju osvećujuću blagodat, niti postaje podložna kvarenju. Ima porodica koje Bogojavljensku vodicu čuvaju po trideset i više godina, s tim što svake godine, od nove vodice, kada je donesu iz crkve, pomalo dodaju u flašu u kojoj drže staru vodicu.

Vanjske veze