Uveitis
| Uveitis | |
|---|---|
 | |
| Hipopion - gnojni sadržaj u prednjoj očnom delu kod prednjeg uveitisa, vidljiv kao žućkaste eksudate | |
| Specijalnost | Oftalmologija |
| Klasifikacija i eksterni resursi | |
| ICD-10 | H20 |
| ICD-9 | 364 |
| DiseasesDB | 13676 |
| eMedicine | oph/580 emerg/284 |
| MeSH | D014605 |
Uveitis je upala srednje ovojnice oka uveje, koja se sastoji od dužice (lat. iris), staklastog tela (lat. corpus ciliare) i žilnice (lat. chorioidea). Uveitis je prema procjenama odgovoran za oko 10% sljepoća u SAD-u.[1]
Uveitis se prema anatomskoj lokalizaciji upale deli na prednji (lat. uveitis anterior), središnji, stražnji (lat. uveitis posterior) i panuveitis koji zahvaća sve slojeve uveje.[2]
- Prednji uveitisi obuhvataju između dvije trećine i 90% uveitisa. Nazivaju se iritis, ako zahvaćaju dužicu ili ciklitis ako upala zahvata staklasto telo. Ipak najčešće dolazi do iridociklitisa, tj. upale oba (dužice i staklastog tela), anatomski vrlo bliska dela oka. Ovo stanje se može pojaviti kao jedna epizoda koja se odgovarajućim lečenjem povlači, no može biti i rekurirajuće ili hronične prirode. Simptomi uključuju crvenilo oka, upaljenu spojnicu, bol i slabljenje vida. Znakovi uključuju proširene cilijarne žile, prisustvo stanica i zamućenja u prednjoj sobici, te precipitate na stražnjoj površini rožnjače.
- Intermedijarni uveitis (lat. pars planitis) – odnosi se na vitritis (pojava upalnih stanica u staklastom tijelu) ili na upalu koja zahvaća cilijarni kolut (lat. pars plana).
- Stražnji uveitis je upala žilnice, ali u većini slučajeva i mrežnjače. Chorioiditis ako je samo žilnica upaljena, ili chorioretinitis ako je i mrežnjača oka zahvaćena.
- Panuveitis je upala svih delova uveje.
Uveitis prema kliničkom toku može biti akutan, subakutan ili hroničan, a prema patohistološkom nalazu negranulomatozan ili granulomatozan.
- Crvenilo oka
- Zamućenje vida
- Osjetljivost na svjetlo
- Tamne putujuće mrlje uzduž vidnog polja
- Bol
Brojna stanja mogu biti povezana s uveitisom, uključujući sistemske bolesti kao i sindrome povezane s okom. Približno pola slučajeva prednjeg uveitisa javlja se u stanjima i sindromima s kojima se ne može povezati. Međutim, uveitis je često deo sindroma povezanog s HLA-B27. Relativan rizik od razvoja ove bolesti prisustvom ovog tipa HLA alela iznosi približno 15%.[3]
Uzrok uveitisa mogu biti mnoge sistemske bolesti kao i sindromi povezani s okom.[4] Neki od uzroka su:
- Ankilozni spondilitis
- Behçetova bolest
- Birdshot retinokoroidopatija
- Juvenilni reumatoidni artritis
- Kavasakijeva bolest
- Multipla skleroza
- Psorijatični artritis
- Reiterov sindrom
- Sarkoidoza
- Sustavni eritemski lupus
- Upalna bolest creva
- Vipleova bolest
Uveitis može (normalno) biti imunološki odgovor na infekciju unutar oka. Kod manjeg dela pacijenata s uveitisom moguće su ove infekcije:
- Borelioza (Limeova bolest)
- Bruceloza
- Herpes simpleks
- Herpes zoster
- Leptospiroza
- Pretpostavljeni sindrom okularne histoplazmoze
- Sifilis
- Toksokarioza
- Tuberkuloza
- Toksokarioza
- Toksoplazmoza
U mnogo slučajeva uveitis nije povezan sa sistemskim stanjima: upala je ograničen na oko. U nekim od ovih slučajeva prezentacija oka je karakteristična za opisane sindrome i uključuje sljedeće dijagnoze:
- Akutna stražnja multicentrična plakoid pigmentna epiteliopatija
- Birdshot retinokoroidopatija
- Fuchsov heterohromni iridociklitis
- Multicentrični koroiditis i sindrom panuveitisa
- Sindrom multiplih prolaznih bijelih tačkica
- Punktalna unutarnja koroidoptija
- Serpiginozni koroiditis
Maskirani sindromi su oftalmološki poremećaji koji se klinički manifestuju, ili kao prednji ili kao stražnji uveitis, ali nisu primarno upalni. Najčešći su sljedeći:
- Prednji segment
- Intraokularno strano tijelo
- Juvenilni ksantogranulom
- Leukemija
- Maligni melanom
- Odvajanje mrežnice
- Retinoblastom
- Stražnji segment
- Limfom
- Maligni melanom
- Multipla skleroza
- Sarkom retikularnih stanica
- Retinitis pigmentosa
- Retinoblastom
Prognoza je dobra kada se brzo postavi dijagnoza i započne lečenje, ali kod nelečenih može dovesti do ozbiljnih komplikacija kao što su katarakta, glaukom, edem retine ili trajni gubitak vida. Obično se leči glukokortikosteroidima u obliku kapi za oči (npr. prednizolon acetat) ili peroralno tabletama prednizolona. Pre davanja kortikosteroida potrebno je isključiti ulkus rožnice pomoću bojenja fluoresceinom. U lečenju se još koriste midrijatici atropin ili homatropin koji kod iridociklitisa smanjuju bolnost i eksudaciju iz dužice.
Antimetaboliti, kao što je metotreksat, se često koriste kod teških slučajeva uveitisa. Eksperimentalno lečenje infuzijama infliksimaba se takođe pokazalo korisnim.
- ↑ Sergio Schwartzman (2007). „Inflammatory eye disease: an expert interview with Sergio Schwartzman”. MD Medscape Rheumatology.
- ↑ Douglas Jabs (2005). „Standardization of Uveitis Nomenclature (SUN) Working Group. Standardization of uveitis nomenclature for reporting clinical data. Results of the First International Workshop.”. Am J Ophthalmol 140: 509-516.
- ↑ Tabele 5-7 u: Mitchell, Richard Sheppard; Kumar, Vinay; Abbas, Abul K.; Fausto, Nelson. Robbins Basic Pathology (8th edition izd.). Philadelphia: Saunders. ISBN 978-1-4160-2973-1.
- ↑ White G.. „Uveitis and Eye Inflammation”.
- Mitchell, Richard Sheppard; Kumar, Vinay; Abbas, Abul K.; Fausto, Nelson. Robbins Basic Pathology (8th edition izd.). Philadelphia: Saunders. ISBN 978-1-4160-2973-1.