Bernt Støylen

Alt i 1887 hadde Støylen gitt ut Norske Døbenavne. Han sakna barnelitteratur på norsk. I 1899 gav han ut ei stor samling barnerim og leikar. Då Elias Blix døydde, kom Støylen inn i «Centralstyret for de norske folkeskolers barne- og ungdomsbiblioteker», med ansvar for landsmålet, og samarbeidde med Nordahl Rolfsen om lesebøker. Frå 1907 til 1916 var han medredaktør i Norsk Barneblad og heldt førelesingar på sommarkurs for lærarar. Boka Uppdragingi (1905) syner ein pedagog med moderne tankar om barnet. I 1903 gav han ut ABC – mi fyrste bok saman med Karen Grude Koht.

Støylen arbeidde med liturgi, bibelomsetjing og ikkje minst salmar. Den første salmen stod i Stille Stunder i 1889, eit kristeleg målblad. I 1904 bad Prestemållaget han om å førebu ei heilnorsk salmebok. Songbok for sundagsskule og uppbyggjingsmøte kom i 1906, og i 1920 kom Salmar og åndelege songar, ordna etter kyrkjeåret. Då Gustav Jensen sin revisjon av Landstads salmebok vart godkjend i 1920, etterlyste målfolket fleire norske salmar.

I februar 1921 sette Det Norske Samlaget ned ei salmeboknemnd med Anders Hovden, Peter Hognestad og Bernt Støylen, den siste som leiar og pådrivar. Dei samla inn 1200 salmar og enda opp med 711 nummer, som dekte kyrkjeåret. Støylen hadde med 62 eigne og 139 omsette salmar. Han henta bilete frå dagleglivet på sjø og land, så folk kjende seg att, og han skreiv bordvers, kveldsvers og salmar for born. Støylen greidde å kombinere høgstil med det heimslege. Han var truleg best som omsetjar, men nokre originale salmar vil nok òg leve vidare.

Etter strid med riksmålsfolket og prestane vart Nynorsk Salmebok godkjend til kyrkjebruk 18. desember 1925, med tillegg i 1927. Støylen omsette Um Kristi etterfylgjing av Tomas à Kempis for Nynorsk Klassikarbibliotek (Det Norske Samlaget) i 1932.

Støylen kom til Det praktisk-teologiske seminar som «en velgjørende spyling» (biskop Johan Christian Heuch) mot liberal teologi midt i ein kyrkjestrid. Han vart med i Kyrkjepartiet, og i Kyrkjekommisjonen røysta han for ei «fri folkekyrkje», lausriven frå staten.

I 1923 utnemnde regjeringa den liberale Jens Gran Gleditsch til biskop i Nidaros, endå Th. Freihow hadde langt fleire røyster. Grunngivinga var at dei liberale skulle få ein talsmann i bispekollegiet. Det vart opprør. Indremisjonen bad biskopane nekte å ordinere Gleditsch. Ein frykta kløyving i kyrkja, og biskopane heldt krisemøte. Dersom Gleditsch hevda å stå på vedkjenninga, måtte han ordinerast. Dei lova å støtte den som tok på seg oppgåva. Etter fråsegner frå Gleditsch og regjeringa sa Støylen ja, og no vart han skyteskive. Svært få i samtida kjende saksgangen, og biskopane var tause. Professor Ole Hallesby nekta å samarbeide med Støylen etter dette, og han møtte mange stengde bedehus.

Boikottaksjonane tok på, men Støylen var overtydd om at han hadde handla rett. Mange takka han, medan andre kalla han «svikar». Men prestane i Agder bad han stå så lenge helsa heldt, og folk fylte framleis kyrkjene under visitasane. Han var ein fengjande predikant, og Sjømannsmisjonen og Buddhistmisjonen heldt fram med å bruke han.

I 1931 var Støylen den første som heldt ei andakt på radio i Noreg, og andakta var på landsmål. Sendinga blei sendt frå Oslo kringkaster.

Støylen var ein av pionerane i arbeidet for fred og for tilnærming mellom kristne i alle land. I 1910 vart han utnemnd til riddar av 1. klasse av St. Olavs Orden for samfunnsgagnleg arbeid.