Merneptah
Merneptah ose Merenptah (vdiq më 2 maj 1203 p.e.r.) ishte faraoni i katërt i Dinastisë së Nëntëmbëdhjetë të Egjiptit të lashtë. Ai sundoi Egjiptin për gati dhjetë vjet, nga fundi i korrikut ose fillimi i gushtit 1213 p.e.r. deri në vdekjen e tij më 2 maj 1203 p.e.r., sipas të dhënave historike bashkëkohore.[2] Ai ishte djali i trembëdhjetë i Ramesses II,[3] që erdhi në pushtet vetëm sepse të gjithë vëllezërit e tij më të mëdhenj kishin vdekur, duke përfshirë vëllain e tij të plotë Khaemwese. Në kohën kur ai u ngjit në fron, ai ishte ndoshta rreth shtatëdhjetë vjeç. Ai është ndoshta më i njohur për stelën e tij të fitores, duke shfaqur përmendjen e parë të njohur të emrit Izrael. Emri i tij i fronit ishte Ba-en-re Mery-netjeru, që do të thotë "Shpirti i Ra-së, I dashuri i Perëndive".
| Merneptah | |
|---|---|
| Merenptah | |
 Statuja alabastri i Merneptah, Louvre | |
| Faraoni | |
| Sundimi | 1213–1203 p.e.r. (dhjetë vite) (Dinastia e 19-të) |
| Paraardhësi | Ramesses II |
| Pasardhěsi | Seti II/Amenmesse |
| Consort | Isetnofret II, Takhat? |
| Fëmijë | Seti II, Merenptah, Khaemwaset, Isetnofret |
| Babai | Ramesses II |
| Nëna | Isetnofret |
| Vdiq | 2 maj 1203 p.e.r. |
| Vendvarrimi | KV8 |
Familja
RedaktoMerneptah ka të ngjarë të ishte fëmija i katërt i lindur nga Ramesses II dhe Isetnofret I. Ai ishte djali i trembëdhjetë i Ramesses II.[3][4][5][6] Ai u martua me Isetnofret II, e cila ka të ngjarë të ishte motra ose mbesa e tij e plotë, dhe ajo do të ishte gruaja e tij e madhe mbretërore kur ai të bëhej faraon. Ata kishin të paktën dy djem, Merenptah dhe Seti, dhe një vajzë, Twosret. Kur Seti u bë faraon, Twosret ishte gruaja e tij e madhe mbretërore; ajo përfundimisht do të bëhej faraon në të drejtën e saj.
Takhat, nëna e Amenmesse, mund të ketë qenë një mbretëreshë dytësore.
Para aderimit
RedaktoRamesses II jetoi mirë në të nëntëdhjetat dhe ishte një nga faraonët më të vjetër në historinë e Egjiptit, nëse jo më i vjetri. Ramesses mbijetoi shumë nga trashëgimtarët e tij dhe përfundimisht Merneptah do të ishte djali që do ta pasonte atë. Merneptah do të ishte përgatitur për të qenë faraon përmes përgjegjësisë së roleve të tij qeveritare. Në vitin 40, Merneptah ishte graduar Mbikëqyrës i Ushtrisë. Në vitin 55, ai u shpall zyrtarisht princ i kurorës. Në atë pikë, ai fitoi përgjegjësi shtesë duke shërbyer si Princi Regent për dymbëdhjetë vitet e fundit të jetës së Ramesses II.[7]
Pasardhësi
Redakto
Merneptah ishte tashmë një burrë i moshuar në fund të të 60-tave, nëse jo në fillim të viteve 70, kur mori fronin.[8] Merneptah e zhvendosi qendrën administrative të Egjiptit nga Piramesse (Pi-Ramesses), kryeqyteti i babait të tij, përsëri në Memphis, ku ai ndërtoi një pallat mbretëror pranë tempullit të Ptah. Ky pallat u gërmua në vitin 1915 nga Muzeu i Universitetit të Pensilvanisë, i udhëhequr nga Clarence Stanley Fisher.
Pasardhësi i Merneptah, Seti II, ishte një djalë i mbretëreshës Isetnofret. Megjithatë, ngjitja e Seti II në fron nuk ishte e padiskutueshme: një mbret rival i quajtur Amenmesse, i cili ishte ose një djalë tjetër i Merneptah nga Takhat ose, shumë më pak i mundshëm, i Ramesses II, mori kontrollin e Egjiptit të Epërm dhe Kushit gjatë mesit të mbretërimit të Seti II. Vetëm pasi mposhti Amenmesse, Seti ishte në gjendje të rivendoste autoritetin e tij mbi Tebës në vitin e tij të pestë. Është e mundur që përpara se të pushtonte Egjiptin e Epërm, Amenmesse ishte i njohur si Messuy dhe kishte qenë mëkëmbës i Kushit.
Mumje
Redakto
Merneptah vuajti nga artriti dhe ateroskleroza dhe vdiq si plak pas një mbretërimi që zgjati për gati një dekadë. Merneptah fillimisht u varros brenda varrit KV8 në Luginën e Mbretërve, por mumja e tij nuk u gjet atje. Në vitin 1898, ajo u vendos së bashku me tetëmbëdhjetë mumie të tjera në akumulimin e mumjeve të gjetur në varrin e Amenhotep II (KV35) nga Victor Loret. Mumja e Merneptah u dërgua në Kajro dhe përfundimisht u hap nga Dr. G. Elliott Smith më 8 korrik 1907. Dr. Smith vëren se:
Trupi është i një të moshuari dhe është 1 metër 714 milimetra i lartë. Merneptah ishte pothuajse tërësisht tullac, vetëm një thekë e ngushtë flokësh të bardhë (tani të prera aq afër sa mund të shihej vetëm me vështirësi) kishte mbetur në tempuj dhe në zverk. Disa qime të zeza të shkurtra (rreth 2 mm) u gjetën në buzën e sipërme dhe qime të shpërndara, të prera ngushtë në faqe dhe mjekër. Aspekti i përgjithshëm i fytyrës të kujton atë të Ramesses II, por forma e kraniumit dhe matjet e fytyrës përputhen shumë më afër me ato të gjyshit të tij, Seti i Madh.[9]
Në prill 2021, mumja e tij u zhvendos nga Muzeu i Antikiteteve Egjiptiane në Muzeun Kombëtar të Qytetërimit Egjiptian së bashku me ato të 17 mbretërve të tjerë dhe 4 mbretëreshave në një ngjarje të quajtur Parada e Artë e Faraonëve.[10]
Shih gjithashtu
RedaktoReferime
Redakto- ^ "King Merenptah" Arkivuar 10 korrik 2013 tek Wayback Machine, Digital Egypt, University College London (2001).
- ^ Jürgen von Beckerath, Chronologie des Pharaonischen Ägypten, Mainz, (1997), pp.190
- ^ a b Gae Callender, The Eye Of Horus: A History of Ancient Egypt, Longman Cheshire (1993), p.263
- ^ Merrill, J. Marc (2012-05-02). 1: Building Bridges of Time, Places and People: Volume I: Tombs, Temples & Cities of Egypt, Israel, Greece & Italy (në anglisht). AuthorHouse. fq. 213. ISBN 978-1468573695.
- ^ Bart, Anneke. "Merneptah". slu.edu (në anglisht). Saint Louis University. Marrë më 2017-12-21.
Merneptah was the 13th son of Ramses II.
- ^ "Penn Museum - Egypt (Sphinx) Gallery". Penn Museum (në anglisht). Penn Museum. Arkivuar nga origjinali më 23 janar 2018. Marrë më 2017-12-21.
Merenptah was the 13th son and eventual successor of the famous Ramses II.
- ^ "Merneptah". Academic Dictionaries and Encyclopedias (në anglisht). Marrë më 2017-12-21.
Already a man in his sixties, Merneptah had helped to manage state affairs for his father in the city of Pi-Ramesse and in the Delta and he now took on new responsibilities, ruling as prince regent for the elderly king throughout the last twelve years of his reign.
- ^ Joyce Tyldesley (2001). Ramesses: Egypt's Greatest Pharaoh (në anglisht). Penguin Books. fq. 185.
- ^ Grafton Elliot Smith, The Royal Mummies, Cairo (1912), pp. 65-70
- ^ Parisse, Emmanuel (5 prill 2021). "22 Ancient Pharaohs Have Been Carried Across Cairo in an Epic 'Golden Parade'". ScienceAlert (në anglisht). Marrë më 5 prill 2021.