Tadas Ivanauskas

Tadas Ivanauskas

Tadas Ivanauskas(16 dhjetor 1882 - 1 qershor 1970) ishte një lituan, zoologjist dhe biolog dhe një nga themeluesit e Universitetit Vytautas Magnus.

Biografia

Pas përfundimit të Gjimnazit të Varshavës në vitin 1901, Ivanauskas u zhvendos në Shën Petersburg, ku studioi në gjimnazin e parë të qytetit. Ai u takua dhe u miqësua me studentët e Lituanisë dhe mësoi gjuhën lituaneze.

Në vitin 1905 ai u zhvendos në Paris, dhe studioi në Fakultetin Natyror të Natyrës në Universitetin Sorbonne dhe u diplomua në vitin 1909. Që nga viti 1904 ishte anëtarë i shoqërisë lituaneze Lituania. Së bashku me një aktivist tjetër në fillim të shekullit të njëzetë të Lituanisë, Michał Römer, Ivanauskas dha leksione rreth Lituanisë në Paris në vitin 1905.

Në 1909 ai hyri përsëri në Universitetin e Shën Petersburg, pasi Perandoria Ruse nuk njohu diploma e huaja dhe përfundoi me diplomën e klasës së parë në vitin 1910. Gjatë studimeve ai ishte aktiv në shoqërinë studentore të Lituanisë, u zgjodh kryetar.

Në vitin 1910 në Shën Petersburg u themeluan laboratorët shkencorë të shkencave natyrore Zootom, që përgatitën pajisje të ndryshme biologjike, botanike, anatomike dhe mineralogjike. Në verë ai udhëtoi nëpër Lituani për të mbledhur materiale për pajisjet e tij. Në vitet 1914 dhe 1917 Ivanauskas mori pjesë në ekspedita shkencore në Rusi Veriore (Murmansk dhe Archangelsk) dhe Norvegji. Në vitin 1918 Ivanauskas u kthye në Lituani dhe së bashku me gruan e tij Honorata hapi shkollën lituaneze.

Në vitin 1920 ai shkoi në Kaunas dhe punoi si këshilltar në Ministrinë e Bujqësisë së Lituanisë, gjithashtu ndihmoi në organizimin e kurseve të larta, që më vonë u bë Universiteti i Lituanisë. Së bashku me Konstantinas Regelis organizoi Parkun Botanik Kaunas në vitin 1923, së bashku me gruan e tij filloi organizimin e përvitshëm të ditëve kombëtare të zogjve dhe ditët e mbjelljes së drurëve.

Ai ishte profesor në Universitetin e Lituanisë (më vonë Universiteti Vytautas Magnus) nga 1922 deri në 1940, dhe në vitin 1929, u bë kreu i Departamentit të Zoologjisë. Ai u bë profesor në Universitetin Vilnius të rivendosur midis viteve 1940 dhe 1941. Ai u kthye në këtë post në vitin 1944, të cilin e mbajti deri në vitin 1956. Ai njëkohësisht mbajti një profesor në Universitetin e Kaunas të Mjekësisë Kaunas nga viti 1954 deri më 1970.

Ndër arritjet e tij të tjera, ai është i njohur për hapjen e një prej stacioneve të parë të zogjve në Evropë, në Cape Ventė në vitin 1929. Ai themeloi gjithashtu Muzeun Zoologjik në 1918, kopshtin botanik të Kaunas në vitin 1923, rezervat e Žuvintas në vitin 1937 dhe kopshtin zoologjik të Kaunas në vitin 1938.

Ivanauskas botoi 37 libra dhe broshura, më të famshmet prej tyre - Zogjtë e Lituanisë. Që nga viti 1941 ai ishte anëtar i plotë i Akademisë Lituaneze të Shkencave.

Kombësia

Duke lindur si Tadeusz Iwanowski në Lebiodka, Hrodna Voblast nga Bjellorusia e sotme, në një familje fisnike katolike besnike ndaj trashëgimisë së Dukatit të Madh të Lituanisë, nuk e njihte gjuhën lituaneze deri në vitni 1905. Ivanauskas e konsideroi veten si lituanez dhe i kushtoi jetën vendit të sapoformuar. Ai hapi shkollën e parë lituaneze me gruan e tij në vitin 1918. Pati një episod të shquar gjatë Luftës Polake-Lituaneze, pasi një nga vëllezërit e tij gjatë armëpushimit transferoi koleksionin taxidermik të Tadas përmes vijës së frontit në Lituani.

Tre vëllezërit e tjerë të Ivanauskas identifikuan veten me dy kombësitë e ish-Federatës(Commonwealth) Polake-Lituaneze, (Jerzy Iwanowski - politikan dhe inxhinier dhe Stanisław Iwanowski - avokati) zgjodhi të bëhej polak dhe nVacłaŭ Ivanoŭski (politikan) - Bjellorus (Ai do të jetonte në Poloni në mes të luftës).

The other three brothers of Ivanauskas identified themselves with the other two nationalities of former Polish-Lithuanian Commonwealth, two (Jerzy Iwanowski - politician and engineer and Stanisław Iwanowski - lawyer) chose to become Polish, and one Vacłaŭ Ivanoŭski (politician) - Belarusian (edhe pse ai do të jetonte në Poloninë ndër luftarake).