Ékonométri
Ékonométri sacara literatur hartina 'ukuran ekonomi', mangrupa cabang tina ékonomi nu maké metoda statistik keur diajar sacara empiris téori ékonomi jeung nu pakait. Ekonometri mangrupa kombinasi tina matematika ékonomi, statistik, statistik ékonomi jeung tiori ékonomi.
Ékonométri nyaéta élmu anu ngabahas masalah ukar-ukur kaitan ékonomi. Ku kituna, ékonométri nyaéta élmu anu ngawengku téori ékonomi, matematika, sarta statistika dina sahiji sistem anu buleud, jadi hiji élmu anu mandiri sarta nu béda jeung élmu ékonomi, matematika, atawa statistika. Ékonométri dipaké minangka pakakas analisis ékonomi anu boga tujuan pikeun nguji benerna téorama-téorama téori ékonomi anu mangrupa hubungan antarvariabel ékonomi jeung data émpiris.
Téorama-téorama anu mibanda sipat apriori dina élmu ékonomi dinyatakeun leuwih tiheula dina wangun matematika antukna bisa dipigawé ngujian téorama-téorama kasebut. Wangun matematika téorama ékonomi ieu disebut modél. Jieunan modél ékonométri mangrupa salah sahiji sumbangan ékonométri sagigireun jieunan prédiksi (ramalan atawa forecasting) sarta jieunan sagala rupa kaputusan alternatif anu boga sipat kuantitatif antukna bisa ngagampangkeun para pangambil kaputusan pikeun nangtukeun pilihan.
Salah sahiji bagian pangpentingna dina ékonométri nyaéta analisis régrési. Analisis ieu dipaké pikeun mikanyaho kaitan antara hiji variabel jeung variabel séjénna. Dumasar kana data anu dipaké, ékonométri dibagi jadi tilu analisis, nyaéta analisis dérét waktu (time series), antar-bagian (cross section), sarta analisis data panel. Analisis dérét waktu ngécéskeun ngeunaan laku-lampah hiji variabel dina sawatara waktu nu paturut-turut, béda jeung analisis antar-bagian anu ngécéskeun kaitan antara sawatara wewengkon dina hiji waktu nu tangtu (snapshot). Samentara éta analisis data panel ngagabungkeun data dérét waktu jeung data antar-bagian.
Awal mekarna ékonométri
[édit | édit sumber]Padika kuantitatif dina élmu ékonomi sabenerna geus lila dimekarkeun saprak abad ka-18. Vilfredo Pareto (Paris, 15 Juli 1848 -- Jenewa, 19 Agustus 1923) boga sumbangan dina ngécéskeun distribusi panghasilan sarta pilihan individu ngaliwatan pendekatan matematika anu dumasar kana téori ékonomi. Sajaba ti Pareto, Marie-esprit-léon Walras ti Perancis dina abad ka-18 ngamekarkeun téori kasaimbangan umum anu ngécéskeun ngeunaan aliran barang jeung jasa dina perékonomian.
Dina awal taun 1950-an ékonométri dimekarkeun minangka hiji cabang nu misah ti élmu ékonomi. Jan Tinbergen ti Walanda, anu kiwari ngaranna diabadikan minangka salah sahiji institusi akademi di Éropah (Tinbergen Institute), mangrupa salah saurang inohong utama anu ngamekarkeun élmu ieu.
Ékonométri kiwari
[édit | édit sumber]Ayeuna ékonométri geus mekar sakitu gancangna antukna réa jurnal ilmiah anu didédikasikeun pikeun élmu ieu, kawas Econometrica[1], Journal of Econometrics, Journal of Applied Econometrics[2], sarta Journal of the Operational Research[3]. Pamakéan ékonométri geus sakitu jembar ku kituna ampir kabéh jurnal, tésis, disertasi, sarta skripsi dina élmu ékonomi maké ékonométri minangka salah sahiji pakakas anu dipaké. Samentara éta dina praktékna, ékonométri utamana dipaké di bank séntral, ku tim ékonomi pamaréntah pikeun nyieun parencanaan sarta analisis kawijakan ékonomi, sarta ogé ku dunya usaha pikeun ngoptimalkeun unjuk gawé pausahaan. Sajaba dina widang monéter, ékonométri ogé geus réa dipaké di sagala rupa widang ékonomi anu séjén sarta ogé bisnis sarta manajemén, kawas mikroékonomi, marketing, sarta finance.
Di Indonésia, panerapan ékonométri masih kawates sarta mekarna élmu ieu ngan dina lembaga /universitas nu titangtu waé. Dua di antara ti saeutik akademisi dina widang ékonométri di Indonésia nyaéta Profesor Insukindro ti Universitas Gadjah Mada utamana berkah panerapan ékonométri pikeun ékonomi monéter sarta Dr. Ari Kuncoro ti Universitas Indonésia alatan pagawéanana dina widang mikroékonométri.
Inohong-inohong widang ékonométri nu meunangkeun Nobel
[édit | édit sumber]- Jan Tinbergen jeung Ragnar Anton Kittil Frisch meunang Hadiah Nobel Ékonomi taun 1969 (taun kahiji Hadiah Nobel Ékonomi dibikeun) alatan ngamekarkeun sarta nerapkeun modél dinamik pikeun analisis ékonomi.
- Lawrence Robert Klein, profésor ékonomi di University of Pennsylvania, meunang Nobel taun 1980 berkah pagawéanana dina nyieun modél ékonomi ngaliwatan komputer.
- Trygve Magnus Haavelmo dihadiahan dina taun 1989. Sumbangan utamana dina artikel anu ditulis ku manéhna taun 1944 dina jurnal Econometrica anu dijudulan "The Probability Approach to Econometrics".
- Daniel Little Mcfadden sarta James Joseph Heckman babagi pangajén pikeun taun 2000 pikeun pagawéanana dina widang mikroékonométri. Mcfadden ngadegkeun laboratorium ékonométri di University of California, Berkeley, Amérika Sarikat.
- Robert Fry Engle jeung Clive William John Granger dina taun 2003 alatan sumbangan maranéhanana dina ngamekarkeun analisis dérét waktu. Engle jadi panaratas padika autoregressive conditional heteroskedasticity (ARCH) sedengkeun Granger panaratas padika kointegrasi.