Li-ang-ha-te. Yu-la

Li-ang-ha-te. Yu-la李昂哈德·尤拉

Li-ang-ha-te. Yu-la

nikaudip生平

sumamad i Zuy-se “caypic seppic – caypic tupic” 早年於瑞士（1707-1727）

caypic seppic mihcaan sepat a bulat caylim dimiad, Li-ang-ha-te. Yu-la pilecuhan i Zuy-se-pa-e-say, ci ama ni Paw-lu. Yu-la u kilisetu nu cia-e-wen-cun a buksi, wina ci Ma-ke-li-te’.Pu-lu-ke’, u tuas nuheni yadah ku sitangahay a Ku-tan-sye-ce. sakasepat ci Yu-la ni lecuhan a sakakaay nu tatamaan, tatusa ku sabana nida ci An-na-ma-li-ya atu Ma-li-ya. Ma-ke-ta-lay-na, idaw henay ku saba ci Ye-han. hay-in-li-si. caay ka teneng ni lecuhan ci Yu-li, mabulaw ku nuheni namaka Pa-say-e katukuh i inakaan a Li-n, itida satu ci Yu-la a maudip nu wawaan. 

1707年4月15日，李昂哈德·尤拉出生於瑞士巴塞爾，父親保羅·尤拉是基督教加爾文宗的牧師，母親是瑪格麗特·布魯克，她的先祖中有許多著名的古典學者。尤拉是家中4個孩子中的長子，他有兩個妹妹安娜瑪麗亞和瑪麗亞·馬格達萊娜，還有一個弟弟約翰·海因里希。在尤拉出生後不久，他們全家就從巴塞爾搬遷至郊外的里恩，在那裡尤拉度過了他童年的大部分時光。

nanuwawa, ci Yu-la namaka ci amaan nida micapi atu minanam tu susye, ci yama nida natayda i Pa-e tabakiay a cacudadan minanam tu Zuy-se su-sye-cia ci Ya-ke-pu’.Puo-nu-li a cudadan. i waluay henay ku mihcaan, ci Yu-la tlumaen nida i Pa-e-say a bai nu lumaan mueneng, sa micuda tu tidaay a La-tin cacudadan. palawpesen nu cacudadan ku su-sye pinanaman, ci ama nida wananan nida ku manamuhay tu su-sye a sininga ci Ye-han-nie-se mala papasubana’ tu su-sye ci nidaan.  

自幼時起，尤拉就從父親那裡接觸和學習數學，他的父親曾在巴塞爾大學學習過瑞士數學家雅各布·伯努利的課程。大約8歲時，尤拉回到巴塞爾的外祖母家居住，並就讀於當地的拉丁學校。由於學校取消了數學課，父親安排一位對數學有濃厚興趣的年輕神學家約翰內斯給尤拉做私人輔導。

caypic tusep mihcaan, caylu a mihcaan ni Yu-la micumud tu Pa-say-e tabakiay nu cacudadan minanam, hatidaay nu mihcaan inai’ ku micudaday tu tabakiay a cacudadan. mangalay ci ama nida tu ci Yu-laan muculil tu naculilan nida, malabuksi, yukiwan ni ama nida, micuda ci Yu-la u sakay sen-sye ku cudadan nida, Si-la-yi atu Si-pu-lay-yi.   

1720年，13歲的尤拉進入巴塞爾大學學習，以如此小的年紀上大學在當時並不少見。尤拉的父親想讓尤拉走他的老路，成為一名牧師，應父親的要求，尤拉在大學學習神學、希臘語和希伯來語。

caypic tulim mihcaan, ci Ye-han.puoneli a tusaay nu tatamaan a wawa ci Ni-ku-la.Puo-nu-li “sakakaay” atu Dan-ji-e. Puo-nu-li “sakatusa a wawa”mmicukud i Sen-pi-de-paw a E’-Kuo-hu-cia kesyeyun mikuli. tawya u nuheni mihusiw ci Yu-laan, anuidaw ku kakulian, papatayni hantu nu niyam ci Yu-la itini mikuli. caypic tunem mihcaan pitu a bulat lucay a demiad, ci Ni-ku-la mamuciw mapatay, cacay a mihcaan ci nida i tida.

1725年，約翰·伯努利的兩個兒子尼古拉·伯努利（長子）和丹尼爾·伯努利（次子）進入位於聖彼得堡的俄國皇家科學院工作，同時他們向尤拉保證，稱如果職位有空缺，他們會推薦尤拉去擔任。1726年7月31日，尼古拉因闌尾炎去世，這時他在俄國僅度過了不到一年的時間。

itida i Sen-pi-de-paw 在聖彼得堡

caypic tupic mihcaan lima a bulat caypic a dimiad, makatuku ci Yu-la i Sen-pi-de-paw, caay ka tenes namaka padekuan a misakakawaw alaw tapabaw tayda i susye a kitidaan misakakawaw. mapulung cinida atu ci Dan-ni-e mueneng, maladay tu a tatusa misakakawaw. ci Yu-la amelik matineng tu tu E’-YI, mananamtu tu itidaay a nikaudip, tawya sikawaw aca ci nida tu E’-kuo nu kayngu a misaydan.

1727年5月17日，尤拉抵達聖彼得堡，不久他從原來的醫學部門的初級職位晉升至數學部門的職位。他與丹尼爾住在一起，並且與之保持著密切的合作關係。尤拉也很快掌握了俄語，適應了在聖彼得堡的生活，同時他還另外擔任了俄國海軍軍醫的職務。

caypic lusep mihcaan ci Pi-de ese mapatay, nikalingesan cinidaan sinikakapahan tu. ci Yu-la itida i cacudadan kasenu’ satu a tapabaw, itida i caypic lucay a mihcaan mala wulisye sadan ku kawaw nida. miliyas cinida tu E’-kuo nu kayguan, kaiyan nida mala sakakaay. nikudan nu tusaay a mihcaan, ci Dan-ni-e. puo-nu-li malibut tu ci nida i Sen-pi-de-paw tu nikaada nutaw i cinidaan, mutikuaca tayda i Pa-say-e, ci Yu-la malasusye a cozen.

1730年彼得二世去世後，這種被敵視的情況有所好轉。尤拉在學院的地位迅速提升，並於1731年獲得物理學教授的職位。他還離開了俄國海軍，拒絕晉升為海軍上尉。兩年後，丹尼爾·伯努利厭惡了在聖彼得堡受到的種種審查和敵視，重新返回巴塞爾，尤拉於是接替他成為數學部門的主任。

caypic lusip mihcaan cacay a bulat pitu a demiad, ci Yu-la atu Zuy-se mikulitay ci Ke-aw-e-ke. Ke-say-e a tataynaan a wawaw ci Kay-sa-lin-na. Ke-e-say mikikun, micakay ku nuheni tatusa tu luma’ i Nei-wa sadipasan, sabaw tulu ku nilecuhan nuheni tu wawaw, tatulu ku tatamaan atu tatusa ku tataynaan a wawaw nuheni katuku tu balaki ku nikaudip. 

1734年1月7日，尤拉與瑞士畫家格奧爾格·格塞爾的女兒凱薩琳娜·格塞爾結婚，兩人在涅瓦河邊上買了一套房子，共育有13個子女，其中僅有3個兒子和2個女兒活到成年。

nikamenuan, caypic piccay mihcaan idaw ku picidekan nu heni a kawawan, makatuduh ku luma’ ni Yu-la mami matuduh ku cancanan nai’ ku liwanliwanaca, ku adidi mapatay, nika, nisulitan ni Yu-la tumian idaw henay, duma u nisulidan tu sakay bunacan a cudadan adidi ku malawpesay, hanidatengan nu tada punuan, alaw mahedek nida kina kalepilepian nu matuduhay a cudadan.  

除了眼睛失明，1771年還發生了一件嚴重的事件，一場火災燒毀了尤拉的屋子和幾乎其他所有的財產，其本人也差點喪命。不過，尤拉的大部分手稿倖免於難，另外有一篇關於月球理論的著作部分被毀壞，憑藉著自身超強的記憶力，很快就完善了這篇損壞的著作。

caypic piclu mihcaan, sayaway ni Yu-la a acawa ci Kay-sa-lin-na mapatay. sa siacawaw ci Yu-la, caypic picnem mihcaan, cinida atu sakacaay kalecad nu winaan a sabaan nu acawanida ci Sa-le-mea. A-pi-kay-e.Ke-say-e mikiku. katukuh nikapatay.

1773年，尤拉的第一任妻子凱薩琳娜逝世。之後尤拉再婚，1776年，他與其第一任妻子同父異母的妹妹莎樂美·阿比蓋爾·格塞爾結婚。這段婚姻直至尤拉逝世。

https://zh.wikipedia.org/zh-tw/%E8%90%8A%E6%98%82%E5%93%88%E5%BE%B7%C2%B7%E6%AD%90%E6%8B%89