Jump to content

Скандий

Мавод аз Википедиа — донишномаи озод

Ска́ндий (лот. Scandium; бо аломати Sc ишора карда мешавад) — элементи зергурӯҳи иловагии гурӯҳи сеюм ва даври чорӯми системаи даврии элементҳои кимиёвӣ ба ҳисоб рафта рақами тартибиаш 21 аст. Моддаи соддаи скандий (рақами CAS: 7440-20-2) металли нуқрамонанди сафед буда, тобиши махсуси зард дорад. Дар ду навъи кристаллӣ вуҷуд дорад: α-Sc бо панҷараи гексагоналии шакли магний,β-Sc бо панҷараи ҳаҷман марказонидашудаи кубӣ, температураи гузариши α↔β 1336 °C. Скандий ба гурӯҳи металлҳои нодир дохил мешавад. Аввалин бор дар нимҷазираи Скандинавия кашф шуда, номи он ҷойро гирифтааст. Компоненти асосии хулаҳои сабук буда, дорои 3,2 г/см3 зичӣ ва дар 15410С гудохта мешавад. Скандий истифодабарии васеъ дорад, барои хӯлаҳои сабуке, ки дар варзиш барои тайёр кардани бейсбол, софтбол, қисмҳои эҳтиётии велосипедҳо, чангакҳои голфқапанда, арматураи хаймаҳо, дар соҳаи аслиҳасозӣ, таҳқиқотҳои металлургӣ, лампаҳои шиддатнокиашон баланд, электроника ва шуоъҳои лазерӣ кор фармуда мешавад. Ҳарчанд скандий элементи парешон набошад, ҳам бо силикатҳои оҳану магний (пироксенҳо, биотит ва амфиболҳо) омехтаи муқаррарӣ ва паҳншуда дорад, вале дар таркиби онҳо миқдори камро дар бар мегирад ва консентратсияи Sc2O3 аз 5 то 10 г/т-ро ташкил мекунад. Скандий дар Австралия, Хитой, Қазоқистон, Норвегия, Украина, Русия ва Мадагаскар захира дорад, ба шакли комплексӣ чун омехта истеҳсол мешавад. консентратсияи скандий дар оби баҳр 0,00004 мг/л мебошад. Скандий аз рӯи хосиятҳои кимиёвиаш ба алюминий шабоҳат дорад.

Сбор и обработка вторичного сырья цветных металлов : Учебник для вузов по специальности "Металлургия металлов" / Г. А. Колобов, В. Н. Бредихин, В. М. Чернобаев. – М. : Металлургия, 1993. – 288 с.

Инҷоро ҳам бингаред

[вироиш | вироиши манбаъ]
Викианбор маводҳои вобаста ба мавзӯи
Скандий дорад
  1. (2016) «Atomic weights of the elements 2013 (IUPAC Technical Report)». Pure and Applied Chemistry 88 (3): 265–91. doi:10.1515/pac-2015-0305.
  2. Smith, R. E. (1973). «Diatomic Hydride and Deuteride Spectra of the Second Row Transition Metals». Proceedings of the Royal Society of London. Series A, Mathematical and Physical Sciences 332 (1588): 113–127. doi:10.1098/rspa.1973.0015. Bibcode1973RSPSA.332..113S.
  3. McGuire, Joseph C. (1960). «Preparation and Properties of Scandium Dihydride». Journal of Chemical Physics 33 (5): 1584–1585. doi:10.1063/1.1731452. Bibcode1960JChPh..33.1584M.
  4. Weast, Robert (1984). CRC, Handbook of Chemistry and Physics. Boca Raton, Florida: Chemical Rubber Company Publishing. pp. E110. ISBN 0-8493-0464-4.