ไชยามพวาน
บทความนี้ยังต้องการเพิ่มแหล่งอ้างอิงเพื่อพิสูจน์ความถูกต้อง |
ไชยามพวาน หรือ ไชยามพวาร เป็นหนึ่งในเทวดา 18 องค์ที่อาสาอวตารลงมาเป็นวานรสิบแปดมงกุฎทหารเอกของพระราม หัวโขนของวานรสิบแปดมงกุฎจะมีมาลัยทอง (วงกลมสีเหลือทองหรือมงกุฎครอบอยู่) เทวดาผู้อวตารลงมาเป็นไชยามพวาน คือ พระอีศาณหรือพระวิศาลเทวบุตร แบ่งภาคลงมา ในทัพเมืองขีดขินของสุครีพ ไชยามพวานได้รับพรจากพระอิศวรให้เป็นผู้ถือธงชัยนำกองทัพ เพราะมีนามเป็นมงคลข่มศัตรู เมื่อเสร็จศึกได้รับการแต่งตั้งเป็นเสนาฝ่ายขวาเมืองขีดขิน
ลักษณะและความเป็นมาของตัวละคร
[แก้]พงศ์ | สีกาย | มงกุฎ | ศีรษะ | หน้า | ปาก | มือ | หาง | อาวุธ | เมือง | ชาติก่อน | บิดา | มารดา |
วานรพงศ์ | สีเทา (สีมอหมึกอ่อน) |
เป็นวงกลมสีทอง คาดรอบศีรษะ |
หัวโล้น | 1 หน้า | ปากอ้า | 2 มือ | มี | พระขรรค์,ธงชัยนำทัพ | ขีดขิน | พระอีศาณ หรือ พระวิศาลเทวบุตร |
โคลงภาพจิตรกรรมฝาผนังเรื่องรามเกียรติ์ ที่พระระเบียงวัดพระศรีรัตนศาสดาราม
[แก้]ภาพจิตรกรรมฝาผนังชุดรามเกียรติ์นี้เริ่มเขียนตั้งแต่ภาพพระนารายณ์อวตารในปางต่าง ๆ ก่อนที่จะอวตารมาเป็นพระรามในเรื่องรามเกียรติ์
ภาพเขียนนี้มีทั้งหมด 178 ห้อง มีทั้งคำบรรยายใต้ภาพและคำบรรยายเป็นโคลงสลักบนแผ่นหินอ่อนติดอยู่ที่ เสารอบพระระเบียง และมีภาพตัวละครสำคัญอีก 80 ภาพ ซึ่งส่วนใหญ่เป็นฝ่ายอสูรและฝ่ายวานร เขียนอยู่ตามซุ้มประตูและมุขพระระเบียง โคลงประจำภาพว่า
คนธงนำทัพไท้ | อวตาล | |
นามว่าไชยามพวาร | ภาพนี้ | |
สีเทาพระอิสาณ | เทวบุตร์ | |
จุติจากสวรรค์ลี้ | แบ่งเพี้ยงภาคย์ผัน ฯ | |
— พระเทพกระวี (ตัวสะกดตามต้นฉบับเดิม) |
อ้างอิง
[แก้]- สี ลักษณะหัวโขน และประวัติสังเขปของตัวละครในเรื่องรามเกียรติ์ นาย ประพันธ์ สุคนธชาติ รวบรวม
แหล่งข้อมูลอื่น
[แก้]- ไชยามพวาน จิตรกรรมฝาผนังวัดหัวลำโพง wathualampong.com เก็บถาวร 2009-07-17 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- ๑๘ มงกฎ คือ เทวดาแปลง แผลงฤทธิ์มาช่วยพระราม เก็บถาวร 2009-10-13 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- หัวโขน-สำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ www.culture.go.th เก็บถาวร 2009-08-02 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- สีที่ใช้กับหัวโขน เก็บถาวร 2016-03-05 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- จารีตนาฏศิลป์ไทย โดย นาย ประเมษฐ์ บุณยะชัย นิตยสารศิลปากร ปีที่ ๕๐ ฉบับที่ ๑ มกราคม-กุมภาพันธ์ ๒๕๕๐ หน้า ๕ - ๑๙ เก็บถาวร 2016-03-05 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- ภาพจิตรกรรมฝาผนัง เรื่องรามเกียรติ์ วัดหัวลำโพง wathualampong.com เก็บถาวร 2009-09-07 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- โคลงรามเกียรติ์ รอบพระระเบียงวัดพระศรีรัตนศาสดาราม www.bloggang.com-praingpayear