ข้ามไปเนื้อหา

หน้า:นิทานโบราณคดี - ดำรงราชานุภาพ - ๒๔๘๗.pdf/216

จาก วิกิซอร์ซ
หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
201

รับจะทำไห้ไนชั้นแรกนะสำนักงานของเขาที่สี่แยกจเรินกรุง จะเรียกราคาเพียงเท่าทุน และจะหัดคนที่จะผสมยาไห้ด้วย จนกว่ากะซวงมหาดไทยจะตั้งที่ทำยาเองต่างหาก การที่เลือกและทำยาสำหรับส่งไปตามหัวเมืองก็สำเหร็ดได้ด้วยประการฉะนี้ แต่ยังไม่สิ้นความลำบาก

ความลำบากยังมีไนการที่จะไห้คนนิยมไช้ยาที่ทำนั้น เพราะเปนยาฝรั่ง ไนสมัยนั้นผู้ที่เชื่อถือยาฝรั่งยังมีน้อย แม้ที่ไนกรุงเทพฯ คนก็ยังรังเกียดยาฝรั่งหยู่แทบทั่วไป

มีเรื่องเล่ากันมาแต่ก่อนว่า เมื่อแรกยาควินินมีเข้ามาถึงเมืองไทยไนรัชกาลที่ 3 กรมหลวงวงสาธิราชสนิทซึ่งรอบรู้วิชาแพทย์ไทยซงทดลองและเลื่อมไสก่อนผู้อื่น แต่ก็ไม่อาดไช้โดยเปิดเผย เมื่อฉันบวดเปนสามเนร เคยได้ยินกรมสมเด็ดพระปวเรสวริยาลงกรน์ตรัดว่า ยาเม็ดแก้ไข้ของกรมหลวงวงสาฯ ที่นับถือกันนั้น เมื่อผ่าออกดูมี "ยาขาวฝรั่ง" (คือยาควินิน) หยู่ข้างไนทุกเม็ด ประหลาดที่การปลอมไช้ยาควินินยังเปนหยู่จนเมื่อฉันคิดทำยานั้น ฉันเคยถามหมอไทยที่มีชื่อเสียงคนหนึ่งซึ่งฉันรู้ว่าลอบไช้ยาควินินว่า ไฉนจึงต้องทำเช่นนั้น แกกะซิบตอบตามตรงว่า "ยาควินินดีกว่ายาไทย แต่คนไข้ไม่ยอมกิน จะทำหย่างไร ก็ได้แต่ต้องปลอมไห้กินเปนยาไทย สุดแต่ไห้ไข้หายเปนประมาน" ถ้ามีไครทูนถามกรมหลวงวงสาฯ ก็เห็นจะตรัดตอบหย่างเดียวกัน

การที่กะซวงมหาดไทยทำยาตามตำราฝรั่ง สำหรับจ่ายไปตาม

26