Wikaing Pyongan
| Pyongan | |
|---|---|
| P'yŏng'an | |
| Hilagang-Kanlurang Koreano | |
| Katutubo sa | Hilagang Korea, Tsina |
| Rehiyon | P'yŏng'an, Chagang, Liaoning |
Mga natibong tagapagsalita | walang nakuhang datos |
Koreano
| |
| Mga kodigong pangwika | |
| ISO 639-3 | – |
| Glottolog | 1 pyon12391 |
Ang wikaing Pyongan (Chosongul: 평안도 사투리, p'yŏngando sat'uri), na tinatawag ding Hilagang Kanlurang Koreano (Chosongul: 서북 방언, Hanja: 西北方言, sŏbuk pangŏn), ay isang diyalekto ng Koreano na ginagamit sa Pyongyang, at sa mga lalawigan ng Pyonganbuk, Pyongannam at Chagang sa Hilagang Korea. Tumutukoy din ito sa wikaing Kwanso (Hangul: 관서 방언, Hanja: 關西方言, kwansŏ pangŏn).
Nagkaroon ang wikaing ito ng malaking impluwensya sa pamantayan ng Wikang Koreano ng Hilagang Korea, ngunit hindi iyon ang batayan, bagkus nananatili pa rin ang wikaing Seoul.
Pagbigkas
[baguhin | baguhin ang wikitext]Mga Patinig
[baguhin | baguhin ang wikitext]Sa diyalektong Pyongan, ang walong sistema ng patinig ang ginagamit (이 · 에 · 애 · 으 · 어 · 아 · 우 · 오). Ang tunog ng 어 ay mas malapit sa 오 kumpara sa ibang mga dayalekto dahil ito ay [o], ang katumbas ng South Korean [ʌ̹] . Ang 으 ay malapit din sa [i] kaysa sa [ɨ], hal. 그렇다 nagiging 기 렇다 . Gayunpaman, ang kabaligtaran ay totoo pagkatapos ng ㅅ. Ang paleytaliseysyon na naganap para sa iba pang mga dayalekto na may 시 ay wala sa diyalekto ng Pyongan, hal. 싫다 nagiging 슳다. [2] Mayroong iba't ibang mga tampok na naiiba ang tunog ng mga salita mula sa timog-kanluran at diyalekto sa gitna ng bansa. Ang 위, 왜, 워 at 와 ay malapit sa orihinal na tunog ng 야, 여, 요 at 유.
Palatalisasyon
[baguhin | baguhin ang wikitext]Ang katinig na ㄷ (d), bilang karagdagan sa unang pantig ng ㄱ (g) at ㅎ (h) ay hindi nawawala sa diyalektong Pyongan (hal. 뎡 거댱, 정거장: chyŏnggŏjyang, chŏgŏjang). Ang mga salitang Sino-Koreano na nagsisimula sa ㄴ (n) sa mga diyalekto mula sa timog ay binibigkas bilang ㄹ (r), tulad ng sa mga kaso ng 뉴행 (nyuhaeng) at 노동 (nodong).
Pagbabanghay
[baguhin | baguhin ang wikitext]Ang mga ugat ng iregular na ㄷ, ㅂ, ㅅ ay gumagamit ng parehong anyo, tulad ng sa kaso ng 듣다 · 드 드니, 들으니 (tŭtta-tŭdŭni, tŭrŭni) (nakikinig, pakinggan).
Mga salita
[baguhin | baguhin ang wikitext]Salitaan
[baguhin | baguhin ang wikitext]Ang iba't ibang mga salitang ginamit sa diyalektong Pyongan ay naiiba sa ibang mga diyalekto ng Korea, tulad ng 간나 (kanna) (lampa), 클 마니 (k'ŭlmani) (ama) at 클 마니 (lola). Ang etimolohiya ng mga salitang tulad ng "우틔" (ut'ŭi) (衣) ay nagmula sa wikang Manchu, ngunit tinanggal ng pamahalaan ng Hilagang Korea upang maisulong ang kadalisayan ng wika.
Mga sanggunian
[baguhin | baguhin ang wikitext]- Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2017). "P'yong'ando". Glottolog 3.0. Jena, Alemanya: Institutong Max Planck para sa Agham ng Kasaysayang Pantao.
- ^ "::: 새국어생활 :::". www.korean.go.kr. Nakuha noong 2020-04-14.
Ang lathalaing ito na tungkol sa Wika at Korea ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa pagpapalawig nito.