İçeriğe atla

Çerkezköy

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Çerkezköy
İlçe
Tekirdağ'ın Türkiye'deki konumu
Tekirdağ'ın Türkiye'deki konumu
Harita
İlçe sınırları haritası
ÜlkeTürkiye
İlTekirdağ
Coğrafi bölgeMarmara Bölgesi
İdare
 • KaymakamNazmi Günlü
 • Belediye başkanıVahap Akay (CHP)
Rakım150 m
Nüfus
 (2023)
 • Toplam213.243
 • Kır
-
 • Şehir
185.234
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
Posta kodu59500
İl alan kodu282
İl plaka kodu59
Resmî site
cerkezkoy.bel.tr

Çerkezköy, Tekirdağ iline bağlı, ticari ve sanayi olarak sürekli gelişim hâlinde olan ilçe. Çerkezköy, İstanbul ve komşu ilçesi Çorlu'dan sonra Türkiye Trakyası'ndaki (Doğu Trakya) en büyük üçüncü yerleşim yeridir.

Tarihçe

[değiştir | kaynağı değiştir]

Çerkezköy coğrafyasında ilk kurulan köyün, Çerkezköy mü yoksa Türbedere mi olduğu yönünde değişik görüşler bulunmaktadır. Atatürk İlköğretim Okulu bahçesinde olan türbe nedeniyle, Çerkez yerleşiminin öncesinde ve sonrasında dere yatağının olduğu bölge “Türbedere” diye adlandırılıyordu. Bugün Çerkezköy’de yaşayan bazı vatandaşların elinde, Çerkes göçleri öncesi döneme ait Türbedere kayıtlı tapuların bulunması, burada 1863 öncesine; 1847-1848 yıllarına uzanan bir yaşamın bulunduğu göstermektedir. Her ne kadar Çerkez göçü öncesi Türbedere’de bir yaşam olsa da, burada yaşayanların kaç hane olduğu, nüfusu ve kimliklerinin ne olduğu hakkında net bir bilgiye ulaşılmış değildir. Başbakanlık Osmanlı Arşivleri’nde, Fon Kodu HH.d… Gömlek No.su 17434 olan belgede, “Çerkes karyesinde Türbedere’de yapılacak olan inşaatın keşif bedeli” ibaresi olması, Türbedere’nin öncelikli olarak bir mevki adı olduğunu gösteriyor. Osmanlı-Rus Savaşı sonrası yeni göçlere açılmasıyla bu yerleşim yerinin adının, 1878 -1911 yılları arasında Türbedere olarak geçtiği, 1888-1907 yılları arasında da Türbedere’nin statüsünün, Türbedere yöresi, Türbedere Köyü ve Türbedere Nahiyesi olarak tanımlandığı söylenebilir.

Geçmişten bugüne aktarılanlar ve ortaya çıkan belgelere dayanarak yapılan incelemelerde, Osmanlı-Rus Savaşı’nın ardından bu coğrafyada aslında iç içe geçmiş 3 köyün varlığından söz edilmektedir: Birincisi, bugünkü Çerkezköy Belediyesi ile türbenin olduğu Atatürk İlköğretim Okulu’nun çevresindeki Çerkezköy, ikincisi dere yatağı çevresindeki Türbedere ve üçüncü olarak da Garnizon Komutanlığı’nın olduğu yerdeki Yeniköy. Bu üç köyün varlığı 1911 yılında bu yerleşim yerinin nahiye ve belediye olmasını sağlamış, ilk Belediye Başkanı Molla Mehmet Efendi ve beraberindekiler bölgenin isminin Türbedere olarak kalıcılığının sağlanmasını isteğinde Edirne Valiliği bu isteği kabul etmemişti. Edirne Valiliği’nin kararından sonra bu yerleşim yerinin ismi, Çerkezköy olarak kalıcı hale gelmiştir.

Çerkezköy, 26 Ekim 1912 ile (bazı kaynaklara göre ise de Kasım ayı başında) 30 Haziran 1913 tarihleri arasında Bulgar işgaline, 23 Temmuz 1920 ile 30 Ekim 1922 tarihleri arasında Yunan işgaline uğradı. Kuruluşundan beri Çorlu’ya bağlı olan Çerkezköy, 1914 yılında Kırkkilise’nin Saray Kazasına bağlandı. 15 Ekim 1923 yılında Saray ile birlikte Tekirdağ’a bağlanan Çerkezköy, 1 Nisan 1958’de ilçe yapıldı ve Kaymakamlığına da Yusuf Ziya Doğan atandı.

Ekonomi

[değiştir | kaynağı değiştir]

1970'lere kadar kırsal nitelikli küçük bir yerleşim yeri olan ilçemiz, Bakanlar Kurulu'nun 1971 yılındaki kararı ile "Kalkınmada Öncelikli Yöreler" kapsamına alınmış ve 1973 tarihindeki karar ile Organize Sanayi Bölgesinin kurulması sonucu başlayan hızlı sanayileşme hareketiyle birlikte gelişim sürecine girmiştir. Ardı ardına etkinliğe geçen büyük ölçekli, modern teknoloji kullanan ve esas olarak dış pazara yönelik üretim yapan özel sektör kuruluşları, dokuma, metal eşya ve makine imalatı dallarında yoğunlaşmıştır. Bölgemizdeki sanayi tesislerinde 60.000’i aşkın çalışan, Türkiye ekonomisine katkıda bulunmaktadır. Halkın çok az bir bölümü tarımla uğraşmaktadır. İlçenin yer yer orman, tarım ve mera alanı olarak kullanılan topraklarında yetiştirilen başlıca ürünler; buğday ve ayçiçeğidir. Hayvancılık da yapılan ilçede az miktarda sığır ve koyun yetiştirilmektedir.

Nüfus

[değiştir | kaynağı değiştir]

Çerkezköy’de 2011 TÜİK verilerine göre yaşayan 177.442 kişiden 92.301’i erkek, 85.141’i kadındır. Erkek nüfusun ilçede daha ağırlıklı olması (%52) fabrikalarda çalışmaya gelen erkeklerin sayısının daha fazla olmasından kaynaklanmaktadır. 60.000 kişi istihdam edilen[2] Organize Sanayi Bölgesi (OSB)'nin bulunduğu Kapaklı beldesinin nüfusu, 2012 yılı itibarıyla 65.000'e ulaşmıştır.[3]

Yıl Toplam Şehir Kır
1960[4] 13.906 5.466 8.440
1965[5] 13.690 5.355 8.335
1970[6] 14.289 6.682 7.607
1975[7] 16.300 8.428 7.872
1980[8] 23.970 12.908 11.062
1985[9] 31.125 17.902 13.223
1990[10] 41.317 23.102 18.215
2000[11] 82.685 41.638 41.047
2007[12] 131.723 60.907 70.816
2008[13] 147.239 67.617 79.622
2009[14] 154.298 69.875 84.423
2010[15] 164.220 73.918 90.302
2011[16] 177.442 79.697 97.745
2012[17] 188.712 84.234 104.478
2013[18][a] 113.134 113.134 veri yok
2014[19] 123.119 123.119 veri yok
2015[20] 133.626 133.626 veri yok
2016[20] 146.319 146.319 veri yok
2017[20] 157.931 157.931 veri yok
2018[20] 166.789 166.789 veri yok
2019[20] 174.529 174.529 veri yok
2020[20] 185.234 185.234 veri yok
2021[20] 196.736 196.736 veri yok

Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.

Demografik yapısı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Geçmişte nüfusunu yerli halk oluştururken 1800'lü yıllardan itibaren Rumeli göçmenleri iskan edilmişlerdir. İlçede yaşayan Boşnaklar, Pomaklar, Romanlar, Çerkesler, Arnavutlar Osmanlı'nın son dönemlerinden itibaren şehre yerleşmişlerdir. İlçeye en son yaşanan toplu göçü ise 1990 yılında Bulgaristan'daki baskılardan kaçarak anavatanlarına sığınan ve halk dilinde "muhâcır/mâcır" diye söylenen Bulgaristan Türkleri gerçekleştirmiştir. İlçe özellikle 1978 yılından itibaren kurulan Tekstil, Makine, gıda, Kimya ve ilaç sanayisi nedeniyle başta Sinop, Samsun, Tokat, Erzurum, Diyarbakır, Ordu, Mardin, Sivas ve Van şehirlerinden yoğun göç almıştır. İlçede göçler nedeniyle yerli nüfus çok az kalmıştır. İlçenin çoğunluğunu sanayi göçüyle gelenler oluşturur.

Çerkezköy, daha çok Güneydoğu Anadolu Bölgesi, Doğu Anadolu Bölgesi, Karadeniz Bölgesi, İç Anadolu Bölgesi ve Marmara Bölgesi'nden göç almaktadır. Çerkezköy tüm bu bölgelerden gelen yoğun göçün yanında Silivri, Çatalca, Edirne, Hayrabolu, Saray, Kırklareli, Pınarhisar, Meriç, Uzunköprü, İpsala gibi yakın il ve ilçelerden de sürekli olarak göç almaktadır.

Coğrafî yapısı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Çerkezköy ilçesi, Tekirdağ iline bağlıdır. Coğrafi olarak 41 derece 17 dakika 06 saniye kuzey enlem ve 28 derece 00 dakika 01 saniye doğu boylamında olup, denizden yüksekliği 160 metredir. Çerkezköy; doğudan İstanbul, güney ve batıdan Çorlu, kuzeyden Saray ilçeleriyle çevrilidir. Güneyden geçen 'e 22 km'lik bir yolla bağlanan ilçe, il merkezi Tekirdağ'a 56 km, İstanbul'a ise 110 km uzaklıktadır.

İlçe toprakları Ergene Havzası'ndaki hafif engebeli düzlüklerden oluşur. Bu toprakların sularını Ergene Irmağı ile başlıca kollarından Çorlu Çayı toplar.

Mahalleleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Çerkezköy ilçe merkezi idari yönden 12 mahalleden oluşmaktadır.

Çerkezköy'ün mahalleleri

İklimi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Çerkezköy ilçesi, Trakya ikliminin belirgin özelliklerinin etkisi altındadır. Yörede zaman zaman esen soğuk kuzey rüzgarları ısının düşmesine yol açmaktadır. Sıcaklık, yaz aylarında 25 °C - 35 °C, kış aylarında ise 10 °C - (-8)°C arasında değişmektedir.

Notlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Kapaklı ilçesinin kurulması ile nüfus azalmıştır.

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "YerelNet Çerkezköy sayfası". 16 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2012. 
  2. ^ "Çerkezköy Organize Sanayi Bölgesi resmî sitesi". 13 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2013. 
  3. ^ TÜİK, Çerkezköy 2012 nüfusu 2 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 19 Ağustos 2013 tarihinde erişildi.
  4. ^  . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021. 
  5. ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  6. ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  7. ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  8. ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  9. ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  10. ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  11. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  12. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  13. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  14. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  15. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  16. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  17. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  18. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  19. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  20. ^ a b c d e f g

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Çerkezköy&oldid=32611878" sayfasından alınmıştır