İran-Sırbistan ilişkileri

İran-Sırbistan ilişkileri

İran	Sırbistan

İran-Sırbistan ilişkileri, İran İslam Cumhuriyeti ile Sırbistan Cumhuriyeti arasındaki diplomatik ilişkilerdir. İran'ın Belgrad'da bir büyükelçiliği ve Sırbistan'ın da Tahran'da bir büyükelçiliği bulunmaktadır. 2017 yılında Sırbistan hükûmeti, ikili ilişkileri geliştirmek ve Sırbistan'a turist ve yatırımcı çekmek amacıyla ülkeye seyahat etmek isteyen İran ve Hindistan vatandaşlarına yönelik vize zorunluluğunu kaldıran bir yasa çıkardığını duyurdu. İran'ın 1990'lı yıllarda o zamanlar Yugoslavya'nın bir parçası olan Sırbistan ile ilişkileri, Bosnalı Sırp güçlerine karşı Bosnalı Müslümanları desteklediği için gergindi. Eski bir İslam Devrim Muhafızları Birliği (IRGC) komutanına göre, Devrim Muhafızları savaş sırasında Bosnalı mücahit savaşçıları eğitmek için 400 savaşçısını Bosna'ya gönderdi. Eğitimin yanı sıra, İran'a Clinton yönetimi tarafından Bosna ordusuna saldırı tüfekleri, mühimmat, havan topları, tanksavar silahları ve SAM'lar da dahil olmak üzere geniş bir silah yelpazesi sağlaması için yeşil ışık yakıldı. Kosova Savaşı sırasındaki asılsız raporlar, İran'ın Kosova Kurtuluş Ordusu'na dört adede kadar silah sevkiyatı gönderdiğini belirtiyordu. Ancak bugün İran, Kosova'yı egemen bir devlet olarak tanımadığı için iki ülke arasında resmi diplomatik ilişkiler mevcut değildir. 13 Mart 2008'de İran cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad, İran'ın bölgenin sorunlarını ve koşullarını değerlendirdikten sonra Kosova'nın bağımsızlığını tanımamaya karar verdiğini söyledi. Mart 2008'in başlarında, İran'ın Rusya Büyükelçisi Gulamrıza Ensari, "Bu sorunun çok önemli yönleri var. Açık konuşmak gerekirse, Birleşmiş Milletler üyelerinden birini ikiye böldü, ancak 1244. Madde Sırbistan'ın toprak bütünlüğünü teyit ediyor. Bu çok garip bir olay. Bazı ülkelerin uluslararası örgütleri zayıflatmaya çalıştığını düşünüyoruz. Şu anda İran, Kosova'nın geleceği sorununu inceliyor. İran... uluslararası örgütlerin zayıflamasından duyduğu endişeyi dile getiriyor."

Eylül 2011'de, İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Muhammed Ahundzade, o yıl Belgrad'da düzenlenen yıllık NAM konseyi sırasında Sırbistan'ı ziyaret etti ve İran'ın Kosova'yı egemen bir ulus olarak tanımadığını açıkladı.

Nisan 2012'de Belgrad'a yaptığı bir ziyaret sırasında İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Ramin Mehmanperest, İran'ın Kosova'nın bağımsızlığını tanımama kararına bağlı kalacağını ve Sırbistan ile dostane ilişkiler umduğunu açıkladı. Bir yıldan kısa bir süre sonra Ivan Mrkić, Bağlantısızlar Hareketi'nin 16. Zirvesinde Sırbistan'ı temsil etmek üzere Tahran'a gitti . 31 Ağustos 2012'de Mrkić'in zirve katılımcılarına Sırbistan'ın AB'ye katılıma odaklanırken NAM üye ülkeleriyle ilişkilerini sürdürmek istediğini söylediği bildirildi.

Nisan 2021'de İran, Kosova ile olan anlaşmazlığında Sırbistan'a desteğini yeniden doğruladı.

23 Ağustos 2017'de Sırbistan hükûmeti web sitesinde İran İslam Cumhuriyeti vatandaşlarının yanı sıra Hindistan vatandaşlarının da vize almak için başvuruda bulunmadan Sırbistan'a seyahat edebileceklerini duyurdu. Bu anlaşma, 8 Ekim 2018'de AB'nin baskısı üzerine Sırp hükûmeti tarafından yürürlükten kaldırıldı ve kaldırma 17 Ekim 2018'de yürürlüğe girdi.

Anlaşma yürürlükten kaldırılmadan önce üç İran havayolu şirketi Tahran ile Belgrad arasında uçuşlar sürdürüyordu.  Kaldırılmanın ardından yalnızca Mahan Air, İran ile Sırbistan arasında doğrudan tarifeli uçuşlar gerçekleştiriyor.

Bugün Belgrad'da İran büyükelçiliğinin yanı sıra bir de İran kültür merkezi bulunmaktadır.