Çöl Tilkisi Harekâtı
| Çöl Tilkisi Harekâtı | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Irak Uçuşa Yasak Bölgesi | |||||||
 Çöl Tilkisi Harekatı sırasında bir tomahawk seyir füzesi Arleigh Burke sınıfı destroyerden ateşlenirken, Aralık 1998 | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 ABD  Birleşik Krallık |
 Irak | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
 Bill Clinton William Cohen Anthony Zinni  Tony Blair George Robertson Michael Boyce |
 Saddam Hüseyin | ||||||
| Kayıplar | |||||||
|
242-1.400 Irak askeri öldü ya da yaralandı tüm hedefler yok edildi veya değişen düzeylerde hasara uğradı | |||||||
Çöl Tilkisi Harekâtı (İngilizce: Operation Desert Fox) ya da Aralık 1998 Irak'ın bombalanması, Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık tarafından 16-19 Aralık 1998 tarihleri arasında, Irak hedeflerine karşı gerçekleştirilen bombalama harekâtıdır. Irak yönetiminin Birleşmiş Milletler Silah Denetim Komisyonunun (UNSCOM) çalışmalarını engelleyerek Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararlarına uymaması, saldırının gerekçeleri olarak gösterilmişti. Harekâtın hedefi, Irak'ın askerî ve güvenlik hedeflerinin vurularak bu ülkenin kitle imha silahlarını üretmesinin, depolanmasının ve taşınmasının engellenmesi olarak açıklandı.[2]
Bombalama operasyonunun yılın başlarında başlaması bekleniyordu ve ABD'de yurtdışında eleştirilere maruz kalmıştı.[3] Suudi Arabistan, Bahreyn ve Birleşik Arap Emirlikleri başlangıçta ABD Ordusu'nun Irak'a yapacağı hava saldırıları amacıyla yerel üslerinin kullanılmasını reddedeceklerini duyurdular.[4]
Operasyon, Clinton'a muhalif çevreler tarafından eleştirildi ve Clinton'ı, gündemi kendisine karşı sürmekte olan azil soruşturmasından uzaklaştırmak için bombalamayı kullanmakla suçladı.
Arkaplan
[değiştir | kaynağı değiştir]ABD başkanı Bill Clinton, Irak, ABD'ye veya uluslararası topluluğa meydan okuduğunda Saddam Hüseyin rejimini askerî güçle cezalandırmayı içeren bölgesel güvenlik çerçevesi altında çalışıyordu.
Askeri güç kullanma yetkisi olmamasına ve II. Dünya Savaşı'ndaki gibi bir savaş ilanı olmamasına rağmen Clinton, Irak Kurtuluş Yasası'nı 31 Ekim 1998'de imzalayarak yasalaştırdı. Yeni kanunla birlikte ABD, Saddam Hüseyin'i iktidardan uzaklaştırmak ve onun yerine demokratik bir hükûmet getirmek umuduyla Irak'taki muhalif gruplara fon ayırıyordu. Yasanın muhalif grupları destekleme amacıyla hazırlanmasına rağmen Clinton, yasayı bombalamayı meşrulaştırmak için kullandı.
Çöl Tilkisi Harekâtı'ndan önce ABD, Saddam'a karşı Çöl Fırtınası Operasyonu adı verilen bir bombalama operasyonuna öncülük ediyordu. Irak'ın BM'nin silah denetimlerine devam etmesine izin vermesi üzerine son dakikada bu plandan vazgeçildi.[5]
Tepkiler
[değiştir | kaynağı değiştir]Saldırıya tepki olarak, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin beş daimi üyesinden üçü (Rusya, Fransa ve Çin Halk Cumhuriyeti), Irak'a sekiz yıldır uygulanan petrol ambargosunun kaldırılması, Birleşmiş Milletler'in Özel Komisyonu'nun yeniden düzenlenmesi veya dağıtılması ve başkanı Avustralyalı diplomat Richard Butler'ın görevden alınması dağıtılması çağrısında bulundu.[6]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Boyne, Walter J. (2002). Air Warfare: an International Encyclopedia: A-L. ABC-CLIO. s. 174. ISBN 9781576073452. OL 12237486M.
- ^ Headlines of February 16, 1998 16 Mayıs 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Democracy Now!
- ^ "Monday, February 16, 1998". DemocracyNow. 12 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Tuesday, February 17, 1998". DemocracyNow. 14 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Operation Desert Thunder / Desert Viper". GlobalSecurity.org. 2 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2013.
- ^ Gellman, Barton (22 Aralık 1998). "Iraq Inspections, Embargo in Danger at U.N. Council". The Washington Post. 12 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi.
