İçeriğe atla

1966 FIFA Dünya Kupası

Vikipedi, özgür ansiklopedi
1966 FIFA Dünya Kupası
Turnuva detayları
Ev sahibi ülke İngiltere
Takım16
Final durumu
Şampiyon İngiltere (1. kez)
İkinci Batı Almanya
Üçüncü Portekiz
Dördüncü Sovyetler Birliği
Turnuva istatistikleri
Oynanan maç32
Atılan gol89 (maç başına 2,78)
Seyirci1.635.000 (maç başına 51.094)
Gol kralıPortekiz Eusébio
(9 gol)
1962
1970

1966 FIFA Dünya Kupası, FIFA Dünya Kupası organizasyonun sekizincisidir. 11 Temmuz-30 Temmuz tarihlerinde İngiltere'de düzenlenmiştir. İngiltere finalde Batı Almanya ekibini 4-2 yenerek kupayı kaldırmıştır. İlk kez birinci gelmelerinin yanı sıra Uruguay ve İtalya'dan sonra kupayı kaldıran üçüncü ev sahibi olmuşlardır. Bu turnuva ayrıca televizyondan canlı yayınlanan ilk Dünya Kupası olmuştur.

Ev sahibi ülke seçimi

[değiştir | kaynağı değiştir]

İngiltere 22 Ağustos 1960 tarihinde Roma, İtalya'da, Batı Almanya ve İspanya'yı geride bırakarak 1966 Dünya Kupası'nı düzenleme hakkı kazandı.

  Finallere katılmaya hak kazanan ülkeler
  Finallere katılamayan ülkeler
  Turnuvaya katılmayan ülkeler
  FIFA üyesi olmayan ülkeler

1966 Dünya Kupası daha müsabakalar başlamadan acı bir anlaşmazlık konusu oldu. 16 Afrika ülkesi, 1964 FIFA'nın aldığı Afrika şampiyonunun finallere gidebilmek için Asya veya Okyanusya şampiyonlarından biriyle ön eleme müsabakası oynamasını öngören kararını protesto için turnuvayı boykot etti. Afrikalılara göre kıta şampiyonu takım finallere direkt olarak katılmayı hak etmekteydi.

Afrika ülkeleri katılmamasına rağmen, 70 ülke ile o zamana kadarki en yüksek katılım rekoru kırıldı. Bütün tartışmalardan sonra, FIFA kupaya Avrupa'dan 10, Güney Amerika'dan 4, Asya ve Orta-Kuzey Amerika'dan ise birer takımın katılmasına karar verdi.

Portekiz ve Kuzey Kore ilk kez finallere katılmayı başardı. İki ülkeden Portekiz buradan sonra 1986 ya kadar, Kuzey Kore ise 2010 yılına kadar finallerde boy göstermeyi başaramadı. Bu ülkelere ek olarak İsviçre 1966'dan sonra finallere 1994 yılına kadar kupada yer alamadı. Turnuvaya katılamayan en önemli ülkelerden bazıları Yugoslavya ve 1962'de finalisti olan Çekoslovakya olmuştur.

1966 finalleri 1962 ile aynı sistemde yapılmıştır. Buna göre 16 takım dörderli 4 grupta mücadele etmiş, her galibiyet için 2 ve her beraberlik için 1 puan verilmiş, aynı puandaki takımların sıralanması için gol averajı uygulanmıştır. Grupta ilk iki sırayı alan takımlar bir üst tura yükselmiştir.

Eleme turlarında eğer 90 dakika boyunca eşitlik bozulmamış ise 30 dakika uzatma bölümüne geçilmiştir. Final dışındaki karşılaşmalarda uzatma dakikalarından da beraberlik çıkarsa kazanan kura ile belirlenecek, finalde beraberlik durumunda ise karşılaşma tekrar oynanacaktı. Bu kurala karşın turnuvada herhangi bir tekrar maçı veya kura çekimine gerek duyulmamıştır.

Willie, FIFA Dünya Kupası tarihindeki turnuvaların maskotu olan ilk karakterdir. World Cup Willie isimli karakter bir aslandı ve üzerinde Birleşik Krallık'ın bayrağı olan bir giysi giymişti. Bayrak üzerindeki yatay hat üzerinde "WORLD CUP" (Dünya Kupası) yazmaktaydı.

Londra'daki White City Stadyumu yalnızca Grup 1'deki Uruguay-Fransa maçında kullanıldı. Cuma günü Wembley'de oynanması planlanan bu maç, aynı gün stadyumda düzenli olarak Greyhound yarışı olarak anılan köpek yarışlarının yapılması ve Wembley'in sahibinin bu yarışları ertelemeyi kabul etmemesi üzerine, alternatif olarak bu stadyuma alınmıştır.

Londra Liverpool Sheffield Sunderland
Wembley Stadyumu Goodison Park (Everton) Hillsborough Stadyumu (Sheff Wed.) Roker Park (Sunderland)
Kapasite: 100.000 Kapasite:55.000 Kapasite: 42.730 Kapasite: 40.310
Londra Birmingham Manchester Middlesbrough
White City Stadyumu Villa Park (Aston Villa) Old Trafford (Man.Utd) Ayresome Park (Middlesbrough)
Kapasite: 76.567 Kapasite:55.000 Kapasite: 42.730 Kapasite: 40.310
Avrupa
1. Torba: Güney Amerika 2. Torba: Batı Avrupa 3. Torba: Avrupa II 4. Torba: Dünyanın Geri Kalanı

A Grubu'nda ev sahibi İngiltere, ilk maçında 2 Dünya Kupası kazanmış Uruguay ile karşılaştı. İki takım da kontrollü oyun sergiledikleri maçta birbirlerine karşı gol atma başarısı gösteremeyerek sahadan 0-0 berabere ayrıldılar. Grubun diğer maçı Fransa ile Meksika arasında oynandı. Sahadan her iki takım da 1-1'lik beraberlikle ayrılırken Meksika kalecisi Antonio Carbajal beşinci kez finallere katılma başarısını göstererek bu alandaki rekoru uzun yıllar elinde tuttu. Bu rekoru, 32 yıl sonra 1998 FIFA Dünya Kupası'na katılan Alman futbolcu Lothar Matthäus egale etti. İkinci maçlarda, Uruguay geriye düştüğü maçta Fransa'yı 2-1 mağlup ederken İngilizler, Meksika karşısında Bobby Charlton ve Hunt ile sonuca gitti. İngilizler, Fransa'yı son maçta Hunt'ın ayağından gelen 2 golle evlerine gönderirken, Uruguay, Meksika karşısında kontrollü futbol ile 0-0 berabere kalarak grup ikincisi oldu ve çeyrek final vizesini kaptı. Meksika ise, bir kez daha katıldığı kupada çeyrek final yüzü göremezken, Fransa 1 puan ile grubunu sonuncu sırada tamamladı ve Dünya Kupası başarısızlıklarına bir yenisini daha ekledi.

Batı Almanya, grubun açılış maçında İsviçre'yi 5-0'la geçerken, golcü Haller ile birlikte genç yıldız Franz Beckenbauer attıkları goller ile takımını farka taşıyan isimler oldular. Grubun diğer maçında Arjantin ile 1964 Avrupa Şampiyonu İspanya karşı karşıya geldi. Oldukça çekişmeli geçen ve sertliğin üst seviyede olduğu maçta Artime attığı iki gol ile Tangocuları Boğalar karşısında galibiyete taşıdı. İkinci maçlarda, Arjantin-Batı Almanya maçından gol sesi çıkmazken, Boğalar İsviçre engelini 2-1 ile geçti. Batı Almanya, Uwe Seeler'in son dakikalarda attığı gol ile İspanyolları 2-1 yenip turnuvanın dışına itti ve grubunu lider tamamlayarak çeyrek final vizesini aldı. Arjantin de grubun zayıf takımı İsviçre engelini 2-0 ile geçti ve averaj ile ikinci sırada yer alarak çeyrek finale çıkan diğer takım oldu.

Grubun açılış maçında Brezilya, Bulgaristan karşısında zorlanmadı ve yıldızları Pelé ve Garrincha ile 2-0'lık bir galibiyet aldı. Diğer maçta Portekiz, Macaristan'ı 3-1 ile geçerek turnuvaya galibiyetle başladı. Portekiz, ikinci maçında Bulgaristan'ı 3-0 ile rahat geçti ve gruptan çıkmayı garantiledi. Brezilya'nın Macaristan'ı geçmesi beklense de, Tostão ile öne geçen Sambacılar, ikinci yarıda karşılarında beklemedikleri bir Macaristan bularak maçı 3-1 kaybettiler ve çeyrek final şanslarını zora soktular. Macaristan son maçında Bulgaristan'ı 3-1 yenerek çeyrek final vizesi alırken, Eusébio'nun 2 gol kaydettiği maçta Portekiz, 3-1'lik galibiyetle Sambacıları henüz ilk turda evlerine gönderdi.

D Grubu'ndaki ilk maçlar sonucunda, Sovyetler Birliği, Kuzey Kore'yi 3-0 ile geçerken, İtalya da Şili engelini 2-0'la geçerek Santiago Savaşı'nın intikamını almış oldu. Sovyetler, mücadeleli geçen maçta İtalyanları 1-0'la geçerek grup birinciliğini garantilerken, Kuzey Kore de Şili karşısında 1-1 berabere kalarak sürpriz bir skora imza attı. Sovyetler, son maçta, Şili'yi 2-1 ile geçerken, Kuzey Kore-İtalya maçında, İtalya'nın maçı rahat bir şekilde alarak gruptan çıkması bekleniyordu. Ancak, maç beklenenin aksine Pak Doo Ik'in 42. dakikada gelen golü ile 1-0 Kuzey Kore lehine bitti ve İtalyanlar kupadan erken elendi.

İlk çeyrek final maçında, turnuvanın sürpriz takımı Kuzey Kore ile Portekiz karşı karşıya geldi. Maça fırtına gibi başlayan Uzak Doğu ülkesi, ilk dakikalarda bulduğu goller ile skor tabelasını 25. dakikada 3-0'a taşıdı. Ancak, sahneye çıkan Eusébio, attığı 4 golle maçın 5-3 Portekiz lehine kazanılmasında ve yarı finale çıkılmasında büyük pay sahibi oldu. Sovyetler Birliği ise, Macaristan karşısında kalecisi Lev Yaşin'in yıldızlaştığı maçta 2-1'lik galibiyet aldı.

Panzerler, Güney Amerika temsilcisi Uruguay'ı gol yağmuruna tuttu. Haller, Beckenbauer ve Seeler gollerine devam ederken maçın sonucu 4-0 olarak neticelendi. Alf Ramsey ve öğrencileri, çeyrek finalde Arjantin ile eşleşti. Oldukça gergin geçen maçta, hakemin Arjantin kaptanını oyundan atması tartışmalara neden oldu. 10 kişi kalan Arjantin karşısında 78. dakikada Hurst ile öne geçen İngilizler, zor da olsa yarı finale çıkan taraf oldu.

Yarı final maçlarında, Batı Almanya'da Haller ve Beckenbauer attıkları gollerle takımlarını finalist yaparken, Sovyetler Birliği'nde Yaşin'in kurtarışları takımını finale taşımaya yetmedi. Wembley'de İngilizlerin karşısında bu kez Eusébio'nun takımı Portekiz vardı. Baştan sona üstün oynayan ve Arjantin maçındaki tutuk futbolunu üzerinden atan İngilizler, Portekiz'e karşı 2 gol kaydettiler. Son dakikalarda Eusébio'nun ayağından gelen penaltı golü sonucu değiştirmeye yetmedi.

Üçüncülük maçı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Üçüncülük maçında Portekiz, Sovyetler'i 2-1 ile geçerek üçüncülük elde ederken, Kara Panter attığı 9 gol ile turnuvayı gol kralı olarak tamamladı.

  Şampiyon
  İkinci
  Üçüncü
  Dördüncü
  Yarı finalist
  Son 16
  Grup
Sıra Takım O G B M AG YG GO P Eleme
1  İngiltere (H) 3 2 1 0 4 0 5 Çeyrek finale
2  Uruguay 3 1 2 0 2 1 2,000 4
3  Meksika 3 0 2 1 1 3 0,333 2
4  Fransa 3 0 1 2 2 5 0,400 1
Kaynak: FIFA
Sıralama kuralları: 1) Puan 2) Gol oranı 3) Atılan gol sayısı 4) Kura
(H) Ev sahibi.

11 Temmuz 1966
19.30 BST
İngiltere  0 - 0  Uruguay
Rapor

13 Temmuz 1966
19.30 BST
Fransa  1 - 1  Meksika
Hausser Gol 62' Rapor Borja Gol 48'

15 Temmuz 1966
19.30 BST
Uruguay  2 - 1  Fransa
Rocha Gol 26'
Cortés Gol 31'
Rapor De Bourgoing Gol 15' (pen.)

16 Temmuz 1966
15.00 BST
İngiltere  2 - 0  Meksika
B. Charlton Gol 37'
Hunt Gol 75'
Rapor

19 Temmuz 1966
16.30 BST
Meksika  0 - 0  Uruguay
Rapor

20 Temmuz 1966
19.30 BST
İngiltere  2 - 0  Fransa
Hunt Gol 38'75' Rapor
Wembley Stadium, Londra
Seyirci: 98.000
Hakem: Arturo Yamasaki (Peru)


Sıra Takım O G B M AG YG GO P Eleme
1  Batı Almanya 3 2 1 0 7 1 7,000 5 Çeyrek finale
2  Arjantin 3 2 1 0 4 1 4,000 5
3  İspanya 3 1 0 2 4 5 0,800 2
4  İsviçre 3 0 0 3 1 9 0,111 0
Kaynak: FIFA
Sıralama kuralları: 1) Puan 2) Gol oranı 3) Atılan gol sayısı 4) Kura

12 Temmuz 1966
19.30 BST
Batı Almanya  5 - 0  İsviçre
Held Gol 16'
Haller Gol 21'77' (pen.)
Beckenbauer Gol 40'52'
Rapor

13 Temmuz 1966
19.30 BST
Arjantin  2 - 1  İspanya
Artime Gol 65'77' Rapor Pirri Gol 67'

15 Temmuz 1966
19.30 BST
İspanya  2 - 1  İsviçre
Sanchís Gol 57'
Amancio Gol 75'
Rapor Quentin Gol 31'

16 Temmuz 1966
15.00 BST
Arjantin  0 - 0  Batı Almanya
Rapor

19 Temmuz 1966
19.30 BST
Arjantin  2 - 0  İsviçre
Artime Gol 52'
Onega Gol 79'
Rapor

20 Temmuz 1966
19.30 BST
Batı Almanya  2 - 1  İspanya
Emmerich Gol 39'
Seeler Gol 84'
Rapor Fusté Gol 23'


Sıra Takım O G B M AG YG GO P Eleme
1  Portekiz 3 3 0 0 9 2 4,500 6 Çeyrek finale
2  Macaristan 3 2 0 1 7 5 1,400 4
3  Brezilya 3 1 0 2 4 6 0,667 2
4  Bulgaristan 3 0 0 3 1 8 0,125 0
Kaynak: FIFA
Sıralama kuralları: 1) Puan 2) Gol oranı 3) Atılan gol sayısı 4) Kura

12 Temmuz 1966
19.30 BST
Brezilya  2 - 0  Bulgaristan
Pelé Gol 15'
Garrincha Gol 63'
Rapor

13 Temmuz 1966
19.30 BST
Portekiz  3 - 1  Macaristan
José Augusto Gol 1'67'
Torres Gol 90'
Rapor Bene Gol 60'

15 Temmuz 1966
19.30 BST
Macaristan  3 - 1  Brezilya
Bene Gol 2'
Farkas Gol 64'
Mészöly Gol 73' (pen.)
Rapor Tostão Gol 14'

16 Temmuz 1966
15.00 BST
Portekiz  3 - 0  Bulgaristan
Vutsov Gol 17' (kk)
Eusébio Gol 38'
Torres Gol 81'
Rapor

19 Temmuz 1966
19.30 BST
Portekiz  3 - 1  Brezilya
Simões Gol 15'
Eusébio Gol 27'85'
Rapor Rildo Gol 70'

20 Temmuz 1966
19.30 BST
Macaristan  3 - 1  Bulgaristan
Davidov Gol 43' (kk)
Mészöly Gol 45'
Bene Gol 54'
Rapor Asparuhov Gol 15'


Sıra Takım O G B M AG YG GO P Eleme
1  Sovyetler Birliği 3 3 0 0 6 1 6,000 6 Çeyrek finale
2  Kuzey Kore 3 1 1 1 2 4 0,500 3
3  İtalya 3 1 0 2 2 2 1,000 2
4  Şili 3 0 1 2 2 5 0,400 1
Kaynak: FIFA
Sıralama kuralları: 1) Puan 2) Gol oranı 3) Atılan gol sayısı 4) Kura

13 Temmuz 1966
19.30 BST
İtalya  2 - 0  Şili
Mazzola Gol 8'
Barison Gol 88'
Rapor

15 Temmuz 1966
19.30 BST
Şili  1 - 1  Kuzey Kore
Marcos Gol 26' (pen.) Rapor Pak Seung-Zin Gol 88'

16 Temmuz 1966
15.00 BST
Sovyetler Birliği  1 - 0  İtalya
Chislenko Gol 57' Rapor

19 Temmuz 1966
19.30 BST
Kuzey Kore  1 - 0  İtalya
Pak Doo-Ik Gol 42' Rapor

20 Temmuz 1966
19.30 BST
Sovyetler Birliği  2 - 1  Şili
Porkujan Gol 28'85' Rapor Marcos Gol 32'


Eleme aşaması

[değiştir | kaynağı değiştir]
Çeyrek finaller Yarı finaller Final
                   
23 Temmuz - Londra        
  İngiltere  1
26 Temmuz - Londra
  Arjantin  0  
  İngiltere  2
23 Temmuz - Liverpool
    Portekiz  1  
  Portekiz  5
30 Temmuz - Londra
  Kuzey Kore  3  
  İngiltere (uz.)  4
23 Temmuz - Sheffield
    Batı Almanya  2
  Batı Almanya  4
25 Temmuz - Liverpool
  Uruguay  0  
  Batı Almanya  2 Üçüncülük maçı
23 Temmuz - Sunderland
    Sovyetler Birliği  1  
  Sovyetler Birliği  2   Portekiz  2
  Macaristan  1     Sovyetler Birliği  1
28 Temmuz - Londra

23 Temmuz 1966
15.00 BST
Portekiz  5 - 3  Kuzey Kore
Eusébio Gol 27'43' (pen.)56'59' (pen.)
José Augusto Gol 80'
Rapor Pak Seung-Zin Gol 1'
Lee Dong-Woon Gol 22'
Yang Sung-Kook Gol 25'

23 Temmuz 1966
15.00 BST
Batı Almanya  4 - 0  Uruguay
Haller Gol 11'83'
Beckenbauer Gol 70'
Seeler Gol 75'
Rapor


23 Temmuz 1966
15.00 BST
İngiltere  1 - 0  Arjantin
Hurst Gol 78' Rapor



26 Temmuz 1966
19.30 BST
İngiltere  2 - 1  Portekiz
B. Charlton Gol 30'80' Rapor Eusébio Gol 82' (pen.)


Üçüncülük maçı

[değiştir | kaynağı değiştir]

28 Temmuz 1966
19.30 BST
Portekiz  2 - 1  Sovyetler Birliği
Eusébio Gol 12' (pen.)
Torres Gol 89'
Rapor Malofeyev Gol 43'


30 Temmuz 1966
15.00 BST
İngiltere  4 - 2
(uz.)
 Batı Almanya
Hurst Gol 18'101'120'
Peters Gol 78'
Rapor Haller Gol 12'
Weber Gol 89'


 1966 FIFA Dünya Kupası Şampiyonu 

İngiltere
(1. kez)
9 gol
6 gol
4 gol
3 gol
2 gol
1 gol
Kendi kalesine

Turnuva sıralaması

[değiştir | kaynağı değiştir]
Sıra Takım O G B M AG YG GF P Eleme
1  İngiltere 6 5 1 0 11 3 +8 11 Şampiyon
2  Batı Almanya 6 4 1 1 15 6 +9 9 İkinci
3  Portekiz 6 5 0 1 17 8 +9 10 Üçüncü
4  Sovyetler Birliği 6 4 0 2 10 6 +4 8 Dördüncü
5  Arjantin 4 2 1 1 4 2 +2 5 Çeyrek finalde elendi
6  Macaristan 4 2 0 2 8 7 +1 4
7  Uruguay 4 1 2 1 2 5 -3 4
8  Kuzey Kore 4 1 1 2 5 9 -4 3
9  İtalya 3 1 0 2 2 2 0 2 Grup aşamasında elendi
10  İspanya 3 1 0 2 4 5 -1 2
11  Brezilya 3 1 0 2 4 6 -2 2
12  Meksika 3 0 2 1 1 3 -2 2
13  Şili 3 0 1 2 2 5 -3 1
13  Fransa 3 0 1 2 2 5 -3 1
15  Bulgaristan 3 0 0 3 1 8 -7 0
16  İsviçre 3 0 0 3 1 9 -8 0
Kaynak: FIFA
Sıralama kuralları: 1) Puan 2) Gol farkı 3) Atılan gol sayısı

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]