1967 Kayseri stadyum faciası
| 1967 Kayseri stadyum faciası | |
|---|---|
 18 Eylül 1967 tarihli Hürriyet gazetesi manşeti | |
 | |
| Tarih | 17 Eylül 1967 |
| Mekân | Kayseri Atatürk Stadyumu |
| Diğer adı | Kayseri Olayı |
| Konu | Kayseri, Türkiye |
| Neden | Ezilme, havasızlık |
| Sonuç | Her iki takıma da 17 maç saha kapama cezası ve takımlara aynı gruplarda oynamama kararı[1][2][3] |
| Can kaybı | 43 |
| Maddi hasar | Sivas'ta yaşayan pek çok Kayserilinin işyeri saldırıya uğradı.[4] |
1967 Kayseri stadyum faciası, 17 Eylül 1967'de Kayserispor ve Sivasspor takımları arasındaki maçta çıkan, 43 kişinin ölümü, yüzlerce kişinin yaralanmasıyla sonuçlanan tribün olayları.
20. dakikada Kayserispor'un 1-0 öne geçtiği maçta iki takım taraftarları arasında gerginlikler yaşanmış, Kayserispor taraftarlarının Sivasspor taraftarlarının üzerine yürümeye başlamasıyla çıkan panikte 43 kişi ezilme ve havasızlık sonucu ölmüştür. 43 kişinin öldüğü haberinin Sivas'a yayılması sonucu Sivas'ta yaşayan pek çok Kayserilinin işyeri saldırıya uğramıştır.[4] Çıkan olaylar nedeniyle iki takıma da 17 maç saha kapama cezası verilirken takımların 5 yıl boyunca aynı gruplarda futbol oynamaması kararı alınmıştır.[1][2][3]
Arka plan
[değiştir | kaynağı değiştir]1966 ilkbaharında Erciyes, Sanayispor ve Ortaanadolu isimli takımların birleşmeleriyle Kayserispor kuruldu. Takım, aynı yıl Türkiye 2. Futbol Ligi'ne katılmaya hak kazandı. Sivasspor ise 1967 Mayıs'ında kurulup 1967-1968 sezonuyla top koşturmaya başladı. 1967-1968 sezonu fikstürü belirlendi ve iki komşu şehir arasındaki ilk karşılaşmanın 17 Eylül 1967 tarihinde Kayseri Atatürk Stadyumu'nda yapılacağı duyuruldu.[5]
1940'lardan o güne değin Sivas'ta ticaret büyük ölçüde Kayserili tüccarların elindeydi. Bu tablo Sivaslılar tarafından pek hoş görülmemekteydi. Çıkan tribün olaylarında bu faktörün de etkili olduğu da ileri sürülür.[5][6]
17 Eylül 1967'de oynanacak müsabaka öncesinde de Kayseri ve Sivas'ın başka kulüpleri arasındaki karşılaşmalarda da bazı olaylar yaşanmıştı. 1965'te Sivas Sümerspor - Kayseri Şekerspor karşılaşmasında bazı taraftarlar yaralanmış, 1966'da oynanan Kayseri Havagücü - Sivas Sümerspor karşılaşmasında da sakatlanma ve yaralanmalar meydana gelmişti.[5] Kayserispor'un ilk defa karşılaşacağı maçtan 7 gün önce 10 Eylül 1967 tarihinde oynanan Kayseri Havagücü - Sivas Dört Eylül maçında da iki takım futbolcuları arasında olaylar çıkmıştı.[7]
Maç günü
[değiştir | kaynağı değiştir]Sivaslılar maçın oynanacağı gün 20 minibüs, 40 otobüs ve trenle Kayseri'ye ulaştı.
21 bin taraftarın tribünde yer aldığı maç saat 16:00'da başladı. Karşılaşmanın 20. dakikasında Kayserispor takımının futbolcusu Küçük Oktay, attığı gol ile takımını 1-0 öne geçirdi. Tanıkların anlatımlarına göre gole sevinen Kayseri taraftarlarına Sivas tribünlerinden tepki geldi. Sivaslıların Kayseri taraftarlarına taş atması sonucu panik başladı ve kaçışmaya başlayan çocuklardan ikisi ezilerek öldü.[4]
Kayseri taraftarlarının amigoları tarafından galeyana getirilmesiyle beraber Kayserililer bıçak, taş ve sopalarla Sivasspor taraftarlarının üzerine yürümeye başladı.[7] Bunun üzerine Sivaslıların yer aldığı tribünde başlayan panik sonucu binlerce Sivas taraftarı demir kapılara yüklendi. Demir kapıların açılmaması ve stat çıkışındaki düzensizlikler yüzünden 41 Sivaslı olay yerinde havasızlık ve sıkışmadan öldü. 300'ü aşkın kişi de sopa, bıçak ve taş darbeleriyle yaralandı.[4][8]
Karşılaşmanın ardından
[değiştir | kaynağı değiştir]Sivas taraftarları kendilerini stadyumun dışına attı ve stat çevresine park edilmiş 60 kadar Kayseri plakalı arabanın ve spor salonunun çerçevelerini indirerek toplu halde stadın 5 kilometre uzağına park edilmiş araçlarına doğru yol adı. Sivaslılar şehrin 50 km dışında durdurdukları Kayseri plakalı araçları da ateşe verdi.[4]
Bu olayların ardından Sivas plakalı araçlar yakıldı ve Sivas taraftarları dövüldü. Bu durumu öğrenen Sivaslılar galeyana gelerek, Sivas'ta bulunan Kayserililere ait dükkânları tahrip etti ve Kayseri plakalı araçları yaktı.[9]
18 Eylül 1967 tarihinde "Kayseri Ülker" gazetesinde olay, "Müessif olaylar genellikle Sivas’tan Kayseri’ye gelen 6 bine yakın seyircinin aşırı taşkınlığı ve işi çığırından çıkarması yüzünden meydana gelmiş bunun neticesi olarak yine Sivaslı seyirciler arasında doğan panik insan kaybının bu kadar yüksek olmasına yol açmıştır." ifadeleriyle okuyuculara aktarıldı.[10]
19 Eylül 1967 tarihinde "Sivas Haber" gazetesinde Katil Şehir: Kayseri başlığı ile haberi yapılan olay, bambaşka bir şekilde aktarılmış ve ölümlerin, yaralanmaların sebebi olarak taş ve bıçak darbeleri gösterildi. Ayrıca olay sırasında bir polisin 2 hemşerilerini gözlerinin önünde insafsızca öldürdüğü belirtildi. Yazının ilerleyen kısmında "bizleri vururken, onların Türklüğünden şüphe ediyoruz. Hiçbir Kayserili çıkıp da ben Türküm diyemez, dese dahi yaptıkları hareket bizim kaybettiklerimizi geri getiremez. Bundan böyle Kayserilileri Türk toprakları içinde yaşayan casus olarak tanıyacağız" ifadeleri kullanıldı.[11]
Maçta 40 kişinin öldüğü haberi, kısa süre içerisinde Sivas'a da yayıldı, bunun üzerine; Sivas'ta Kayserililere yönelik olası bir taşkınlığı önlemek için tedbirler alındı. Sivas'a 10 kilometre uzaklıktaki Kayseri köprüsü ve Sivas'taki Kayserililere ait dükkân ve binaların önüne jandarma ve polis görevlileri yerleştirildi.[12] Fakat alınan bütün önlemlere rağmen olayın akşam saatlerinde duyulması üzerine halk sokaklara döküldü ve Kayseri'ye giden 5 bin Sivaslının akıbetini öğrenmek için geceyi Kayseri yolu üzerinde geçirdi.[9]
Sabah saatlerinden itibaren Sivas'ta yaşayan Kayserililere yönelik bir dizi saldırı başladı. Kayserililere ait ondan fazla dükkân yağmalandı ve ateşe verildi.[13] Sahibi bir Kayserili olan Büyük Belediye Oteli'nin yatakları caddeye atılıp yakıldı. Polisler Sivas taraftarının tepkisini çekmemek için müdahalede bulunmadı. Tahrip ve yağma olayları sırasında ölü ve yaralı olmasa da pek çok Kayserili Sivas'ı terk etmek zorunda kaldı.[9]
Kayserililere ait olan 3 evin de eşyaları dışarı çıkarılıp ateşe verildi. Sivas'ta çıkan olayların büyümesi üzerine Sivas Tugayından yardım talep edilmiş, bunun yanı sıra Malatya, Tokat ve Erzincan'dan da birlikler gelmiştir.[9]
Sivas'taki olayların sorumlusu oldukları suçlamasıyla 11 kişi tutuklandı. Sivas'taki bu olayların ardından Kayseri-Sivas girişleri kapatıldı. İki şehir arasında düzenlenen otobüs seferleri iptal edildi. Güvenlik güçlerinin sayısını artırmak amacıyla yaralıların tedavi gördüğü Kayseri Devlet Hastanesi'nin önüne Polis Koleji öğrencileri yerleştirildi.[9]
Başbakan Süleyman Demirel, Rusya'ya yapacağı ziyareti erteledi.[14] Radyodan yaptığı konuşmada şu sözleri söyledi: Şuursuz tahriklerle devam ettirilmek istenilen bu hadisenin futbol tarihimizde tek kalmasını temenni ederim[15] Ayrıca, spor işleriyle görevli Devlet Bakanı Kamil Ocak yaptığı açıklamada, Türkiye İkinci Ligi'nin kaldırılmasını teklif edeceğini ve bunun da gerçekleşmesi için de bu sebebin kâfi gelebileceği açıklamasında bulundu.[16]
Kayseri'de olaylara neden olan 8'i Sivas 18'i Kayserispor taraftarı 26 kişi tutuklandı.[9] Maç esnasında ve sonrasında çıkan olaylar nedeniyle iki takım 17 maç saha kapama cezası aldı. Olayları iyi yönetemediği için birkaç hafta içerisinde Kayseri Valisi Ali Rıza Aydos[17] ve emniyet müdürü görevden alındı.[15][18] İki takım arasında yarım kalan maç 1968 yılında Ankara'da oynandı, Kayserispor maçta 1-0 galip geldi. Bu maçın ardından uzun süre Kayserispor ve Sivasspor aynı gruplarda mücadele etmedi.[18]
Bu olayın küçük bir kopyası, 4 ölü ve yüzden fazla yaralıyla sonuçlanan 25 Haziran 1969 tarihli Kırıkkalespor - Tarsus İdman Yurdu maçında yaşandı.[19]
Maçta Kayserispor'un kaptanlığını yapan Şevki Karaferya başta olmak üzere sahada yer alan ve hayatta olan birçok futbolcu yıllar sonra yapılan röportajlarda kendilerinin tanıklıklarına başvurulmadığını ve olayların yeterince araştırılmadığını belirtmiştir.[20]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Başaran, Kenan (15 Eylül 2007). "Kayseri-Sivas maçı, ihtilal gibi Sivas'ı 50 yıl geri götürdü". Referans. 17 Haziran 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2009.
- ^ a b Birsay, Can (15 Nisan 2009). "Ölmüşe çare yok!". Habertürk. Erişim tarihi: 13 Eylül 2009.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ a b Toprak, Veli (24 Eylül 2005). "'Kanlı Pazar'dan dostluk derbisine". Yeni Şafak. 10 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2009.
- ^ a b c d e "İlk Maç - 17 Eylül 1967". HayatımFutbol.com. 25 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2009.
- ^ a b c "Kayseri-Sivas Faciası". HayatımFutbol.com. 25 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2009.
- ^ Öcalan, Mehmet. "Futbolun Toplum Üzerine Etkisi". Fırat Üniversitesi. 10 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2009.
- ^ a b Dilek, Hakan (14 Ağustos 2003). "Makus tarihi futbolun". NTVMSNBC. 5 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Eylül 2009.
- ^ Alpman, Cengiz (4 Kasım 2003). "Bundan 36 yıl, 46 gün önceydi..." Radikal. 28 Mayıs 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2009.
- ^ a b c d e f "Öldüren Gol". HayatımFutbol.com. 25 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2009.
- ^ Kenan Başaran (2017). Sivas-Kayseri Türkiye’nin En Büyük Futbol Faciası. İstanbul: İletişim Yayınları. s. 212. ISBN 9750522703.
- ^ Başaran, s. 172-173
- ^ "Olayın hemen sonrası". HayatımFutbol.com. 25 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2009.
- ^ "Türkiye'deki futbolun kara tarihi". NTVMSNBC. 1 Aralık 2008. 5 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2009.
- ^ "40 ölü 600 yaralı". Hürriyet. 18 Eylül 1967. s. 1.
- ^ a b Berberoğlu, Enis (10 Nisan 2000). "Kayseri-Sıvas maçını unutmayın". Hürriyet. 16 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2009.
- ^ Taşğın, Ö. (2000). "Fenerbahçe Futbol Seyircisinin Sosyo-Ekonomik Profili" (PDF). Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı. 16 Aralık 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2010.
- ^ "Görev Yapmış Valiler". 1 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2024.
- ^ a b "Yöneticiler görevden alınıyor". HayatımFutbol.com. 26 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2009.
- ^ Adnan, Güllü (8 Eylül 2010). "Futbol ve Toplum". Bizim Elbistan. 8 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2010.
- ^ Başaran, s. 116
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Görgün, Ege. Topun can yaktığı gün... 17 Eylül 1967 23 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - Goal.com Türkiye