İçeriğe atla

Albert Allen Bartlett

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Albert Allen Bartlett
Albert A. Bartlett Los Alamos savaş zamanı güvenlik rozeti (c. 1944)
Doğum21 Mart 1923(1923-03-21)
Shanghai, China[1]
Ölüm07 Eylül 2013
Boulder, Colorado
MilliyetAmerikan
VatandaşlıkUnited States of America
Mezun olduğu okul(lar)Colgate University
Harvard University
Tanınma nedeniNüfus artışı
Sürdürülebilirlik
Süper iletken kuantum girişim cihazı(Alıntı veya kanıt yok mu?)
ÖdüllerAAPT Distinguished Service Citation (1970)
Thomas Jefferson Award (1972)
Robert L. Stearns Award (1974)
Robert A. Millikan Award (1981)
AAPT Melba Newell Phillips Award (1990)
M. King Hubbert Award for Excellence in Energy Education (2005)
Lifetime Achievement Pacesetter Award (2006)
Global Media Award for Excellence in Population Reporting (2008)
Kariyeri
DalıFizik
Çalıştığı kurumLos Alamos National Laboratory
University of Colorado Boulder

Albert Allen Bartlett (21 Mart 1923 - 7 Eylül 2013)[2] ABD, Boulder'daki Colorado Üniversitesi'nde fizik profesörüydü. Temmuz 2001 itibarıyla Profesör Bartlett, Eylül 1969'dan bu yana Aritmetik, Nüfus ve Enerji üzerine 1.742'den fazla ders vermiştir.[3][4] Bartlett, "sürdürülebilir büyüme" kelimesini bir oksimoron olarak görmüştür çünkü mütevazı yıllık nüfus artışları bile üstel büyümeyi temsil edebilmektedir. Zamanla, daha sonra büyük değişiklikler meydana gelecektir. Bu nedenle aşırı insan nüfusunu insanlığın karşı karşıya olduğu "En Büyük Zorluk" olarak görmüştür. Bartlett 7 Eylül 2013'te ölmüştür.[5]

Kariyer

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bartlett fizik alanında lisans almıştır. Bartlett, Eylül 1950'de Boulder'daki Colorado Üniversitesi'ndeki fakülteye katılmıştır. 1978'de Amerikan Fizik Öğretmenleri Birliği'nin ulusal başkanıydı. American Physical Society ve American Association for the Advancement of Science üyesiydi. 1969 ve 1970 yıllarında üniversitede dört kampüslü fakülte konseyinin seçilmiş başkanı olarak iki dönem görev yapmıştır. Robert A. Millikan ödülünü kazanmıştır.[5]

Nüfus artışına ilişkin görüşler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bartlett, sürdürülebilir büyümenin nasıl bir çelişki olduğunu sık sık açıklamıştır. Onun görüşü, mütevazı bir yüzdelik artışın nispeten kısa zaman dilimlerinde büyük artışlara eşit olacağı gerçeğine dayanmıştır.[6]

Bartlett, zamanla bileşik büyümenin muazzam artışlar sağlayabileceğini savunmuştur. Örneğin, yatırımlarından yıllık %7'lik sabit bir getiri elde eden bir yatırımcı, 10 yıl içinde sermayesinin ikiye katlandığını görecektir. Ancak sabırlı yatırımcılar için çok avantajlı olan aynı üstel güç, insan nüfusuna uygulandığında potansiyel olarak felaket olabilmektedir. 10.000 kişilik bir nüfus, yılda %7'lik sabit bir oranda büyüseydi, 100 yıl sonra 10 milyonluk bir nüfus büyüklüğüne ulaşırdı.[7]

Bartlett, üstel büyümeyi anlamadaki başarısızlığı insanlığın karşı karşıya olduğu “En Büyük Zorluk” olarak görmüştür ve sürdürülebilir yaşamı teşvik etmiştir. Aşırı nüfus konusunun erken dönem savunucusudur.. Bereketli düşünce okuluna (Julian Lincoln Simon gibi insanlar tarafından savunulduğu gibi) karşı çıkmıştır ve onu "Yeni Düz Dünya Topluluğu" olarak adlandırmıştır.[8]

J. B. Calvert (1999), Bartlett yasasının[11] dünya nüfusunun katlanarak büyümesinin neden olduğu petrokimya kaynaklarının tükenmesi ile sonuçlanacağını öne sürmüştür (Malthusçu Büyüme Modeli ile uyumlu olarak).

Bartlett, sürdürülebilirlikle ilgili açıklamalarda bulunmuştur:

"İnsan ırkının en büyük eksikliği, üstel işlevi anlayamamamızdır."

ve onun Büyük Mücadelesi:

"Mikroskobikten küresele, herhangi bir ölçekte insan çabasının herhangi bir alanında, uzun vadeli çözümü herhangi bir kanıtlanabilir şekilde nüfustaki, yerel, ulusal veya küresel olarak daha fazla artışla desteklenen, desteklenen veya ilerletilen herhangi bir sorun düşünebiliyor musunuz?"

Kitaplar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Albert A. Bartlett Collection - GLMS 103 3 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Retrieved July 2011
  2. ^ "Al Bartlett, retired CU-Boulder professor, dies at age 90". Boulder Daily Camera (İngilizce). 9 Eylül 2013. 4 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2021. 
  3. ^ "Arithmetic, Population and Energy - a talk by Al Bartlett on the impossibility of exponential growth on a finite planet". www.albartlett.org. 29 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2021. 
  4. ^ "Arithmetic, Population, and Energy - Parts 1 and 2". web.archive.org. 18 Nisan 2011. 18 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2021. 
  5. ^ a b "CU-Boulder campus mourns death of longtime, celebrated physics professor Al Bartlett | University of Colorado Boulder". web.archive.org. 23 Mart 2014. 23 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2021. 
  6. ^ ""Arithmetic, Population & Energy, Part I, at youtube, Retrieved July 2011". Youtube.com. 2007-06-16. Retrieved 2013-11-22". 28 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  7. ^ "Professor talks at exponential rate | Energy Bulletin". web.archive.org. 17 Temmuz 2009. 17 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2021. 
  8. ^ ""Bartlett at hubberpeak.com, Retrieved July 2011". Hubbertpeak.com. Retrieved 2013-11-22". 10 Mayıs 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  9. ^ "The Essential Exponential! For the Future of Our Planet - book by Al Bartlett (Albert A. Bartlett) on exponential growth". www.albartlett.org. 27 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2021. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Albert_Allen_Bartlett&oldid=31688422" sayfasından alınmıştır