İçeriğe atla

Bakü Metrosu

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Bakü metrosu
Bakü metrosu amblemi
Genel
Yerel adıBakı Metropoliteni
SahibiBakı Metropoliteni
Hizmet alanıBakü, Azerbaycan
BölgeBakü
Taşıma türüMetro
Hat sayısı3
İstasyon sayısı27
Günlük yolcu sayısı629,315 (2019)[1]
Yıllık yolcu sayısı229 Milyon (2019)[1]
Baş yöneticiZaur Huseynov
Web sitesiwww.metro.gov.az
Hizmet
İnşaata başlama1951
Hizmete giriş6 Kasım 1967
İşletmeci(ler)Bakı Metropoliteni
Taşıt sayısı228
Teknik
Sistem uzunluğu40,7 km
Hat açıklığı1.520 mm
Elektriklendirme825 V DA Üçüncü ray
En yüksek hız80 km

Bakü Metrosu (AzericeBakı Metropoliteni), Azerbaycan'ın başkenti Bakü'de yer alan metro sistemidir. 6 Kasım 1967 yılında açılmıştır. Uzunluğu 40,7 km olup 3 hattan oluşur ve 27 durak içerir. Türki ülkelerde kurulan ilk metrodur.

20. yüzyılın başında Bakü, sadece Kafkasya'nın değil aynı zamanda bütün eski Rus İmparatorluğu ve Sovyetler Birliği'nin büyük nüfuslu sanayi, medeniyet ve bilim merkezlerinden birine dönüşmüştü. Buna göre de Moskova ve Leningrad kentlerinin metro inşası planlarından sonra 1932 yılında üçüncü kent olarak Bakü kentinin gelişiminin ana planının ilk taslağında metro inşasına karar verildi.

Fakat bir müddet sonra başlanan 1941-1945 yılları arasında II. Dünya Savaşı bu amacın gerçekleşmesine engel oldu. Sadece 1947 yılında savaştan 2 yıl sonra Sovyet hükûmeti proje araştırma faaliyetlerinin başlanması konusunda karar aldı. 1949 yılında metro inşaatı altyapısının oluşturulmasına başlandı. 1954 yılında ise birinci hattın teknik projesi onaylandı ve metrosunun 12,1 km.lik hattının inşası başlandı. Baş yol Hazar Denizi sahilinden 500–700 m uzakta koya paralele bir şekilde yapılmıştı.

1953 yılında inşaat faaliyetleri geçici olarak durduruldu ve 1960 yılında tamamlandı. Bu da Bakü metrosunun hizmete sokulmasını bir hayli geciktirdi.

1966 yılında bünyesinde hareket, hareket trenleri, yol ve tünel aygıtları, sağlık teknolojisi ve elektromekanik, işaret verme ve iletişim, materyal-teknik teminat hizmetleri gibi 6 hizmeti olan Bakü Metrosu Kurumu tesis edildi.

6 Kasım 1967'de Bakü kentinde metronun 5 istasyonu - Bakı Soveti (bugün İçərişəhər), 26 Bakı Komissarı (bugün Sahil), 28 Aprel (bugün 28 May), Gənclik ve Nəriman Nərimanov istasyonları ve 9,2 km.lik yeraltı hatlara sahip 1. etabı hizmete sokuldu. Bu istasyonlardan 4'ü büyük derinlikte idi. Bunlardan da birisi Garaşehir adlanan bölgede yerleşen Xətai (bugün Şah İsmail Xətai) istasyonu. 25 Kasım 1967'de metronun devamlı hizmeti ve trenlerin program üzere hareketi başladı.

Birinci bölgeden sonra 2,3 km.lik ikinci bölge faaliyete başladı. Sonra 6,4 km.lik üçüncü bölge kullanıma sokuldu. Bu da büyük "8. kilometre" kasabasını ve sanayi bölgesini zonasını kent merkezine bağladı. 9,1 km.lik ikinci etap ise Bakü yaylasının Kuzeybatı bölgesinden geçti ve bu bölge beş istasyonun inşasıyla birlikte 1985 yılında tamamlandı. Buradaki istasyonlardan ikisi büyük derinlikli istasyonlardır.

28 May istasyonuna geçit olarak inşa edilmiş Cəfər Cabbarlı istasyonu 1993 yılında kullanıma sokulmuştur.

2002 yılında hizmete sunulan Həzi Aslanov istasyonunun tamamlanması için Avrupa Birliği 4.1 milyon Euro ayırmıştır.

2006 yılından itibaren eski jeton ödeme sisteminin yerine yeni RFİD kartlar uygulanmaya başlamıştır. 2007 yılında tam olarak bu kartların kullanımına geçilmiştir.

9 Ekim 2008'de Nəsimi istasyonu hizmete girmiştir.

30 Aralık 2009'da Azadlıq prospekti istasyonu hizmete girmiştir.

29 Haziran 2011'de Dərnəgül istasyonu hizmete girmiştir.

19 Nisan 2016'da Avtovağzal ve Memar Əcəmi 2 istasyonları ile 3. hat hizmete girmiştir.

Hâlen Bakü metrosu toplam uzunluğu 40,7 km olan 3 hattan, 27 çalışan ve bir inşaatı devam eden istasyondan oluşmaktadır. Bu istasyonların 27 giriş lobisi bulunmaktadır. İstasyonların yedisi büyük derinliktedir. Metroda merdiven kısmının toplam uzunluğu 4000 metreden fazla olan beş tür 41 yürüyen merdiven yapılmıştır. Tünel yapımlarının toplam uzunluğu 17,1 kilometreden fazladır. Bakü metrosunun diğerlerinden seçilme özelliği, onun hatlarının tepelik bölgede bulunan kentin birbiriyle kesişen rölyefe göre yapılmıştır, burada %60 ve %40'binlik eğimliliği ve küçük yarıçaplı birçok eğrinin mevcut olmasıdır.

Bakü Metro Ağı

[değiştir | kaynağı değiştir]
Bakü metrosu güzergâh diyagramı
Hazi Aslanov
Ahmetli
Halklar Dostluğu
Petrolcüler
Kara Karayev
Köroğlu
Ulduz
Bakmil
Neriman Nerimanov
Gençlik
Şah İsmail Hatai
28 Mayıs
Cafer Cabbarlı
Nizami
Sahil
İlimler Akademisi
İçerişehir
İnşaatçılar
20 Ocak
8 Kasım
Mimar Acemi
Mimar Acemi
Nesimi
Otogar
Azatlık caddesi
Hocasen
Dernegül
Ad Bölüm Açılış Tarihi Uzunluk Durak
1. Hat İçerişehirHazi Aslanov 1967 20,1 km 13
2. Hat Şah İsmail HataiDernegül 1976 14,5 km 10
3. Hat Hocasen8 Kasım 2016 6,1 km 4
Bölüm Açılış Tarihi Uzunluk
İçerişehir-Neriman Nerimanov 6 Kasım, 1967 6,5 km
28 Mayıs-Şah İsmail Hatai 22 Şubat, 1968 2,3 km
Neriman Nerimanov-Ulduz 5 Mayıs, 1970 2.1 km
Ulduz-Petrolcüler 7 Kasım, 1972 5,3 km
28 Mayıs-Nizami 31 Aralık, 1976 2,2 km
Neriman Nerimanov-Bakmil 28 Mart, 1979 0,5 km
Nizami-Mimar Acemi 31 Aralık, 1985 6,5 km
Petrolcüler-Ahmetli 28 Nisan, 1989 3,3 km
Cafer Cabbarlı 27 Aralık, 1993
Ahmetli-Hazi Aslanov 10 Aralık, 2002 1,4 km
Mimar Acemi-Nesimi 9 Ekim, 2008 2,1 km
Nesimi-Azatlık caddesi 30 Aralık, 2009 1,3 km
Azatlık caddesi-Dernegül 29 Haziran 2011 1,5 km
Otogar-Mimar Acemi-2 19 Nisan 2016 2,1 km
Mimar Acemi-2-8 Kasım 29 Mayıs 2021 1,6 km
Otogar-Hocasen 23 Aralık 2022 2,4 km
Toplam: 27 Durak 40,7 km

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b "Metrodan istifadə edənlərin sayı artıb" [The number of subway users increased] (Azerice). Baku. Azerbaycan Devlet Haber Ajansı (AZƏRTAC). 21 Ocak 2019. 19 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2019. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]