İçeriğe atla

Dijital piyano

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Dik piyano türü dijital bir piyano

Dijital piyano, hem çalma hissi hem de çıkardığı ses bakımından öncelikle geleneksel akustik piyanoya alternatif olması için tasarlanmış bir tür elektronik klavyeli enstrüman'dır. Dijital piyanolar, bir veya daha çok dahili hoparlör aracılığıyla çalınan, akustik piyanonun kaydedilmiş ses örneklerini kullanır. Ayrıca akustik piyano hissini yeniden yaratan ağırlıklı tuşları, dokunma hassasiyetine göre değişen ses seviyeleri vardır. Bazı dijital piyanolar aynı zamanda dik veya kuyruklu piyanoya benzeyecek şekilde tasarlanır.

Dijital piyanolar bazen his ve ses açısından akustik piyanoların gerisinde kalsa da daha küçük olmaları, daha hafif olmaları ve akustik piyanodan daha ucuz olmaları gibi avantajları vardır. Ayrıca akort edilmelerine gerek yoktur ve akortları başka bir enstrümanın (örneğin borulu org) akorduna uyacak şekilde değiştirilebilir. Diğer elektronik müzik aletleri gibi geniş bir mekana yetecek kadar yüksek ses vermesi için amplifikatöre bağlanabilir veya yalnızca kulaklıkla dinlenebilirler. Bazı dijital piyanolar, piyanonun yanı sıra borulu org, elektrikli piyano, Hammond orgu ve klavsen gibi başka müzik aletlerinin seslerini de çıkarabilir.

Geleneksel akustik piyanoyada olduğu gibi dijital piyanonunda özelliği 88 tuşlu müzikal klavye'sinin olmasıdır. Tuşlar, akustik bir piyanonun hareketini taklit edecek şekilde ağırlıklandırılmıştır ve çalınan notanın ses seviye ve tınısı, tuşa ne kadar sert basıldığına bağlı olacak şekilde hıza duyarlıdır.[1]

Daha az tuşlu enstrümanlar ve tuşları ağırlıksız olan (elektrikli orglara ve synthesizer'lara benzer) veya hıza duyarsız enstrümanlara dijital piyano değil elektronik veya dijital klavye denir.[2] Akustik piyanonun hissini daha zayıf şekilde taklit eden enstrümanlar yarı ağırlıklı olarak tanımlanabilirken, daha doğru olanların çekiç hareketli olduğu söylenebilir. Bazı dijital piyanoların kuyruklu piyano dokunuşunu daha iyi taklit etmek için gerçek çekiçleri vardır.[3] Dijital piyanolar, normal bir elektronik klavyenin ve sentezleyicinin dijital sensörlerinin aksine, klavye eylemleri için genellikle analog sensörler kullanır. Bu sensörler hız girişi, yalnızca tuş sensörünün başlangıç basıncından değil aynı anda tuş hareketinden de dönüştürüldüğü video oyun denetleyici'lerindeki analog oyun çubuk'ların sensörlerine benzer şekilde çalışır.

Diğer genel özellikleri şunlardır:

  • Ses kumandası; hat çıkışı ses bağlantıları; kulaklık çıkışı
  • Ek enstrüman sesleri
  • MIDI uygulaması (çoğu 128 enstrüman sesi ve 9 bateri sesi veren Genel MIDI sağlar)
  • Öğrenmeye yardımcı olacak özellikler (ışıklı tuşlar gibi) ve beste (yerleşik sıralayıcı gibi)
  • Transpozisyon

Piyano emülasyonu

[değiştir | kaynağı değiştir]
Christian Petzold'un “Anna Magdalena Bach için Not Defteri”nden Sol minör Minuet'in (BWV Anh. 115), dijital piyanoda çalınışı.

Genelde dijital piyano tarafından çalınan sesler, akustik piyano ses örneklerinin ROM'da saklandığı örnekleme esasına dayanır. Örnekler genellikle profesyonel bir kayıt stüdyosunda yüksek kaliteli piyanolar, profesyonel mikrofonlar ve çok kaliteli ön amplifikatörler kullanılarak oluşturulur.[4] Akustik bir piyanoda duyulan seslerin çeşitliliğini yeniden çıkarmaya çalışan genellikle aynı tuş vuruşu için birden fazla örnek vardır. Ancak örnek tabanlı dijital piyanoların, akustik piyanoları taklit etme doğruluğu konusunda sınırları vardır. Örnekler yalnızca sınırlı sayıda yoğunluk seviyesi için alındığından, dijital piyanolar genellikle akustik piyanolara özgü sürekli tını değişimlerinden yoksundur. Ayrıca belirli nota bileşimleri çalındığında oluşan harmonik tonlardan ve akustik bir piyano vurmalı olarak çalındığında duyulan doğal yankı seslerinden de yoksun olabilirler. Çoğu zaman piyano çalmayla ilişkili, basılan pedalların sesleri ve piyano içindeki ilgili mekanizmaların yer değiştirmesi gibi ve bazılarının bunun fayda olduğunu düşündüğü tesadüfi akustik seslerden yoksundur. Bu sınırlamalar çoğu akustik enstrüman ve bunların örneklenmiş benzerleri için de geçerlidir.

Pek çok dijital piyano özellikle akustik piyano benzerleri, akustik piyanolardakilerle aynı işlevi yapan pedalları vardırr. Yaygın olarak normal elektronik klavyelerde kullanılan, piyasada satılan pedal elektrik anahtarları da özellikle taşınabilir modellerde kullanılabilir. Akustik bir piyanoda sustain pedalı tüm tellerin sönümleyicilerini kaldırarak çalınan notalarla doğal bir şekilde rezonansa girmelerini sağlar. Yalnızca üst düzey profesyonel dijital piyanolar bu sempatik rezonans etkisini yeniden yapabilir.

1990'larda üretilenler gibi daha önceki dijital piyanolarda polifoni genellikle 32 veya 64 notayla sınırlıydı ama artık Yamaha YDP145, Kawai KDP 120'de 192 polifoniye hatta Pearl river V-05'te olduğu gibi 512 polifoniye kadar çıkılabilmektedir.

Roland V-Piano,[4] Yamaha MODUS, Casio Celviano Grand Hybrid ve yazılım tabanlı Pianoteq[5] gibi bazı dijital piyano uygulamaları ses çıkarmak için akustik piyanoların ayırt edici rezonanslarının ve akustik seslerinin daha gerçekçi şekilde oluşturulmasına imkan vermenin yanı sıra, tuşlara nasıl basıldığına bağlı olarak daha serbestçe değişen sesler üretme yeteneğini de beraberinde getiren, akustik piyanoları esas alan matematiksel modeller kullanırlar.

Diğer enstrümanlar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Çoğu dijital piyano çeşitli farklı piyano tınıları üretebilir. Örneğin dijital bir piyano, kuyruklu piyano, dik piyano, raptiye piyano, klavsen ve Fender Rhodes, Yamaha CP70, Wurlitzer elektrikli piyanosu ve Yamaha DX7 gibi çeşitli elektrikli piyano modellerinin ayarlarına sahip olabilir. Ayrıca org, harmonium ve klavikord dahil olmak üzere diğer klavye enstrümanlarını da taklit edebilir.[6] Bazı dijital piyanolar ayrıca gitar, yaylı çalgılar topluluğu, pirinç enstrüman'lar, üflemeli çalgı'lar ve bateri gibi diğer temel "synthesizer" sesleri de içerir. Elektronik klavye'lere benzer büyük bir enstrüman ses yelpazesi veren bazı üst düzey dijital piyanolara ise topluluk piyanosu denir.

MIDI özellikleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Dijital piyanolar genellikle diğer elektronik enstrümanlar ve sıralayıcılar tarafından kumanda edilmelerine veya onları kumanda etmelerine olanak sağlayan bir MIDI bağlantısı sunar. MIDI verilerini kaydetmek ve yüklemek için, piyanonun otomatik olarak çalabileceği ve kendi kendine çalan piyano olarak çalışmasına imkan tanıyan harici depolama yuvasına da sahip olabilirler. Bazılarında besteye yardımcı olan bir sıralayıcı vardır. Çoğu dijital piyano bilgisayara bağlanabilir. Scorewriters, dijital ses iş istasyon'ları ve sıralayıcı'lar gibi uygun yazılımlarla bilgisayar, ses oluşturma, parçaların birbirine karıştırılması, müzik notasyonu, müzik eğitimi ve diğer müzik beste görevlerini yapabilir.[7]

Biçim faktörleri

[değiştir | kaynağı değiştir]
Yamaha P-140S

Dijital piyanoların fiziksel şekilleri birbirinden çok farklı olabilir.

Geleneksel dijital piyanolar, elektronik org veya spinet klavsen konsoluna benzer şekilde tasarlanır ancak genellikle tamamen kapalı alt bölüm yerine standları vardır. Bazı modeller, tamamen kapalı alt kısmı ve geleneksel piyano pedallarına benzeyen metalik ağırlıklı sustain ve yumuşak pedalları olan geleneksel dik piyanoların kasa yapısına dayanır. 2000'li yılların tam tersi eğilimiyse geleneksel ahşap dolaplı çalgılarla elde edilemeyecek, eşsiz ve farklı görünen bir çalgı yapmaktır. Bu enstrümanlar, geleneksel enstrümanları taklit etmeyen şık plastik kabiniyle modern bir görünümdedir. Yamaha, Kawai ve Casio duvara karşı duracak şekilde tasarlanmış, klavyeden arkaya olası herhangi bir akustik dik tasarımdan çok, daha sığ ve aynı zamanda daha alçak modeller yapar.

Geleneksel dijital piyanolar, biçimleri nedeniyle diğer türlere göre daha zor taşınır ve çoğunlukla ör. ev, sınıf veya stüdyo gibi tek bir yerde kullanılmak üzere tasarlanır, sahne veya canlı konser gibi faaliyetler için tasarlanmazlar.

Bunlar akustik dik piyanoya çok benzeyen, daha klasik tasarımlı, geleneksel dijital piyanoların alt türüdür. En pahalı modeller, dış görünüşleri ve yükseklikleri açısından tam boyutlu bir dik piyanoya benzer. Dik dijital piyanolar çoğunlukla evde kullanmak için tasarlanır ve pahalı ahşap kasaları nedeniyle genellikle diğer türlere göre daha pahalıdır. Bazı modellerde özellikle de üst düzey, daha pahalı olanlarda, normal plastik klavyelerin aksine genellikle ahşap klavyeler kullanılır.

Kuyruklu piyanoya benzeyen, genellikle daha hassas klavye hareketi ve ünitenin kabini içine kuyruklu piyanonun tellerine benzer şekilde yerleştirilmiş çok kaliteli ses sistemi ile alışılmadık bir dijital piyano biçimidir. Bu piyanolar çoğunlukla az sayıda üretici tarafından sunulan üst düzey yeni modellerdir ve genellikle ortalama bir akustik piyanodan daha pahalıdır.

Diğer bir yaygın biçim ise canlı konserler, profesyonel ses veya kayıt stüdyolarında kullanılmak üzere tasarlanan sahne piyanosudur. Bu tür dijital piyano normalde akustik piyanonun fiziksel görünümünü taklit etmez, daha ziyade synthesizer veya müzik iş istasyonuna benzer. Çoğu sahne piyanosunun ayırt edici özelliği, dahili hoparlörlerin ve amfisinin olmamasıdır - normalde güçlü bir klavye amfisinin veya ses sisteminin kullanılacağı varsayılır. Ancak bazı sahne piyanolarının güçlü hoparlörleri vardır.

Taşınabilir tip

[değiştir | kaynağı değiştir]

Genellikle sahne piyanolarının özelliklerini birleştiren, ancak geleneksel ev klavyesine benzer ek özellikleri olan taşınabilir dijital piyano başka bir biçimdir. Bu dijital piyanolar çoğunlukla ev, stüdyo, sınıf, sahne veya kişisel kullanım gibi çeşitli amaçlar için tasarlanır. Biçim olarak sahne piyanosuna benzer ancak çok daha hafif ve daha küçüktür. Sahne piyanolarından farklı olarak, taşınabilir dijital piyanolar genellikle diğer türlere göre daha ucuz olan kendi amfi ve hoparlörleriyle donatılmıştır. Bazı modeller genellikle aynı üreticinin daha gelişmiş model serileriyle benzer ses üretim sistemi kullanmasına rağmen daha basit ses sentez sistemi nedeniyle ses kalitesi genellikle geleneksel klavyelerle kıyaslanabilir veya onlara benzer. Birçoğunun ses efektleri ve bateri'ler de dahil olmak üzere, elektronik bir klavyeden çalan çok çeşitli sesleri vardır. Ayrıca geleneksel klavyeler gibi bu dijital piyanolar da genellikle akorların sol elle çalınmasıyla kumanda edilen otomatik "ritim bölümü" işlevine sahiptir. Taşınabilir dijital piyanoların çoğu, sahne piyanosu gibi normal bir klavye standına serbestçe yerleştirilebilirken, bazı türler ayrıca birleştirildiğinde konsol dijital piyanoya benzeyen özel eşleştirme standıyla donatılmış olarak gelir. Taşınabilir dijital piyanolar daha az üretim maliyeti adına çoğunlukla ağırlıklı tuşlar için daha az karmaşık bir sistemle donatılır. Sonuçta tuşların hissi genellikle diğer dijital piyanolara göre çok daha az gerçekçidir. Ancak daha pahalı piyanolar kadar hassas olmasa da, sesi bir klavyeden çok daha gerçekçidir ve yine de taklit edilmiş alt tuşların üst tuşlardan daha ağır olduğu bir ağırlık mekanizması vardır. Ayrıca bazı modellerde standart plastik tuşların aksine sentetik fildişi benzeri tuşlar bulunur.

Yamaha hibrit piyanosu

Hibritler, gerçek piyano aksiyon mekanizması ile akustik piyanonun yüksek kaliteli modellenmiş örneklerini birleştiren yüksek performanslı dijital bir piyano türüdür. Bu tür dijital piyano ilk kez 1980'lerde Roland tarafından o zamanın amiral gemisi olan sahne piyanosu RD-1000 ile popüler oldu.

Piyano modülü

[değiştir | kaynağı değiştir]

Esasen piyano örneklerini içeren, klavyesiz ses modüllü dijital piyano modülleri de vardır. Bu modülleri kullanmak için, genellikle bir MIDI denetleyici klavyeye bağlanır ve modülden gelen çıkış sinyali bir klavye amfisi veya ses sistemine takılır. Dijital piyano modülünün ilk örneklerinden biri, Roland'ın 1986 tarihli MKS-20 dijital piyano modülüdür. Pianoteq, piyano modülleriyle bazı özellikleri paylaşan bir yazılım synthesizer'dir.

Dynatone,[8] Casio, Clavia, Dexibell,[9] Kawai, Korg, Kurzweil, Orla [it], Roland, Suzuki ve Yamaha tanınmış dijital piyano üreticileridir.[10]

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Digital Piano vs Keyboard – What's the Difference?". Digital Piano Lab (İngilizce). 3 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2017. 
  2. ^ "PianoReport | The Authority in Digital Pianos and Keyboards". pianoreport.com (İngilizce). 9 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2019. 
  3. ^ "Behringer Eurogrand EG8080" Canadian Musician, July/August 2006, Vol. 28 Issue 4, p. 72. EBSCOhost: Academic Search Premier. Accessed December 16, 2007.
  4. ^ a b "Roland V-Piano". Soundonsound.com. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2014. 
  5. ^ UK, Roland. "Digital pianos FAQ - Digital Pianos | Roland". www.roland.co.uk (İngilizce). 14 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2017. 
  6. ^ "Beyond the Acoustic Piano". Digital Piano Basics, Part 2. Acoustic & Digital Piano Buyer. Bahar 2012. s. 128. 3 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2013. 
  7. ^ Taylor, Ben (23 Ocak 2014). "The Definitive Guide to Digital Pianos". Time. 4 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2015. 
  8. ^ "Dynatone website". 31 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2023. 
  9. ^ "Dexibell website". 30 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2023. 
  10. ^ "Best Keyboard Workstation". Fire inside Music. 9 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2023.  Saturday, April 25, 2020

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • BosendorferImperial.com - includes history of the 290SE (first reproducing computer controlled pianos developed in 1978), their modern CEUS system, with complete audio files of songs & images.