Dike
| Dike | |
|---|---|
Adalet tanrıçası ve ahlaki düzen ve adil yargılama ruhu | |
 | |
| Yaşadığı yer | Olimpos |
| Sembolü | Terazi / Denge |
| Kişisel bilgileri | |
| Ebeveynleri | Zeus ve Themis |
| Kardeşleri | Horae, Eirene, Eunomia, Moirai ve çeşitli baba tarafından üvey kardeşler |
| Karşılıkları | |
| Roma karşılığı | Justitia |
Yunan mitolojisinde Dike veya Dice,[1] (Yunanca: Δίκη, díkē, 'töre') adalet tanrıçası ve aşkın bir evrensel ideal olarak veya sosyal olarak uygulanan normlar ve geleneksel kurallar anlamında çok eski geleneklere dayanan ahlaki düzen ve adil yargılama ruhudur. Hesiod'a göre (Theogony, l. 901), Themis'in ikinci eşi Zeus onun babasıdır. O ve annesi adaletin kişileştirilmiş halidir. Bir terazi taşıyan ve defne çelengi takan genç, ince bir kadın olarak tasvir edilir. Terazi takımyıldızının eskiden onun ayırt edici sembolünü temsil ettiği düşünülürdü.
Genellikle masumiyet ve saflık tanrıçası Astraea ile ilişkilendirilir. Bir görüşe göre Astraea onun kardeşi olarak resmedilmiştir ancak onunla yakın ilişkidedir. Başka bir görüşe göre ise Astraea ile Dike aynı kişidir ve Astraea aynı zamanda onun lakaplarından biridir ve Astraea'yı temsil ettiği söylenen yakındaki Başak takımyıldızındaki görünümüne atıfta bulunur. Bu da benzer bir ikonografiye sahip olan Astraea ile olan sembolik ilişkisini yansıtmaktadır.
Tasvir
[değiştir | kaynağı değiştir]Olympia'daki Zeus Tapınağı heykellerinin birleştirici ikonografik anlayışı Zeus'un dikē'sidir [2] ve şiirde genellikle Zeus'un refakatçisidir (πάρεδρος, paredros).[3]. 5. yüzyıl sonu Atina'sının felsefi ikliminde dikē, ahlaki adalet tanrıçası olarak antropomorfize edilebilir[[4].[5] Eunomia ("düzen") ve Eirene ("barış") ile birlikte üç ikinci nesil Horae'den biriydi:[6]
Eunomia ve o lekesiz pınar Dikē, kız kardeşi, şehirlerin emin desteği; ve aynı soydan Eirene, insanlığın zenginliklerinin kâhyaları - bilge-danışman Themis'in üç görkemli kızı."
Annesi Themis ilahi adaleti yönetirken o insani adaleti yönetiyordu.[7] Zıttı adikia'ydı ("adaletsizlik"); Olympia'da korunan arkaik Cypselus Sandığı üzerindeki kabartmalarda,[7] çekici bir tasvir olan Dikē, çirkin bir Adikia tasvirini boğazlıyor ve onu bir sopayla dövüyordu.
Daha sonraki retorik sanatı, soyut kavramların kişileştirilmesini sanatsal bir araç olarak ele almış ve Geç Antikçağ'ın patristik edebiyata miras bıraktığı alegorileştirmeye dönüşmüştür. Bir başka euhemerist yoruma göre, Dikē bir ölümlü olarak doğmuş ve Zeus insanlığı adil tutmak için onu Dünya'ya yerleştirmiştir. Bunun imkânsız olduğunu kısa sürede öğrenmiş ve onu Olimpos Dağı'nda kendi yanına yerleştirmiştir.
Dike Astraea
[değiştir | kaynağı değiştir]Yunan mitolojisine göre Dike'nin lakaplarından biri Astraea dır ve Başak takımyıldızı olarak görünmesine atıfta bulunur. Aratus'un takımyıldızın kökeni hakkındaki açıklamasına göre, Dike Dünya üzerinde Altın ve Gümüş çağlarında, savaşların ve hastalıkların olmadığı, insanların iyi mahsuller yetiştirdiği ve henüz yelken açmayı bilmediği zamanlarda yaşamıştır.[8] Ancak insanların açgözlülükleri ve ahlaksızlıklarının artmasını engelleyemeyen Dike şu sözleri söylemiştir;
| “ | Altın Çağ'ın atalarının arkalarında nasıl bir ırk bıraktıklarına bakın! Kendilerinden çok daha aşağılık! Ama siz daha aşağılık bir soy üreteceksiniz! Gerçekten de savaşlar ve acımasızca kan dökme insanların başına gelecek ve onlara büyük bir keder yüklenecek. | „ |
— Aratus, Phaenomena 123 | ||
Dike, takımyıldızı olarak aşağılık insan ırkını izlediği gökyüzü için Dünya'yı terk etti. Onun ayrılışından sonra insan ırkı, hastalıkların ortaya çıktığı ve insanlığın yelken açmayı öğrendiği Bronz Çağı'na geriledi.
Ayrıca Bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Smith, William (1880). A Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology. Londra: John Murray. s. 1002. Erişim tarihi: 2 Nisan 2018.
- ^ Hurwit, Jeffrey M. (March 1987). "Narrative Resonance in the East Pediment of the Temple of Zeus at Olympia". The Art Bulletin. 69 (1): 6-15. doi:10.1080/00043079.1987.10788398. JSTOR 3051079..
- ^ Sophocles, Oedipus at Colonus 1377; Plutarch, Life of Alexander 52; Orphic Hymn to Dike (61), 2 (Athanassakis and Wolkow, p. 50)
- ^ Burkert, Walter (1985), "The special character of Greek anthropomorphism", Greek Religion, Harvard University Press, III (4), ss. 182-89
- ^ She is already given a genealogy, as daughter of Themis, in Hesiod, Theogony 901, and approaches the throne of Zeus with lamentation at human injustices in Works and Days, 239f, both poems y. late 7th century BCE.
- ^ She was one of the three second-generation Horae, along with Eunomia ("order") and Eirene ("peace"):Pindar, Thirteenth Olympian Ode, translated by Conway, 6 ff.
- ^ a b Minutely described by Pausanias in the later second century CE.
- ^ Aratus (1921). "Phaenomena". Callimachus, Hymns and Epigrams. Lycophron. Aratus. Loeb Classical Library. 129. Mair, A. W. & G. R. (trans). ll. 96–136: William Heinemann. 7 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2024.
