Azerice (İran dili)
| Azerice (İran dili) | |
|---|---|
| Telaffuz | آذری Āḏarī |
| Bölge | Kuzeybatı İran ve Arran |
| Ölü dil | 1100–1600[1] |
| Dil ailesi | Hint-Avrupa
|
| Dil kodları | |
| ISO 639-3 | none |
| Glottolog | adha1238 Adhari[3] |
Azerice (İranî dil)[4][5][6][7][8][9][10][11][12] (Farsça: آذری Āḏarī) Kuzeybatı İran dillerine mensup olduğuna inanılan ölü dil. Dilin kalıntısı olarak aralarında türlü benzerliklerin olduğu saptanan Tatça, Talışça[13] ve Zazaca ve lehçeleri gösterilmektedir.[14] "Gerçek Azerice"yi Farsçanın bir lehçesi olarak kabul eden İran tarihçisi Ahmed Kesrevi gibi diğer bazı bilim adamları da (V.V. Bartold, V.F. Minorski, B.V. Miller, C. Fagih, M. Mashkur, A. Karang, A. Kavyanpur, A. Dehgani, M. Murtazavi, Z. Safa) Azerice adında geçmişte bir İran dilinin yaşamış olduğunu, ancak zamanla baskın unsur olan Türk dilinin Azericenin yerini aldığını savunmaktadırlar.[15]
Konuşucuları
[değiştir | kaynağı değiştir]İranın Kuzeybatısındaki İjrudun Halab köyünde 1960'lı senelerde yapılan bir görüşmeye göre bu dile sâdece dedelerinin hâkim olduklarını belirtmişlerdir.[16]
Karşılaştırmalar
[değiştir | kaynağı değiştir]Azerice ve bazı dillerin karşılaştırılması aşağıda verilmiştir.[17]
| Azerice (İran dili) | Zazaca | Farsça | Kürtçe | Talişçe | Azerice (Türk dili) |
|---|---|---|---|---|---|
| berz | berz | boland | bilind | barz | yüksək |
| herz | erz | hêl | hil | şodəy | atmaq |
| sor | ser | sal | sal | sor | il/günəş |
| dêl | zerri | dêl | dil | dıl | ürək |
| hre | hire | se | sê | se | üç |
| des | des | dah | deh | da | on |
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Yarshater, E. "AZERBAIJAN vii. The Iranian Language of Azerbaijan". Encyclopædia Iranica. 11 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2012.
- ^ "The Ancient Language of Azarbaijan, by B.W. Henning". Erişim tarihi: 20 Kasım 2014.
- ^ Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, (Ed.) (2017). "Adhari". Glottolog 3.0. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History.
- ^ Сумбатзаде А.С. "Азербайджанцы -- этногенез и формирование народа"
- ^ Алиев Играр. "Очерк истории Атропатены"
- ^ Б.В.Хеннинг Древний язык Азербайджана
- ^ Миллер Б.В. К вопросу об языке населения Азербайджана до отуречения этой области
- ^ Al Mas'udi, Kitab al-Tanbih wa-l-Ishraf, De Goeje, M.J. (ed.), Leiden, Brill, 1894, pp. 77-8. “There are, then, different languages such as Pahlavi, Dari, Azari, as well as other Persian languages”
- ^ Encyclopaedia Iranica. Azari, the Old Iranian Language of Azerbaijan
- ^ Lazard, Gilbert 1975, “The Rise of the New Persian Language”. “Azarbaijan was the domain of Adhari, an important Iranian dialect which Masudi mentions together with Dari and Pahlavi”
- ^ Professor Ighrar Aliyev. The History of Aturpatakan.
- ^ Ahmet Kasrevi. «Azeri ya zebane bastane Azerbaygan»
- ^ "Talysh - Orientation". everyculture.com. 17 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2012.
- ^ "Glottolog - Family Zaza". 6 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2021.
- ^ "AZERBAIJAN vii. The Iranian Language of Azerbaijan". Encyclopædia Iranica. 17 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2012.
- ^ "AZERBAIJAN vii. The Iranian Language of Azerbaijan". 11 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2012.
- ^ Source: Paul, Ludwig. (1998) "The Position of Zazaki Among West Iranian languages."