İçeriğe atla

Nestor notabilis

Vikipedi, özgür ansiklopedi
(Kea sayfasından yönlendirildi)

Kea (/ˈkiːə/ ; Māori: ; Nestor notabilis) Yeni Zelanda'nın Güney Adası'nın ormanlık ve dağlık bölgelerinde bulunan Nestoridae ailesindeki[1] büyük papağan türüdür. 48 santimetre (19 in) uzunluğundadır, kanatları altında parlak turuncu ile çok zeytin yeşili ve büyük, dar, eğimli, gri-kahverengi, üst gagaya sahiptir. Kea dünyanın tek alp papağanıdır. Omnivorous diyeti leş içerir[2] ancak esas olarak kök, yaprak, çilek, nektar ve böceklerden oluşur. Şimdi nadir olan kea, koyun yetiştirme topluluğunun hayvanlara, özellikle de koyunlara saldırdığı yönündeki endişeler nedeniyle bir kez ödül için öldürüldü. 1986 yılında Yaban Hayatı Kanunu uyarınca tam korumaya alındı.[3]

Kea, ağaçların kökleri arasında yuvalara veya yarıklara yuva yapar. Kea, sert bir dağ ortamında hayatta kalmak için hayati önem taşıyan zeka ve meraklarıyla bilinir. Kea, yiyecekleri almak için belirli bir sırayla itme ve çekme gibi mantıksal bulmacaları çözebilir ve belirli bir hedefe ulaşmak için birlikte çalışabilir.[4] Araçları hazırlayıp kullanmaları sırasında filme alındılar.[5]

Taksonomi ve adlandırma

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kea, kuşbilimci John Gould tarafından 1856'da tanımlandı.[6] Özel epiti, Latince notabilis terimi "kayda değer" anlamına gelir.[7] "Kea" kelimesi hem tekil hem de çoğuldur.

Açıklama

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kea yaklaşık 48 santimetre (19 in) uzunluğunda ve 800 gram (1,8 lb) - 1 kilogram (2,2 lb) ağırlığındadır.[8] Çoğunlukla zeytin yeşili tüylere; uzun, dar, kavisli, gri bir gagaya sahiptir. Yetişkinlerde koyu kahverengi süsen vardır ve cere, göz çeperi ve bacaklar gridir. Kanatlarının alt kısmında turuncu tüyler vardır. Yüzünün kenarlarındaki tüyler koyu zeytin kahverengidir, sırtındaki tüyler ve turuncu-kırmızıdır ve dış kanatların bir kısmı donuk mavidir. Siyah ucu olan kısa, geniş, mavimsi-yeşil bir kuyruğu vardır. Kuyruk ucundaki tüy milleri ve iç kuyruk tüylerinin alt kısımları sarı-turuncu enine şeritlere sahiptir.[9] Erkek dişiden %5 daha uzundur ve erkeğin üst gagası dişilerden %12-14 daha uzundur.[10] Gençler genellikle yetişkinlere benzemektedir, ancak sarı eyer ve cere, turuncu-sarı alt gaga ve gri-sarı bacaklara sahiptir.

Yaşam alanı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kea, Yeni Zelanda'daki on endemik papağan türünden biridir.

Ova nehir vadileri ve Güney Adası'nın batı kıyısına kadar kıyı ormanlarından kea aralıkları dağ bölgelerinde,South Island, Arthur Pass ve Aoraki / Cook Dağı Milli Parkı gibi Alp bölgelerinde yaşarlar. Ara sıra vagrants dışında, kea Kuzey Adasında bulunmamakla birlikte, fosil kanıtları orada bir nüfusun 10.000 yıl önce yaşadığını göstermektedir.[11][12]

Nüfusun 1986'da 1.000 ila 5.000 arasında olduğu tahmin edildi,[13] 1992'de 15.000 kuştan oluşan başka bir tahminle çelişmektedir.[14] Kea'nın erişilemeyen alanlarda düşük yoğunlukta yaygın dağılımı, doğru tahminleri zorlaştırır.[15]

Mevcut nüfus tahminleri 3000 ila 7000 tane kaldığını göstermektedir.[16]

Davranış

[değiştir | kaynağı değiştir]

En az bir gözlemci, kea'nın çok eşli olduğunu ve bir erkeğin birden fazla dişiye bağlı olduğunu bildirmiştir. Aynı kaynak, dişilerde fazlalık olduğunu da kaydetti.[17]

Kea sosyaldir ve 13 kuşa kadar gruplar halinde yaşar.[18] İzole edilmiş bireyler esaret altında kötü davranır, ancak ayna görüntülerine iyi yanıt verir.[19]

Üreme alanları en yaygın olarak dik dağ yamaçlarında bulunan güney kayın (Nothofagus) ormanlarındadır. Düzenli olarak ağaç çizgisinin üzerinde zaman geçiren birkaç papağan türünden biridir. Yuva alanları genellikle büyük kayın ağaçlarının altında, kaya çatlaklarında veya kökler arasında kazılmış yuvalarda konumlandırılır. Bunlara 1-6 metre (3,3-19,7 ft)'lik tünellerle erişilir. Bir kuluçka döneminde iki ila beş beyaz yumurta bırakır.[20]

Mortalite genç kea'lar arasında yüksektir ve %40'tan azı ilk yıllarında hayatta kalır.[21] Yerel kea popülasyonunun yaklaşık %10'unun 20 yaşın üzerinde olduğu tahmin ediliyor.[14] Bilinen en eski esir kea 2008 yılında 50 yaşındaydı.

Bir Omnivor olan kea 40'tan fazla bitki türü, böcek larvası, diğer kuşlar (kabuklu su civcivleri dahil) ve memeliler (koyun ve tavşanlar dahil) ile beslenir.[4][18]

Resim galerisi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Joseph, Leo (2012). "A revised nomenclature and classification for family-group taxa of parrots (Psittaciformes)" (PDF). Zootaxa. 3205: 26-40. 20 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 6 Ağustos 2020. 
  2. ^ Benham (1906). "Notes on the Flesh-eating Propensity of the Kea (Nestor notabilis)". Transactions of the Royal Society of New Zealand. 39: 71-89. 6 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2020. 
  3. ^ Lindsey, T., Morris, R. (2000) Field Guide To New Zealand Wildlife. Auckland: Harper Collins. (1-86950-300-7)
  4. ^ a b nhnz.tv 8 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Kea – Mountain Parrot, NHNZ, one hour documentary (1993). Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "nhnz" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  5. ^ "stuff.co.nz". 21 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2020. 
  6. ^ Gould, J. (1856). On two new species of birds (Nestor notabilis and Spatula variegata) from the collection of Walter Mantell, Esq. Proceedings of the Zoological Society of London, 94–95.
  7. ^ Cassell's Latin Dictionary. 5th. Londra: Cassell Ltd. 1979. s. 883. ISBN 0-304-52257-0. 
  8. ^ CRC Handbook of Avian Body Masses by John B. Dunning Jr. (Editor). CRC Press (1992), 978-0-8493-4258-5.
  9. ^ Parrots of the World; an Identification Guide. Illustrated by Frank Knight. Princeton University Press. 2006. ISBN 0-691-09251-6. 
  10. ^ Bond (1991). "Sexual Dimorphism in the Kea Nestor notabilis". Emu. 91 (1): 12-19. doi:10.1071/MU9910012. 21 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2020. 
  11. ^ Holdaway (1993). "First North Island fossil record of kea, and morphological and morphometric comparison of kea and kaka" (PDF). Notornis. 40 (2): 95-108. 24 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 6 Ağustos 2020. 
  12. ^ "A bold idea to save the kea". Noted (İngilizce). 26 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2019. 
  13. ^ Anderson (1986). "Keas for keeps". Forest and Bird. 17: 2-5. 
  14. ^ a b Bond (1992). "Population Estimates of kea in Arthur's Pass National Park". Notornis. 39: 151-160. 31 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2020.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "BondDiamond1992" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  15. ^ Diamond, J., Bond, A. (1999) Kea. Bird of paradox. The evolution and behavior of a New Zealand Parrot. Berkeley; Los Angeles, CA: University of California Press. (0-520-21339-4)
  16. ^ "Kea". DOC.govt.nz (İngilizce). New Zealand Department of Conservation. 28 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2017. 
  17. ^ Jackson (1962). "The life of the Kea". Canterbury Mountaineer. 31: 120-123. 
  18. ^ a b Clark (1970). "Observations on population, movements and food of the kea, Nestor notabilis" (PDF). Notornis. 17: 105-114. 24 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 6 Ağustos 2020.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "Clark70" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  19. ^ "Note on the lasting responsiveness of a kea Nestor notabilis toward its mirror image" (PDF). Avicultural Magazine 95(2). 1989. ss. 92-94. 2 Ekim 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2020. 
  20. ^ Falla (1966), A Field guide to the birds of New Zealand, Collins, London, ISBN 0-00-212022-4 
  21. ^ "Kea Factsheet" (PDF). Kea Conservation Trust. Nisan 2009. 2 Haziran 2010 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2020. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Nestor_notabilis&oldid=34268835" sayfasından alınmıştır