İçeriğe atla

Mars to Stay

Vikipedi, özgür ansiklopedi
NASA Tasarım Referans Uçuşu mimarisi 5.0 (2009)

Mars to Stay (kalmak üzere Mars) misyonları, Mars'a ilk defa gönderilecek olan astronotların orada kalmayı planlamasını teklif eder. İlk öncüler, Mars'ın kullanılmayan âcil dönüş araçlarını geri dönüştürerek yerleşim birimlerinin yapımında kullanılır. Mars to Stay misyonları hem masrafları düşürmek, hem de Mars'ta kalıcı yerleşimi kesinleştirmek için savunulur. Mars to Stay'i savunan dikkate değer kişilerden Buzz Aldrin özellikle açık sözlü olmuş, sayısız forumlarda "Forget the Moon, Let’s Head to Mars!"[1] ("Ay'ı unutun, haydi Mars'a gidelim!") ve 13 Haziran 2013'te "Mars'ın Çağrısı"nda (İng. "İngilizce: The Call of Mars") Aldrin, "Mars'ı iskânıyla iki gezegenli tür olmak"tan (İng. "İngilizce: to homestead Mars and become a two-planet species") bahseder.[2] Mars Underground, Mars Homestead Foundation, Mars One ve Mars Artists Community destekleme gruplar ve iş organizasyonları da Mars to Stay politika girişimlerini desteklemişlerdir.[3]

Mars to Stay misyonu mimarisinin en erken formel tasarısı, 1996 yılında Mars VI Workshop incelemesinde George Herbert'in "İngilizce: One Way to Mars" (Tr. "Mars'a tek yön bilet") sunumunda verildi.[4]

Teklifler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Yerleşim misyonları için iddialar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Astronotları Mars yüzeyinden geri getirmek, Mars misyonlarının en zor taraflarından olduğunden tek yönlü seyahat fikri birkaç defa teklif edildi. Mesela uzay eylemcisi Bruce Mackenzie, 1998'deki Uluslararası Uzay Geliştirme Konferansında "Tek Yönde Mars - İlk uçuşta kalıcı yerleşim" (İng. "İngilizce: One Way to Mars – a Permanent Settlement on the First Mission") adlı sunumunda[5] misyonun astronotların Dünya'ya dönmemesi hâlinde daha kolay ve daha az masrafla yapılabileceğinden ilk uçuşun bir ziyaret yerine yerleşimi hedeflemesi gerektiğini iddia etti.

2004'te New York Times'te yazan Paul Davies, benzer görüşler ortaya koydu.[6] Davies'in planına göre ilk olarak küçük bir nükleer reaktör ve birkaç Mars roverle teçhiz edilmiş olan dört astronottan müteşekkil ilk koloni, kendi oksijenlerini ve yetiştirilmiş gıdalarını üretecek ve hatta orada bulunan malzemelerle inşaat projelerine başlayacaklardır. Gıda, tıbbî destek ve yenisiyle değiştirilmek üzere yollanacak olan alet kargolarıyla koloni, zamanla sınırlanmadan orada varlığını sürdürebilecektir.

Orijinal Aldrin planı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Mars to Stay misyonu mimarileri ile Mars'a ilk uçacak insanlar tipik olarak altılı ekipler olarak gönderilecek. Bu ilk inişlerden sonra müteakip misyonlar, Mars'ta yaşayanların sayısını 30'a çıkaracak ve böylece Mars'ta yerleşime başlayacaklardır. Mars'ın yüzeyi Ay'ın aksine[7] sağlam, gelişmiş ve endüstrileşmiş insanî yerleşimler için gereken bütün tabii kaynakları ve elemanları arz ettiğinden[8] kalıcı bir Mars yerleşiminin insanlığı bir "uzay ve çoklu gezegen türü" yapacağını ileri sürüyor.[9] Sayısal üretimi ve in vitro fertilizasyonu kullanarak başta 30 ilâ 40 öncüden oluşan ekiple Mars'ta kalıcı insanlı yerleşimin organik olarak büyüyebileceği farzediliyor.[10]

Aldrin'in teklifini esas alan bir Mars to Stay misyonu, şu zaman çizgisinde astronotlar gönderecektir:

  • 30 senede: Mars'a yerleşmeye yardımcı olan teklif, öncüleri seçmek için uzatılır.
  • 30–35 senede: uzun süreli yalnızlık ve zaman gecikmeli iletişim için antrenman ve sosyal şartlandırma yapılır.
  • 35 senede: Mars'a üç evli çift hareket eder; bunları sonraki yıllarda bir düzine veya daha fazla çift takip edecektir.
  • 35–65 senede: korunaklı yüzeyaltı hayat için yerlerin geliştirilmesi; sun'i döllenmeyle genetik çeşitliliği garantilenir.
  • 65 senede: ilk nesil muhacire Dünya'ya dönme ya da Mars'ta emekliye ayrılma teklif edilir.

Aldrin'in dediği gibi "…o zamanlar ne ilerlemelerin kaydedileceğini kim bilebilir? İlk nesil orada emekliye ayrılır veya belki onları geri getiririz."[10]

Cesaretle git: Mars'a tek yönlü insanlı uçuş

[değiştir | kaynağı değiştir]

Dirk Schulze-Makuch (Washington Eyaleti Üniversitesi) ve Paul Davies (Arizona Eyaleti Üniversitesi) tarafından The Human Mission to Mars: Colonizing the Red Planet"[11] kitabından alınıp yayınlanan bir makalede misyon planlarının mühim kısımları şöyledir:

  • Ay'a yerleşmek lâzım değildir. Mars'taki kaynak çeşitliliğiyle Mars muhacirlerinin uzun zaman hayatta kalması, Ay'da aynı süre hayatta kalmaktan çok daha kolay görülmektedir.
  • Mars'ta ne bir ozon koruması, ne de bir manyetosfer koruması olduğundan temel modüler üssü ilk muhacirler için robotlar, yere yakın lava tünelleri ve buz mağaralı içinde yapacaklardır.
  • Tek yönlü Mars uçuşu için müracaat eden gönüllüler, bir daha Dünya'ya dönmeyeceklerini tamamen anlamış olacaktır; Mars'ın keşfi, uzun vadeli yolculuklar bazında devam ettirilebilir.
  • İlk insan birliği, (bütçe izin veriyorsa) ideal olarak misyonu yedeklemek için iki kişilik iki uzay aracına dağıtılmış dört kişilik bir ekipten oluşacaktır.
  • Zamanla Mars'taki insanlar, takibeden misyonlarla artacaktır. Birçok yüzeyaltı biyosfer, 150'den fazla fertten meydana gelen uygulanabilir bir gen havuzu olana kadar yapılacaktır. Genetik mühendisliği, mültecilerin sağlığına ve uzun ömürlülüğüne katkıda bulunacaktır.

Astronotlara Dünya'dan düzenli olarak ikmâl malzemeleri yollanacaktır. Bu teklif, birkaç umuma açık kaynakta tartışılmıştır.[12][13]

Mars One

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Mars One

2012'de tek yönlü insanlı yerleşim misyonu için yeni bir teklif, Mars One adıyla Bas Lansdorp adlı Hollandalı girişimci tarafından yapılmış, Mars'ta insanlı yerleşimi hedefleyen özel bir uzay uçuşu projesidir.[14] Mars One, kâr amacı gütmeyen özel bir vakıftır.[15][16] Bu plan, bir haberleşme uydusu ve yol bulucu iniciyi gezegene 2016'da yollayıp birkaç adımdan sonra dört insanı 2023'te Mars'ta temelli kalmak üzere indirmeyi hedefliyor.[17]

Plâna göre 2016'ya kadar bir haberleşme uydusu ve bir yol bulucu iniş aracı (İng. İngilizce: path finder lander) gezegene indikten ve birkaç müteakip adımdan sonra Mars'a dört insan kalıcı olarak yerleşmek üzere 2023'te inecek.[17] Her iki senede bir dört kişilik başka bir grup astronot oraya varacak.[18] 200.000 müracaattan 100 kişi seçildi. Daha başka seçmelerle bu sayı dört kişilik altı gruplara indirgenip antrenmana 2016'da başlanması planlanıyor.[19] Reality TV ile proje için gerekli finansmanın sağlanabileceği ümit ediliyor.[20]

Kalmaya gayret: Sadece acil dönüş

[değiştir | kaynağı değiştir]

EarthLight Enstitüsü'nün NewSpace 2012'de "Mars Colony 2030" projesi ve Mars One'daki tebliğe cevap olarak Eric Machmer, kalma eğilimli kavuşum sınıfı misyonları (İng. İngilizce: conjunction-class mission) planlamayı teklif eder (⅓ g, radyasyon ve başka faktörler, âcil dönüş faktörleri değildir),[21][22] böylece her 550 günlük kavuşum periyodunun sonundaki fırlatma penceresinde sağlık problemleri tespit edilmemişse göçmenler, bir 550 günlük periyot daha araştırma ve inşâ çalışmalarına devam edeceklerdir. Bu arada ilave mürettebatlar ve mühimmat gelmeye devam ederken 550 günlük değerlendirme sürelerine başlayacaklar. Sağlık testleri, insan hayatının Mars'ta yaşayabilirliğini ispatlayana kadar takip eden 550 günlük periyotlardan sonra tekrar edilecektir. Göçmenler, bir kere insanların Mars'ta negatif etkilerin altında kalmadan yaşayabildiğini ispat edince âcil dönüş araçları geri dönüşümle kalıcı araştırma merkezlerine dönüştürülecek.

İlk ve kalıcı yerleşim

[değiştir | kaynağı değiştir]

İlk kâşifler yörüngede ve iniş yerlerine hatırı sayılır mesafede malzeme bırakacaklardır. Bu yüzden takip eden misyonların daha kolay ve emin olacağı farz edilmektedir. Çünkü müteakip misyonlar, yörüngede ya da inişe geçerken meydana gelebilecek problemlerde mevcut yedek malzemelerden istifade edebilecektir.

Yüzeyaltında büyük, basınçlı havası olan yaşama yerlerinin inşası, insanların Mars'a yerleşmesindeki ilk adım olacaktır; Dr. Robert Zubrin'in Mars Direct adlı kitabındaki iddiasına göre bu yapılar, Roma stilinde avlu şeklinde dağlık bölgelerde veya yer altında kolayca yapılabilecek Mars tuğlalarıyla inşa edilebilecektir. Bu habitat inşalarıyla geçen ilk aşama ve sonrasında sert plastikten radyasyona ve aşınmaya dayanıklı jeodesik küreler, yaşama ve hububat yetiştirmede kullanmak üzere konuşlandırılacaktır. Orada oluşmaya başlayan endüstri, oraya ait kaynakları kullanabilir: plastik üretimi, seramikler ve cam Mars'taki kaynaklardan kolayca elde edilebilir.

Uzun vadeli olan Mars'ı dünyalaştırma sürecinde başta küresel ısınmayla oradaki regolitten atmosfere gaz çıkarma ve su döngüsüni başlatma işlemi şarttır. Zubrin tarafından küresel ısınma için üç metot tarif edilir ve ona göre bu metotların beraberce uygulanmalıdır. Yörüngesel aynalarla gezegenin yüzeyi ısıtılmalı, yerdeki fabrikalar atmosfere halokarbonlar vermeli, ayrıca azot, karbon ve suyu metabolizmalarında kullanarak amonyak ve metan üretebilen bakteriler yayılmalıdır (bu gazlar, küresel ısınmayı hızlandırır). Mars'ın dünyalaştırılması devam ederken sağlam yerleşime devam edilmelidir.

The Case for Mars, herhangi bir Mars kolonisinin yüzyıllarca Dünya'ya kısmen de olsa bağımlı kalacağını tasdik eder. Fakat Zubrin, Mars'ın iki sebepten dolayı kâr getirici olacağını ileri sürer. Evvela orada yoğunlaşmış ve en az gümüş kadar kıymetli metal kaynaklar olabilir. İkincisi de fevkalade pahalı ve hâlâ mevcut olmayan nükleer füzyon için yakıt olan döteryum kaynakları orada Dünya'dakinin beş misli fazladır. Mars'a göç eden insanlar, bu paradigma altında bir sanayiye sahip olacağı farzedilmektedir. Maaşların yüksek olmasıyla Mars, göçmenleri bir mıknatıs gibi çekecektir. Mars'ta beklenen işçi açığından ve bundan kaynaklanan yüksek maaşlardan dolayı Mars medeniyeti, her kişinin üretkenliğinde yaptığı artışla ilerideki teknolojik ve sosyal gelişmenin bir motoru hâline gelecektir.

Riskler

[değiştir | kaynağı değiştir]
Bir sanatçının elinden Mars'taki insanlı bir misyon
1989'da NASA'nın Lewis Araştırma Merkezi'nde çalışan Les Bossinas'ın bir resmi

"Mars Direct"in beşinci bölümünde Zubrin, radyasyon ve sıfır çekimin çok tehlikeli olduğunu, Kanser oranının uzun süre uzayda kalmış astronotlar için marjinal olarak artacağını ileri sürer. Benzer şekilde sıfır çekimin bir problem olacağı bilinirken Mars'a yerleşmiş göçmenlerin kaslarının ve bağışıklık sistemlerinin canlılıklarına tamamen kavuşmasını bütün Mars to Stay misyon planlayıcıları farzedilmektedir. Mars çekim biyo uydusu gibi birkaç deney, bu durumu denemek için ileri sürülmüştür. Fakat insanlar orada Mars çekimi altında yaşayana kadar (Dünya çekimini %38'i) insanların 1/3 g'de uzun süreli yaşayabilirliği bir faraziye kalacaktır. Gezegenler arası kirlenme, yani insanların muhtemel Mars virüslerini Dünya'ya getirmeleri, Mars'ta virüsleri taşıyan canlıların olmamasından dolayı "sırf hayal" olarak görülmektedir.

Aynı bölümde Zubrin, Ay'ın Mars yolunda bir durak ya da başlangıçta bir eğitim yeri olarak kullanılmasını reddeder. "Mars'a aşağı Dünya yörüngesinden yolculuk etmek, Ay'dan yola çıkmaktan neticede daha kolaydır. Ay'ı yolculuğun mola yeri olarak kullanmak, kaynakları gayesizce başka yere harcamak demektir." Ay, yüzeysel bakıldığında Mars'ın keşfini ve oraya yerleşme tekniklerini mükemmelleştirmek için iyi bir yer olarak görünmesine rağmen her iki gök cismi tamamen farklıdır. Ay'ın bir atmosferi ve Mars'a benzer bir jeolojisi yokken yüzeyindeki sıcaklık değişimi ve aydınlanma periyodu çok daha büyüktür. Antarktika'nın, Dünya'daki çöllerin ve NASA merkezlerine yapılmış hassasca kontrol edilebilen, soğutulmuş vakum odalarının daha düşük masrafta daha iyi alıştırma yapılacak yerler olduğu iddia edilmiştir.

Umumun idraki

[değiştir | kaynağı değiştir]
Bir Mars habitatının
1993'te sanatçı NASA için John Frassanito ve iştirakçileri

Ay astronotu Buzz Aldrin, "Mars to Stay" teşebbüsündeki bir mülâkatta "Eğer Amerika Birleşik Devletleri uzay programıyla Mars'a misyon gönderirse o astronotlar orada kalmaya hazır olmalıdır" dedi.[23] Mars'a astronot göndermek için harcanan zaman ve masraflar "kısa bir seyahatten daha fazlasını gerektirir. Böylece yola çıkanlar kendilerini öncü olarak görmelidir. Yeni Dünya'ya gelen göçmenler veya [ABD tarihinde] Vahşi Batı'ya doğru göç etmiş ailelerin yaptığı gibi onlar da geri dönmeyi planlamamalıdırlar." Ay yolculuğu daha kısa, iki-üç günlük bir seyahattir; fakat Mars yanlılarınca pratik olarak bağımsız yerleşimler[e hazırlanmak] için bir potansiyeli yok. Diğer taraftan yapılmış çalışmalarla geniş buz rezervleri ve temel elementlerin hepsinin tespit edildiği bu gezegen, (Dünya'nın 1/6'i olan Ay'la kıyaslandığında takriben ⅓ g olan) kütleçekimi ve aydınlanması bakımından Dünya'ya daha çok benzer. "Orada Ay'a nispeten [hem] daha kolay geçinilir[, hem de] insanlara gerekli destek kolayca verilebilir." Bir muhabirle yaptığı mülakatta Ay'a ikinci olarak ayak basan insan, Mars'ın Dünya'nın uydusuna göre habitat yapmak için daha büyük potansiyele sahip olduğunu söyler.

Aldrin, "Birkaç kişiyi oraya bırakıp emniyetlerini garant altına aldıktan sonra bütün bu problemleri yeniden göğüsleyerek onları bir, bir buçuk sene sonra geri mi getireceksiniz?" diye sorar. "Oraya öncü yerleşimciler olduklarını psikolojik olarak bilen kişiler, birkaç sene sonra geriye dönüşü olan bir geleceğe bakmazlar" dedi.[24]

Anlaşılır bir ifadeyle "Mars to Stay" için mantıklı bir açıklama Dr. Aldrin tarafından Mayıs 2009'da Popular Mechanics'de şöyle verilmiştir:

Ajansın şimdiki uzay araştırmaları vizyonu, on yıllar ve yüzlerce milyar dolar harcayarak 2020'de Ay'a ulaşmaya çalışır — 40 yıl önce yaptıklarımızın övgülü bir tekrarı... NASA'nın şimdiki Ay planı, Mars'a [giden yolda] bir atlama taşı yerine bir sapaktır. Önümüzdeki iki onyıl boyunca para ve mühendislik yeteneklerini harcayarak Mars çabalarımızı raydan çıkarır. Eğer Mars'ta uzun vadeli insan varlığına talipsek — ve ben, yakın gelecekte bunun her şeyi kapsayan hedefimiz olması gerektiğine inanıyorum — odaklanmamızı büyük ölçüde değiştirmek zorundayız. Sırf keşif yapmak için olan çabalarımız, zaten altı defa ayak bastığımız bir yerden daha üstününü hedeflemelidir. Son yıllarda Mars kolonizasyonu felsefem gelişti. Artık Kızıl Gezegen'e giden ziyaretçilerin orada kalıcı olarak yerleşmeyi taahhüt etmesi gerektiğine inanıyorum. Mars'a tek biletli misyonlar, teknik olarak [oraya uçuşu] daha kolay ve ucuz hâle getirecek ve bizi oraya daha çabuk götürecektir. En mühimi orada ev yapanlar arttıkça Mars yerleşimimiz giderek büyüyecektir. Kâşif olarak tek biletle Mars'a giden yolcular, 21. yüzyılın muhacirleri olarak yeni bir hayat şekline öncülük edeceklerdir. Bu iş için özel bir insan türüne ihtiyaç var. Geleneksel pilot / bilim insanı / mühendis yerine Mars ev yapımcıları daha çok şahsiyetlerinden dolayı seçileceklerdir — esnek, buluşçu ve tahayyül edilememezlikler karşısında kararlı kişiler... Kısacası, hayatta kalanlar olacaklardır.[25]

Mars Sanatçı Cemiyeti, Mars'ta kalmayı aslî politik girişimi olarak kabul etmiştir.[26] 2009'da A.B.D. İnsanlı Uzay Uçuşları Plânlama Komitesi'nin açık celsesinde Dr. Robert Zubrin, "Mars Davası" adlı kitaptaki görüşlerin özetini sunarken onlarca "Mars Direct korkakları Ay'a dönüyor" pankartları Carnegie Enstitüsü'nün her yerine kondu.[27] Uzay keşif savunucuları arasındaki olumlu ve eleştirel kargaşa, Mars Sanatçılar Topluluğu'nun "Hainler Dünya'ya Dönüyor" ve "Zheng He ne yapardı?" gibi sloganlardan sonra ortaya çıkan başka birkaç düzine tasarımın oluşmasına önayak oldu.

2009 Ekim'inde Houston Chronicle dergisinde Eric Berger, 'Mars to Stay' hakkında Amerika Birleşik Devletleri'nin uzay programını canlandırabilecek muhtemel tek program olduğunu ifade ediyor:

Eğer NASA uzay ajansı, on yıl içinde insanlı uzay uçuşları için yaptığı yıllık 10.000.000.000 $'dan az fazla parayla astronotları Mars'a indirse ne olur? Bu NASA'yı [...] Ay'ın çekiminin iki katından biraz fazla çekimi olan Mars'tan insanları geri getirecek yakıt ve roketleri oraya yollamaktan kurtarır ve masrafları bâzı tahminlere göre 10'da birine indirir.[28]

Sert bilimkurgu yazarı Mike Brotherton, "Kalmak için Mars"ı ekonomik ve güvenlik açısından çekici buluyor. Fakat daha fazlasının altını çizerek "insanlı uzay programımızın bize en azından felsefî ve uzun vadeli olarak başka dünyaları kolonileştirici bir adım" şeklinde nihâî görevimizi yerine getirilmemizi sağlayacağı ifade ediyor. Kendi Web sitesinde yaptığı bir ankette katılımcıların "misyon parametreleri iyi tanımlanmışsa" (intihar misyonu değilse) Mars'a tek biletle gitme konusuna üçte ikisinin ilgi duyduğunu haber verdi.[29]

Haziran 2010'da Buzz Aldrin, Vanity Fair'in röportajında Mars to Stay'e yeniden temas ederek

Mayflower göçmenleri, Plymouth Kayası civarında oturup geri dönüşü mü beklediler? Onlar oraya yerleştiler. Mars'ta yapmamız icap eden de budur. Mars'a giderseniz orada hep kalacağınızı kararlaştırmış olmalısınız. Orada ne kadar çok insanımız olursa o derece [yerleşmeyi] destekleyici bir çevre olur. Ender istisnalar hariç Mars'a gitmiş insanlar geri dönmemeli. Bir kere yüzeye ayak bastınız mı artık oradasınız demektir.[30]

"Mars'a İnsanlı Misyon. Kırmızı Gezegen'i kolonileştirme" (İng. İngilizce: "The Human Mission to Mars. Colonizing the Red Planet"[11]) adlı kitapta Dirk Schulze-Makuch (Washington Eyalet Üniversitesi) ve Paul Davies (Arizona Eyalet Üniversitesi) tarafından yazılmış bir makalede Mars to Stay için mantığı şöyle özetliyor:

[Mars to stay], Mars'ın düşük çekim çevresinde kaldıkları müddetçe söz konusu olmayacak olan 'dönen astronotların rehabilitasyonu' konusunu kapatır. Biz, Mars'ın keşfinin uzak yolculuklar bazında yapılması hâlinde uzun süre devam edeceğine inanıyoruz.[11]

Kasım 2010'da Keith Olbermann, Philadelphia'da Franklin Enstitüsü'nde gökevi müdürü olan Derrick Pitts'le başladığı bir röportajda Dirk Schulze-Makuch ve Paul Davies'in makalesinden alıntı yaparak "Astronotlar, Mars'a orada kalıcı insan kolonisi kurmak ve hayatlarının geride kalan kısmını orada geçirmek üzere gideceklerdir" diye yazar. Olbermann'ın "yazarlar, Mars'a tek biletle gitmenin 1620'de Amerika'ya tek biletle gitmekten acayip olmadığını iddia eder" ifadesine cevaben Pitts, Mars to Stay girişimlerini "[oraya] kapıları bugüne kadar açılmamış bir şekilde açarak başlarlar" şeklinde savunur.[31]

2011 Ocak'ındaki röportajda X Prize kurucusu Peter Diamandis, Mars to Stay araştırma yerleşimini niçin tercih ettiğini şöyle ifade eder:

"Özel olarak finanse edilmiş misyonlar, Mars'a gitmenin tek yoludur. Çünkü en iyi yolun "tek yönlü" kolonizasyon uçuşları olduğunu ve hiçbir hükûmetin böyle bir riske girmeyeceğini düşünüyorum. Bu iş için zamanlama gelecek 20 yıl içinde pekâlâ olabilir. Bu tür misyonlar, insanlık tarihine iz bırakmayı hedefleyen bir grup teknoloji milyarderinin işi olacak."[32]

2011 Mart'ında Apollo 14'ün pilotu Edgar Mitchell ve Apollo 17'nin jeologu Harrison Schmitt, başka savunucular gibi Mars to Stay'in mimarîlerini "Mars'a tek yönlü misyon: Kırmızı Gezegen'i kolonileştirme" (İng. "İngilizce: A One Way Mission to Mars: Colonizing the Red Planet") adı altında yayınlarken yayıncının yorumu şöyledir:

Cevaplar, Dünya'da en uzman olanlar tarafından sağlanmaktadır. Mars'ta yaşamak neye benzer? Ne tehlikelerle yüzleşeceklerdir? Birinci elden bilgiyi sonuncu, vizyon sahibi bölümde Mars koloni hayatı hakkında bilgiyi Mars'ta doğmuş genç bir kadın olan Aurora'nın maceralarından öğreniriz. Bilinmeyene doğru seyahatler, keşif ve incelemeler, insan ruhunun bir parçasıdır. Uzayı kolonize etmek kaderimizdir. İnsanlık Tarihindeki En Büyük Macera bizi bekliyor. Haydi Mars'a![33]

Ağustos 2011'de professor Paul Davies, "Mars'a Tek Yönlü Misyon" başlığı altında 14. Yıllık Uluslararası Mars Derneği Sözleşmesi'nin açılış oturumunu konuşmasına Mars için münasip maliyetli insan misyonları planlarını bir genel kurul hedefi olarak verdi.[34]

New York Times'ın görüş sahifeleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

"Mars to Stay", New York Times'ın iki görüş yorumu bölümlerinde açıkça teklif edilmiştir.[6][35]

Buzz Aldrin'in görüşlerine benzer bir yol takip eden Lawrence Krauss, görüş yorumunda "Mars astronotlarını tekrar eve getirmek niçin biz bu kadar alakadar ediyor?" (İng. "İngilizce: Why are we so interested in bringing the Mars astronauts home again?").[35] Astronotları bir daha dönmemek üzere yukarı gönderme fikri ilk bakışta sarsıcı gelse de tek yönlü keşif ve yerleşme gezilerinin için tarihî ve pratik kökleri mevcuttur. Mesela koloniciler ve göçmenler, nadiren bir dönüş yolculuğu beklentisi ile Yeni Dünya'ya yola çıktı. Lawrence Krauss'un yazdığı gibi "cesaretle hiç kimsenin gitmediği bir yere gitmek, tekrar eve dönmeyi gerektirmez."

"Eğer astronotların asla dönmemek üzere yurtlarını terk etmeye istekli olacağını iddia etmek gerçekçi gelmiyorsa [...] ben ve birkaç arkadaşımın son zamanlarda yaptığı birkaç gayri resmî anket sonuçlarına bakınız. Arizona'daki akranlarımdan biri, son zamanlarda Jet Propulsion Laboratory'nin jeolojik bir anket yapan bilim insanları ve mühendislerden oluşan bir gruba eşlik etti. Ankette uzaya tek yönlü olarak yola çıkmaya kaç kişinin istekli olduğunu sordu. [Bunun üzerine] Grubun her üyesi elini kaldırdı."[35]

Tek yönlü insanlı uzay keşif misyonları için ilave âcil ve pragmatik nedenler Krauss tarafından incelenmiştir. Mars'a yolculuk maliyetinin büyük bir kısmı Dünya'ya dönüş için harcanacağından geri dönmek için uzay gemisinde yakıt götürülse misyonun kütlesi hatırı sayılır şekilde artar ve böylece daha fazla yakıt gerektirir. Krauss'a göre "İnsanlı uzay yolculuğu çok pahalı ve çok tehlikeli" olduğundan "gerçekten gezegenimizin ötesinde insan uygarlığının yelpazesini genişletmek istiyorsak, yeni ve aşırı çözümlere ihtiyacımız var" diye yazıyor. İnsansız uzay araçları vasıtasıyla öncülere yiyecek ve malzeme göndermek, anında dönüş [opsiyonlu] yolcuktan daha ucuzdur.

2004'te New York Times'te yayınlanan bir görüş yorumunda Paul Davies, daha az pahalı, kalıcı "tek yönlü kalma seçeneği" için motivasyonun "Mars to Stay" savunuculuğunun ortak bir konusundan doğduğunu ileri sürerek şöyle der: "Mars, hayatın devam edebileceği Dünya ötesinde erişilebilir birkaç yerden biridir [... ve] kardeş gezegenler arasında yalnızca [burası] kalıcı insan varlığını mümkün kılar."[6]

"Mars'a gitmek neden o kadar pahalı oluyor? [...] Mars'tan yola çıkarak geri gelmek çok yakıt ister. Eğer itici yakıt Dünya'dan oraya getirilecekse fırlatma maliyeti de fırlar.

Teknolojide bâzı radikal değişiklikler olmadan yakında Mars'a gidiş-dönüş bazında astronot göndermek pek mümkün değil. Dahası, Başkan'ın — ekipman montajı ve daha az pahalı bir Mars misyonu için yakıt üretecek bir yer olarak — Ay'ı bir üs olarak kullanma teklifi, pahalı bir gösteriye dönüşme potansiyeline sahiptir. Fakat maliyeti azaltıp Mars'ın erken insanlı keşifi için erişebilir yapmanın bariz yolu var. Bu da tek yönlü misyondur."[6]

Davies, "bâzı insanların spor veya macera için neşeyle ölümle zar atışırken, tehlikeli şartlar altında ya da tehlikeli maddelere maruz kalarak ömürlerini kısaltabilen meslekler yaygınken" Mars to Stay mimarisini sıra dışı görmememiz gerekir. "Bir yüzyıl önce kâşifler, ölebileceklerini bile bile Antarktika'yı geçerken başarılı olsalar da sağlıklarının[21] geri dönüşü olmayacak şekilde zarar görebileceğini biliyordu. Fakat hükûmetler ve bilimsel topluluklar, bu girişimlerin gönüllü sponsorlarıydı." Davies, ondan sonra "Bu neden bugün farklı olsun?" diye sorar.[6]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Eliza Strickland (26 Haziran 2006). "Buzz Aldrin Speaks Out: Forget the Moon, Let's Head to Mars". Discover Magazine: 80beats blog. 19 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2015. 
  2. ^ Buzz Aldrin (13 Haziran 2013). "The Call of Mars". New York Times. 12 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2013. 
  3. ^ "Mars Underground" (Five Part Series) 1 Aralık 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., YouTube
  4. ^ Arşiv kopyası; Wayback Machine
  5. ^ Bruce Mackenzie, "One Way to Mars – a Permanent Settlement on the First Mission," presented at the 1998 International Space Development Conference, May 21–25, Milwaukee WI; Abstract 13 Kasım 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  6. ^ a b c d e Paul Davies (15 Ocak 2004). "Life (and Death) on Mars". The New York Times. 8 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2010. 
  7. ^ Zubrin (7 Ağustos 2000). Entering Space: Creating a Spacefaring Civilization. Tarcher. s. 107, see also 81, 82, 101, 155. ISBN 1585420360. Mars has a tremendous advantage compared to the Moon and asteroids, because unlike these other destinations the Red Planet contains all the necessary elements to support both life and technological civilization, making self-sufficiency possible in food and all basic, bulk, and simple manufactured goods. 
  8. ^ Zubrin (28 Haziran 2011). The Case for Mars: The Plan to Settle the Red Planet and Why We Must. Free Press. s. Preface XXV, see also 210, 213, 217, 221, 236. ISBN 145160811X. In contrast to the comparative desert of the Earth's moon, Mars possesses veritable oceans of water frozen into its soil as permafrost, as well as vast quantities of carbon, nitrogen, hydrogen, and oxygen, all in forms readily accessible to those inventive enough to use them. These four elements are not only the basis of food and water, but of plastics, wood, paper, clothing – and most importantly – rocket fuel. Additionally, Mars has experienced the same sorts of volcanic and hydrologic processes that produced a multitude of mineral ores on Earth. Virtually every element of significant interest is known to exist on the Red Planet. 
  9. ^ Robert Zubrin (28 Haziran 2011). The Case for Mars: The Plan to Settle the Red Planet and Why We Must. Free Press. s. 187. ISBN 145160811X. Mars is not just a destination for explorers or an object of scientific inquiry, it is a world compared to which all other known extraterrestrial bodies are utterly bleak poverty zones. On Mars the resources exist that could allow travelers to grow food, make plastics and metals, and generate large quantities of power. There is no element in large-scale use by human society today that cannot be found in adequate quantities on Mars, and its environmental conditions, in terms of radiation, sunlight availability, and day-night temperature swings, are all well within limits acceptable to different states of human settlement on its surface. 
  10. ^ a b "Mars pioneers should stay there permanently, says Buzz Aldrin". physorg.com. 15 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2010. 
  11. ^ a b c "To Boldly Go: A One-Way Human Mission to Mars". Journal of Cosmology. Ekim 2010. 23 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  12. ^ Steven Hoffer (27 Ekim 2010). "NASA Planning One-Way Manned Mission to Mars". AOL News. 31 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2010. 
  13. ^ Niall Firth (29 Ekim 2010). "The Hundred Year Starship: The Nasa mission that will take astronauts to Mars and leave them there forever". Daily Mail. 31 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2010. 
  14. ^ Anne Sewell (1 Haziran 2012). "Mars One: Human settlement on Mars in 2023". Digital Journal. 29 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2012. 
  15. ^ "Can this project be trusted?". Mars One Fans Forum. 29 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2012. 
  16. ^ "Mars One Will Take Humanity To Mars As A Not-For-Profit Foundation". Mars One. 5 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2012. 
  17. ^ a b Adario Strange (1 Haziran 2012). "Dutch Group Planning for Mars Settlement by 2023". PC Mag. 29 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Haziran 2012. 
  18. ^ Dario Borghino (4 Haziran 2012). "Mission to Mars meets reality TV". Gizmag. 29 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2012. 
  19. ^ "Screening from 100 to 24 - Blog - Mars One Community Platform". Mars One Community Platform. 29 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2015. 
  20. ^ "Can the Dutch do reality TV in space?". 11 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2015. 
  21. ^ a b Kevin Fong, MD (12 Şubat 2014). "The Strange, Deadly Effects Mars Would Have on Your Body". Wired (dergi). 25 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Şubat 2014. 
  22. ^ "NewSpace 2012: The EarthLight Institute Presents: Mars Colony 2030" 3 Ocak 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Spacevidcast
  23. ^ "Purchase a Lovely New Home On...Mars? – Popular Science". popsci.com. 24 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2010. 
  24. ^ "Buzz Aldrin: Mars pioneers should stay there – COSMOS magazine". cosmosmagazine.com. 29 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2010. 
  25. ^ "Buzz Aldrin's Advice to the Augustine Commission – Plans for NASA from Buzz Aldrin – Popular Mechanics". popularmechanics.com. 5 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2010. 
  26. ^ "Mars Artists Community: FAQ". titlesequences.com. 3 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2010. 
  27. ^ "The Space Review: Found art". thespacereview.com. 15 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2010. 
  28. ^ "Travel to Mars – on a one-way ticket? Some experts believe it's the only way to explore the red planet and save NASA". HoustonChronicle.com. 5 Mart 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2009. 
  29. ^ "Would You Accept a One-Way Ticket to Mars?". mikebrotherton.com. Erişim tarihi: 24 Şubat 2010. 
  30. ^ "Buzz Aldrin Is Not All That Impressed With Walking on the Moon". Vanity Fair. 25 Haziran 2010. 14 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2015. 
  31. ^ YouTube'da Keith Olbermann With Derrick Pitts: Why Mars Needs People – 11/16/10 [ölü/kırık bağlantı]
  32. ^ Chris Carberry (Ocak 2011), "An Interview with Peter Diamandis", Mars Exploration Magazine, s. 22 
  33. ^ Edgar Mitchell (2011). A One Way Mission to Mars. Colonizing the Red Planet. Cosmology Science Publishers. ISBN 978-0-9829552-4-6. 
  34. ^ "Paul Davies to Discuss 'One-Way Mission to Mars' at Dallas Convention". 14th Annual International Mars Society Convention. 4 Ağustos 2011. 12 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2015. 
  35. ^ a b c Krauss, Lawrence (31 Ağustos 2009). "A One-Way Ticket to Mars". The New York Times. 13 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2010. 

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Mars to Stay ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

Yabancı kitaplar

[değiştir | kaynağı değiştir]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mars_to_Stay&oldid=32949243" sayfasından alınmıştır