Mozilla Kitabı
Mozilla Kitabı, Netscape ve Mozilla tabanlı web tarayıcılarında bulunan bir yazılım sürpriz yumurtasıdır. Tarayıcıda about:mozilla adresine girilerek görülebilir.
Gerçekte Mozilla Kitabı adlı bir kitap olmamakla birlikte, Netscape ve Mozilla tarayıcıları, Mozilla Kitabı adlı kutsal bir kitaptan alıntılanmış ayetler gibi görünen bazı sözler içerir. Bu sözler, genellikle Vahiy Kitabı'nın üslubuna benzer şekilde yazılmış alametlerdir. about:mozilla adresine girildiğinde, bordo zemin üzerinde beyazla yazılmış ve sembolik anlamlar içeren sözler görünür. Bu ifadeler, kullanılan tarayıcının sürümüne göre değişiklik gösterir.
Mozilla Kitabı'nın yedi resmi ayeti vardır. Ayet numaraları ise Netscape ve Mozilla'nın geçmişindeki önemli tarihleri gün:ay şeklinde ifade eder.
Yedi ayetin tümünde dehşet verici bir "dev hayvan"dan bahsedilir. Netscape; alev püskürten, ejderha benzeri bir kertenkeleyi maskotu olarak benimsemiş ve ona Mozilla adını vermişti. Mozilla Kitabı'nda bahsedilen dev hayvanın da alev püskürten dev bir kertenkele türü olduğu varsayılır.
Mozilla Kitabı, 12:10
[değiştir | kaynağı değiştir]Mozilla Kitabı ilk olarak 1995'te çıkan Netscape 1.1 tarayıcısında şu ayetle görülmüştür:
Ayet numarası olan 12:10, Netscape Navigator 1.0'ın çıktığı 10 Aralık 1994'ü işaret eder.
Mozilla Kitabı, 3:31
[değiştir | kaynağı değiştir]Sonraki ayet, Netscape'nin kodunu açıp Mozilla projesini başlattığı gün olan 31 Mart 1998'i işaret eder.
And the beast shall be made legion. Its numbers shall be increased a thousand thousand fold. The din of a million keyboards like unto a great storm shall cover the earth, and the followers of Mammon shall tremble.
from The Book of Mozilla, 3:31
(Red Letter Edition)
İfadenin Türkçe çevirisi şu şekildedir:
- Ve dev hayvan tümene dönüşecek. Sayıları binlerce ve binlerce kat artacak. Milyonlarca klavyenin gürültüsü büyük bir fırtına gibi dünyayı kaplayacak ve Mammon’un müritleri korkudan titreyecek.
Mozilla Kitabı, 7:15
[değiştir | kaynağı değiştir]And so at last the beast fell and the unbelievers rejoiced. But all was not lost, for from the ash rose a great bird. The bird gazed down upon the unbelievers and cast fire and thunder upon them. For the beast had been reborn with its strength renewed, and the followers of Mammon cowered in horror.
from The Book of Mozilla, 7:15
İfadenin Türkçe çevirisi şu şekildedir:
- Sonunda dev hayvan yenildi ve inançsızlar neşeye büründü. Ancak her şey bitmemişti, zira küllerden büyük bir kuş yükseldi. Kuş, inançsızlara tepeden bakarak onlara ateş ve gök gürültüsü savurdu. Dev hayvan yeniden doğmuş ve eski gücüne kavuşmuştu ki Mammon'un müritleri korkudan sindiler.
Bu ayet, America Online firmasının Mozilla projesini kapattığı ve Mozilla Vakfı'nın kurulduğu gün olan 15 Temmuz 2003'ü işaret eder. Dev hayvanın küllerinden yeniden doğan kuş, küllerinden doğan zümrüdüankayı sembolize eder. Firefox'un ilk adı zümrüdüanka anlamına gelen Phoenix'tir.) Gök gürültüsü Mozilla Thunderbird e-posta istemcisini, Mammon ise Mozilla'nın en büyük rakibi Microsoft'u temsil eder.
Mozilla Kitabı, 11:9
[değiştir | kaynağı değiştir]Mammon uyudu. Yeniden doğan dev hayvan tüm Dünya'ya yayıldı ve onu destekleyenlerin sayısı arttı. Varlıklarını duyurdular ve tilki kurnazlığıyla ekinleri ateşe kurban ettiler. Kutsal sözlerin rehberliğinde kendilerine yeni bir dünya yarattılar ve çocuklarına dev hayvandan bahsettiler. Mammon uyandı, ama o artık takipçiden başka hiçbir şey değildi.
Mozilla Kitabı'ndan, 11:9
(10. baskı)
Bu sürümden itibaren Mozilla yazılımlarının Türkçe sürümlerinde Mozilla Kitabı ayetleri Türkçe olarak yer alır. Ayet numarası, Firefox 1.0'ın çıktığı 9 Kasım 2004'ü işaret eder. "Mammon", iki sürüm arasında (Internet Explorer 6 ile 7) arasında 5 yıl "uyuyan" Internet Explorer'ı temsil eder. "Yeniden doğan dev hayvan" Firefox'u, "onu destekleyenler" ise kendi olanaklarıyla The New York Times gazetesine ilan verme ve Firefox logosu şeklinde bir ekin çemberi yapan Firefox destekçilerini temsil eder. "Tilki kurnazlığı", Firefox'un adına yapılan bir göndermedir. "Yeni dünya", çağdaş standartlara dayalı dinamik web sitelerini ve açık kaynaklı uygulamaları ifade eder. Ayetin ikinci kısmında Mozilla Manifestosu'na ve about:Mozilla adlı e-posta bültenine bağlantılar bulunur. "Mammon uyandı" şeklinde başlayan son cümle, Internet Explorer'ın yeni sürümünün çıktığını ama büyük ölçüde Firefox'un popüler hale getirdiği işlevleri kopyaladığını anlatır. "10. baskı" notu ise Mozilla Vakfı'nın 10. kuruluş yıldönümünü ifade eder.
Mozilla Kitabı, 15:1
[değiştir | kaynağı değiştir]Mammon'un ikizleri bozuştu. Onların savaşı dünyayı yeni bir karanlığa sürükledi ve dev hayvan da karanlıktan iğrendi. Böylece süratle hareket etmeye başladı, büyüyerek güçlendi, geleceğe doğru ilerledi ve çoğaldı. Ve dev hayvanlar, karanlığa ateş ve ışıkla karşılık verdiler.
23 Ocak 2013'te ilk kez ortaya çıkan bu ayet, Firefox 21 sürümüne dahil olmuştur.
"Mammon’un ikizleri", mobil işletim sistemi pazarını ele geçiren Apple ve Google'ın mobil işletim sistemleri iOS ve Android'i temsil eder. "Yeni karanlık", uygulama mağazalarının kapalı yapısına atıfta bulunur. Dev hayvanın "süratle hareket etmesi", Firefox'un yeni hızlı sürüm döngüsünü ifade eder. Dev hayvanın "çoğalması" ise Android için Firefox ve Firefox OS'in çıkmasıyla birlikte Firefox'un çoğalmasını ifade eder. Ayet numarası olan 15:1, Firefox 1.0 kodlarının son halini aldığı 15 Ocak 2013'e bir göndermedir.
Mozilla Kitabı, 11:14
[değiştir | kaynağı değiştir]Dev hayvan, yeni giysilerini giydi ve zamanı, uzayı, ışığı ve enerjinin evrendeki akışını etüt etti. Dev hayvanın çalışmaları, oksitlenmiş metalden yepyeni yapılar meydana getirdi ve dev hayvanın şanı yürüdü. Dev hayvana inananlar, onun öğretilerinde yeniden gayelerini buldular ve bayram ettiler.
Bu ayet ilk defa 22 Eylül 2017'de ortaya çıkmış ve Firefox 57'ye eklenmiştir.
Ayet, Quantum projesi kapsamında Firefox 57 sürümünde yapılan büyük değişikliklere atıfta bulunur. "Uzay ve zaman" kuantum kuramını, "akış" Quantum Flow projesini, "yeni giysiler" ve "ışık" Photon projesi adı verilen arayüz tasarımını ifade eder. "Pas" anlamına gelen "oksitlenmiş metal" ise Rust (Türkçesi pas) programlama diline bir göndermedir. Quantum projesi, Mozilla'nın geliştirdiği Rust programlama diliyle yazılan Servo tarayıcı motorunu ilk parçasını içerir. Ayet numarası olan 11:14, Firefox 57'nin çıktığı 14 Kasım 2017 tarihini ifade eder.
Mozilla Kitabı, 6:27
[değiştir | kaynağı değiştir]Dev hayvan, yenilenen odak noktasıyla muazzam kaynaklar yarattı ve yeni gerçeklikler tasarladı. Dev hayvana inananlar ve onu destekleyenler, dev hayvanın daha küçük bir halini yaratmaya koyuldular ve muzır vasıtalarla onu tüm dünyaya yaydılar.
Bu ayet ilk defa 22 Temmuz 2020'de ortaya çıkmış Firefox Nightly 80'e eklenmiştir. Ayette vurgulanan terimler, GeckoView motoruyla yenilenerek performansı artırılan Firefox Focus, Reference Browser ve Firefox Reality uygulamalarına atıfta bulunur.