Priapatius
| Priapatius Partça: 𐭐𐭓𐭉𐭐𐭕 | |
|---|---|
| Arsakes | |
 Priapatius'un sikkesi, Hekatompylos basımı | |
| Arsakes Hanedanı kralı | |
| Hüküm süresi | 191-176 MÖ |
| Önce gelen | II. Arsakes |
| Sonra gelen | I. Fraates |
| Ölüm | 176 MÖ |
| Çocuk(lar)ı | I. Fraates I. Mitridates I. Erdevân Bagasis |
| Babası | I. Arsakes'in yeğeni |
| Dini | Zerdüştçülük |
Priapatius (aynı zamanda Phriapatius veya Phriapites olarak da yazılır; Partça: 𐭐𐭓𐭉𐭐𐭕 Friyapāt), MÖ 191'den MÖ 176'ya kadar Partların Arsakes kralıdır. II. Arsakes'in (h. 217 - 191 BC) bir zamanlar uzaklaştırılan ilk kuzeni ve halefiydi. Birçok Arsakes hükümdarı gibi onun hükümdarlığı da pek bilinmemektedir. Sikkeleri onun Selefkî İmparatorluğu'nun etkisinden kurtulmayı başardığını göstermektedir. Yerine oğlu I. Fraates geçmiştir.
Arka plan
[değiştir | kaynağı değiştir]Tarihçi Mehrdad Kia'ya göre Priapatius büyük olasılıkla hanedanın kurucusu I. Arsakes'in (h. 247 - 217 BC) oğlu olan selefi II. Arsakes'in (h. 217 - 191 BC ) oğludur.[1] Ancak yeni bulunan dönemin Part ostraconları onu I. Arsakes'in yeğeninin oğlu olarak nitelendirdiğinden bu pek olası değildir.[2] Bilim adamları, Priapatius'u Arsakes'in kardeşi Tiridates'in torunu olarak adlandıran Arsakeslerin erken soyağacını yeniden yapılandırmak için çaba sarf etmişlerdir.[3] Ancak nümizmatik veriler ve kaynakların son analizleri, Tiridates karakterinin kurgusal olduğu sonucuna varmıştır.[4]
Hükümdarlığı
[değiştir | kaynağı değiştir]Kesin atalarından bağımsız olarak Priapatius, MÖ 191'de II. Arsakes'in yerini almıştır.[5] Pek çok Arsakes hükümdarı gibi Priapatius hakkında da pek bir şey bilinmemektedir.[5] Stil açısından onun sikkeleri seleflerininkiyle aynı modeli izlemiştir.[6] Ön yüzde onun yumuşak bir başlık (bashlyk) taktığı sakalsız bir portresi yer alırken, arka yüzde onun bir yay taşıdığı görülmektedir.[6] Ancak, madeni paranın başlığında değişiklikler yapılmıştır: Yunanca Grekçe: BAΣΙΛΕΩΣ (Basileus) ilk kez parasına eklenmiş ve düzenli hale getirilmiştir ve Grekçe: ΜΕΓΑΛΟΥ (Büyük) unvanı da eklenmiştir.[6]
Bu unvanların benimsenmesi büyük olasılıkla Selefkî kralı III. Antiohos'un (h. 222 - 187 BC) kaybettiği toprakların Arsakesler tarafından yeniden fethedilmesiyle ilişkilendirilir, MÖ 210'da Hyrkania da dahil olmak üzere doğuda büyük çaplı bir sefer yapmıştır.[6] Orada muhtemelen II. Arsakes'i serbestçe madeni para basma hakkından vazgeçmeye zorlamıştır.[6] Ancak daha sonra Selefkî İmparatorluğu'nun kırılganlığı, II. Arsakes ve daha sonra Priapatius'a madeni paralarını serbestçe basmaya devam etme fırsatı vermiştir.[6] Diğer Arsakes kralları gibi Priapatius da paralarında Arsakes unvanını kullandı; bu, ilk Arsakes hükümdarı I. Arsakes'in (h. 247 - 217 BC), Arsakes hükümdarları arasında başarılarına duyulan hayranlıktan dolayı kraliyet unvanı haline gelmişti.[4][7]
Priapatius, üç II. Arsakes kralı I. Fraates'in (h. 176 - 171 BC), en büyük oğlu ve halefi olan I. Mithridates (h. 171 - 132 BC) ve I. Erdevân'ın (h. 127 - 124 BC) babasıdır.[8]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Özel
- Genel
- Dąbrowa, Edward (2012). "The Arsacid Empire". Daryaee, Touraj (Ed.). The Oxford Handbook of Iranian History. Oxford University Press. ss. 1-432. ISBN 978-0-19-987575-7.
- Frye, Richard Nelson (1984). The History of Ancient Iran
. C.H.Beck. ss. 1-411. ISBN 9783406093975. false.
- Kia, Mehrdad (2016). The Persian Empire: A Historical Encyclopedia [2 volumes]. ABC-CLIO. ISBN 978-1610693912.
- Rezakhani, Khodadad (2017). "Arsacid, Elymaean, and Persid coinage". Potts, Daniel T. (Ed.). The Oxford Handbook of Ancient Iran. Oxford University Press. ss. 1-1021. ISBN 9780190668662.
Konuyla ilgili yayınlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Schippmann, K. (1986). "Arsacids ii. The Arsacid dynasty". Encyclopaedia Iranica, Vol. II, Fasc. 5. ss. 525-536.