İçeriğe atla

Roy Chapman Andrews

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Roy Chapman Andrews
Doğum26 Ocak 1884(1884-01-26)
Beloit, Wisconsin, Birleşik Devletler
Ölüm11 Mart 1960 (76 yaşında)
Carmel-by-the-Sea, Kaliforniya, Birleşik Devletler
Defin yeriOakwood Cemetery, Beloit, Wisconsin, Birleşik Devletler
MilliyetAmerikalı
EğitimBeloit College
Columbia University
MeslekKaşif, maceracı, doğa bilimci
Etkin yıllar1909–1960
İşverenAmerican Museum of Natural History
Tanınma nedeniPaleontolojik alan araştırması
Evlilik
  • Yvette Borup Andrews,
  • Wilhelmina Christmas
ÖdüllerHubbard Medal (1931)
Charles P. Daly Medal (1935)
Vega Medal (1937)
Time Dergisi kapağı, 29 Ekim 1923

Roy Chapman Andrews (26 Ocak 1884 - 11 Mart 1960) , Amerikan Doğa Tarihi Müzesi'nin müdürü olan Amerikalı bir kaşif, maceracı ve doğa bilimciydi.[1] 20. yüzyılın başlarında siyasi açıdan dengesiz olan Çin'den Gobi Çölü ve Moğolistan'a uzanan bir dizi keşif gezisine liderlik etti. Keşif gezileri önemli keşiflere imza attı ve bilinen ilk dinozor yumurtası fosilini müzeye kazandırdı. Chapman'ın maceralarına ilişkin popüler yazıları onu ünlü yaptı.

Biyografi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Yaşamının erken dönemi ve eğitim

[değiştir | kaynağı değiştir]

Andrews, 26 Ocak 1884'te Beloit, Wisconsin'de doğdu. Çocukken yakınlardaki ormanları, tarlaları ve suları keşfederek atıcılık becerilerini geliştirdi. Kendi kendine tahnitçilik yapmayı öğrendi ve bu hobiden elde ettiği geliri Beloit Koleji'nin okul ücretini ödemek için kullandı. Mezun olduktan sonra Andrews, New York City'deki Amerikan Doğa Tarihi Müzesi'ne çalışmak için başvurdu. Orada çalışmayı o kadar çok istiyordu ki, kendi düzeyinde açık pozisyon olmadığı söylendikten sonra, Andrews tahnitçilik bölümünde hademe olarak işi kabul etti ve müze için örnekler toplamaya başladı. Sonraki birkaç yıl boyunca hem çalıştı hem de okudu ve Columbia Üniversitesi'nden mammaloji alanında yüksek lisans derecesi aldı. Andrews, kuruluşundan dört yıl sonra, 1908'de New York'taki The Explorers Club'a katıldı.

Kariyer

[değiştir | kaynağı değiştir]
Roy Chapman Andrews, 1913

Andrews, 1909'dan 1910'a kadar USS Albatross ile Doğu Hint Adaları'na doğru yola çıktı, yılanları ve kertenkeleleri topladı ve deniz memelilerini gözlemledi. 1913'te sahibi John Borden ile birlikte Adventuress adlı uskuna ile Kuzey Kutbu'na doğru yola çıktı. Amerikan Doğa Tarihi Müzesi için bir grönland balinası örneği elde etmeyi umuyorlardı. Bu keşif gezisinde şimdiye kadar görülen en iyi fok görüntülerinden bazılarını filme aldı, ancak bir balina örneği elde etmeyi başaramadı.

1914'te Yvette Borup'la evlendi. 1916'dan 1917'ye kadar Andrews ve eşi, batı ve güney Yünnan'ın büyük bir bölümünün yanı sıra Çin'in diğer eyaletlerinde müzenin Asya Zooloji Keşif Gezisini yönetti. Çin'deki Kamplar ve Yollar kitabı onların deneyimlerini kaydediyor.

1920'de Andrews, Moğolistan'a seferler planlamaya başladı ve Dodge arabalarından oluşan bir filoyu Pekin'den batıya doğru sürdü. 1922'de grup, devasa bir boynuzsuz gergedan olan Paraceratherium'un (daha sonra "Baluchitherium" adı verildi) bir fosilini keşfedip müzeye gönderdi, örnek 19 Aralık'ta ulaştı. Fosil tür Andrewsarchus onun adını almıştır.

Andrews, Henry Fairfield Osborn ile birlikte, insanlığın kökenine ilişkin Asya Dışı teorisinin bir savunucusuydu ve 1922'den 1928'e kadar Asya'daki en eski insan kalıntılarını aramak için "Orta Asya Keşif Gezileri" olarak bilinen Asya'daki çeşitli keşif gezilerine öncülük etti. Keşif gezilerinde insan kalıntıları bulunamadı. Ancak Andrews ve ekibi, dinozor kemikleri, memeli fosilleri ve şimdiye kadar keşfedilen dinozor yumurtalarıyla dolu ilk yuvalar da dahil olmak üzere birçok başka buluntu elde etti. Andrews'in bu keşif gezilerinin anlatımı The New Conquest of Central Asia adlı kitabında bulunabilir.[2]

Time kapağı, 29 Ekim 1923

Henry Fairfield Osborn, Andrews'un 1926 tarihli On the Trail of the Ancient Man kitabına yazdığı önsözde, modern insanın doğum yerinin Asya'da bulunacağını öngördü ve bunu onlarca yıl önce, hatta Asya seferlerinden bile önce tahmin ettiğini belirtti.[3]

Roy Chapman Andrews'un ilk eşi Bayan Yvette Borup Andrews, 1917'de Tibet Ayısı yavrusunu besliyor.

13 Temmuz 1923'te ekip, dünyada dinozor yumurtalarını keşfeden ilk grup oldu. Başlangıçta bir ceratopsian olan Protoceratops'un yumurtaları olduğu düşünülmüştü, ancak 1995 yılında aslında teropod Oviraptor'a ait oldukları belirlendi.[4] Aynı keşif sırasında Walter W. Granger Kretase dönemine ait bir kafatası keşfetti. 1925'te müze, ekibe kafatasının bir memeliye ait olduğunu ve bu nedenle daha nadir ve değerli olduğunu bildiren bir mektup gönderdi; daha fazlası ortaya çıkarıldı. Bölgedeki keşif gezileri 1926 ve 1927 yıllarında durduruldu. 1928'de keşif gezisinin buluntularına Çinli yetkililer tarafından el konuldu ancak sonunda iade edildi. 1929 seferi iptal edildi. 1930'da Andrews son bir yolculuk yaptı ve bazı mastodon fosilleri keşfetti. Görüntü yönetmeni James B. Shackelford, Andrews'un keşif gezilerinin çoğunun filme alınmış kayıtlarını yaptı. (Andrews'ın ilk gezisinden altmış yıl sonra, Amerikan Doğa Tarihi Müzesi, hükûmetinin araştırmaya devam etmesi daveti üzerine Moğolistan'a yeni bir ekip gönderdi.) Aynı yıl daha sonra Andrews Amerika Birleşik Devletleri'ne döndü ve birlikte yaşadığı karısından boşandı. iki oğlu vardı. 1935'te ikinci eşi Wilhelmina Christmas ile evlendi.

1927'de Amerika İzcileri, Andrews'i o yıl oluşturulan yeni bir İzci kategorisi olan Onursal İzci yaptı. Bu ayrım, "Açık hava etkinlikleri, keşifler ve değerli maceralardaki başarıları, erkek çocukların hayal gücünü harekete geçirecek kadar olağanüstü karaktere sahip olan Amerikan vatandaşlarına" verildi.[5] Aynı yıl Andrews, Amerikan Felsefe Topluluğu'na seçildi.[6]

Andrews, 1931'den 1934'e kadar Kaşifler Kulübü'nün Başkanıydı. 1934 yılında Doğa Tarihi müzesinin müdürü oldu. 1935 tarihli The Business of Exploring adlı kitabında şöyle yazmıştı: "Ben bir kaşif olmak için doğdum. Hiçbir zaman verilecek bir karar olmadı. Başka bir şey yapıp mutlu olamazdım." 1942'de Andrews, Connecticut'taki North Colebrook'ta emekli oldu. O ve Wilhelmina, 160 dönümlük bir taşra arazisi olan "PondOWoods"ta yaşıyorlardı. Yaşamı ve maceralarıyla ilgili otobiyografik kitaplarının çoğunu burada yazdı. 1958 civarında Andrews, Kaliforniya'daki Carmel Valley'e taşındı. 11 Mart 1960'ta Carmel, Kaliforniya'daki Peninsula Community Hastanesi'nde kalp yetmezliğinden öldü.[1] Memleketi Beloit'teki Oakwood Mezarlığı'na gömüldü.

"Indiana Jones" karakteriyle ilişkisi

[değiştir | kaynağı değiştir]
Roy Chapman Andrews atı Kubilay Han'ın üzerinde Moğolistan'da, 1920 dolayları

Amerikan Doğa Tarihi Müzesi'nden Douglas Preston şöyle yazdı: "Andrews'in Indiana Jones film karakterinin örnek alındığı kişi olduğu iddia ediliyor. Ancak ne George Lucas ne de filmin diğer yaratıcıları bunu doğrulamadı. Başka adaylar önerildi, Albay Percy Fawcett dahil filmin hikaye konferanslarının 120 sayfalık metninde Andrews'tan bahsedilmiyor."[7]

Smithsonian Channel tarafından yapılan bir analiz, bağlantının dolaylı olduğu, 1940'lar ve 1950'lerin macera filmlerindeki kahramanlara model oluşturan Andrews'in (ve diğer kaşiflerin), Lucas ve yazar arkadaşlarına esin kaynağı olduğu sonucuna varıyor.[8][9]

Bibliyografya

[değiştir | kaynağı değiştir]
Andrews'un Across Mongolian Plains: A Naturalist's Account of China's Great Northwest kitabının 1921 tarihli kapağı

Worldcat'te listelenen kitaplar:[10]

  • Monographs of the Pacific Cetacea (1914–16)
  • Whale Hunting With Gun and Camera (1916)
  • Camps and Trails in China (1918)
  • Across Mongolian Plains (1921)
  • On The Trail of Ancient Man (1926)
  • Ends of the Earth (1929)
  • The New Conquest of Central Asia (1932)
  • This Business of Exploring (1935)
  • Exploring with Andrews (1938)
  • This Amazing Planet (1939)
  • Under a Lucky Star (1943)
  • Meet your Ancestors, A Biography of Primitive Man (1945)
  • An Explorer Comes Home (1947)
  • My Favorite Stories of the Great Outdoors (1950)
  • Quest in the Desert (1950)
  • Heart of Asia: True Tales of the Far East (1951)
  • Nature's Way: How Nature Takes Care of Her Own (1951)
  • All About Dinosaurs (1953)
  • All About Whales (1954)
  • Beyond Adventure: The Lives of Three Explorers (1954)
  • Quest of the Snow Leopard (1955)
  • All About Strange Beasts of the Past (1956)
  • In the Days of the Dinosaurs (1959)

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b "Dr. Roy Chapman Andrews Dies. Explorer and Naturalist Was 76. He Discovered Dinosaur Eggs in Asia in 1920s. Headed Natural History Museum". Associated Press in The New York Times. 12 Mart 1960. 22 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2014. Dr. Roy Chapman Andrews, explorer and naturalist, died here tonight of a heart attack at Peninsula Community Hospital. He was 76 years old. 
  2. ^ Horns, tusks, and flippers: the evolution of hoofed mammals, Donald R. Prothero, Robert M. Schoch p. 119, also see Men and dinosaurs: the search in field and laboratory, Edwin Harris Colbert
  3. ^ Chris Beard, Hunt for the Dawn Monkey, p. 307
  4. ^ "protoceratops". 17 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2024. 
  5. ^ "Around the World". Time. 29 Ağustos 1927. 20 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2007. 
  6. ^ "APS Member History". search.amphilsoc.org. 31 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2023. 
  7. ^ "IMG_5930.JPG (2.23MB) - SendSpace.com". www.sendspace.com. 21 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2024. 
  8. ^ "Smithsonian Channel: Telling America's Stories". 2 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2013. 
  9. ^ Preston, Douglas J. (1993). Dinosaurs in the Attic: An Excursion Into the American Museum of Natural History. St. Martin's Press. ISBN 0-312-10456-1. , pp. 97–98 17 Mayıs 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  10. ^ "Results for 'Roy Chapman Andrews' [WorldCat.org]". worldcat.org. 19 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2024. 

Konuyla ilgili yayınlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Dragon Hunter; biography by Charles Gallenkamp (2001)

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Roy_Chapman_Andrews&oldid=32704240" sayfasından alınmıştır