Serbest Geçiş Sistemi

Hazel Crest, Illinois yakınlarındaki Tri-State Tollway'de kuzeye giden West 163rd Street gişelerinin serbest geçiş şeritleri

Serbest Geçiş Sistemi, para karşılığı geçilen yollar köprüler ve tünellerde trafik akışını yavaşlatmadan ücret tahsil etmeye yarayan düzendir.

Elden ele para tahsil edilen gişeler, mekanik para sayma, elektronik kartlı geçiş sistemleri gibi biraz daha otomatik ama gene de geçişi yavaşlatan düzenlerin geçiş noktaları önünde kuyruk oluşmasına sebep olması kaçınılmazdır. Oluşan kuyrukları kısa tutabilmek için gişe sayısının çoğaltılması geniş gişe meydanlarına yer temini, bunların inşası ve çalıştırılması gerekmektedir. Bu yüzden her gün daha az emek ve masrafla çalıştırılan ve yolcuların beklemesiz ve yavaşlamasız geçişine olanak veren, uzaktan tanıma, otomatik plaka numarası okuma gibi yeni olanakların kullanılması ile Serbest Geçiş Sistemi ortaya çıkmıştır.

Kurucusu açısından daha az yer, emek ve masraf gerektiren, yolcular açısından vakit kaybettirmeyen bu düzenin kusuru bilerek veya yanlışlıkla ödemesiz geçenlerin durdurulmasının pratik olmamasıdır. Ödemeden geçenlerin geçiş ücretini tahsil edebilmek için otomatik plaka okuma, geçişi fotoğrafla belgeleme, tahsili mümkün kılan kanunlara dayanarak kısmen, tam ya da cezalı meblağları talep etme, bu şekilde oluşan alacakları borç tahsili işiyle uğraşanlara devretme gibi yöntemler kullanılır.

Birbirinden bağımsız kurulmuş yöresel serbest geçiş sistemleri işbirliği yapıp birbirlerinin ücretlerini tahsil ederek uzun yol yolcularına ödeme kolaylığı getirebilirler.

Tarihi

Serbest Geçiş Sistemi fikrinin ilk ortaya atılışı 1959 Nobel Ekonomi ödülünü kazanan William Vickrey tarafından Washington için önermesiyle olmuştur.

İlk olarak hayata geçirilişi 27 yıl sonra Norveç'te 1986 yılında Bergen şehrinde RFID ile uzaktan tanıma, sayısal fotoğraf arşivleme ve RFID kullanmayanlar için geleneksel gişelerle birlikte oldu.

Daha sonra 1987 yılında Amerika'da Kuzey Dallas paralı yolu daha etraflı, ve Kanada'da Ontario 406 nolu otoyol için hem RFID hem de otomatik plaka numarası okuma teknolojileri kullanan ve tam otomatik olan örnekleri kuruldu.

1998 yılında Singapur da benzer, hem de ilk olarak trafik sıkışıklığına bağlı değişken ücret uygulayan bir Serbest Geçiş Sistemi kuruldu.

Teknoloji gelişip fiyat, iş gücü gereksinimi ve kullanıcı arayüzü daha ulaşılabilir hale geldikçe, başka alanlarda da uygulanmaya başlamıştır; örneğin ilk belli bir süresi bedava araba park binalarında biletsiz park olanağı.

Türkiye'de de KGS, OGS, HGS gibi aşamalardan geçilmiştir.

Ayrıca bakınız

• Kartlı Geçiş Sistemi KGS
• Otomatik Geçiş Sistemi OGS
• Hızlı Geçiş Sistemi HGS
• Çeşitli RFID Yazılımları
• Otomatik Tanıma ve Veri Toplama
• Anten
• Çip

Kaynakça

• haberturk.com Sürücülere müjde 30 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• ptt.gov.tr Otoyol ve Köprü Geçişlerinde HGS Devri Başlıyor
• sabah.com.tr HGS dönemi başlıyor 16 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• milliyet.com.tr Yerli HGS 195 km hızla giden kızgın boğa testini geçti
• cyclops.com.tr TETAŞ Grup Şirketi Cyclops Teknoloji A.Ş`den, Hız Kazandıran Teknoloji (Üretici Firma) 9 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• hurriyet.com.tr Köprü ve otoyollarda 'hızlı' çözüm (10 Ağustos 2011 arşivi)
• turkiyegazetesi.com.tr HGS, Meclis gündeminde 7 Eylül 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• kgm.gov.tr Araç sınıflandırmaları8 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• HGS 30 lira zorunluluğu kaldırıldı