Sosigenes (tarihçi)
İskenderiyeli Sosigenes (Grekçe: Σωσιγένης ὁ Ἀλεξανδρεύς), Romalı tarihçi Yaşlı Pliny'ye göre Jül Sezar'ın Jülyen takviminin tasarımı için danıştığı Ptolemaik Mısırlı bir Yunan astronomu ve matematikçi.[1][2]
Hayatı ve çalışmaları
[değiştir | kaynağı değiştir]Pliny'nin Doğal Tarih (İngilizce: Natural History) dışında onun hakkında çok az şey biliniyor. Sosigenes Kitap 18, 210-212'de yer almaktadır:
| “ | ... Üç ana okul vardı; Keldani, Mısırlı ve Yunan; ve bunlara ülkemizde Sezar tarafından diktatörlüğü sırasında dördüncüsü eklendi, bilgili gökbilimci Sosigenes'in (Sosigene perito scienceiae eius adhibito) yardımıyla ayrık yıllar güneşin seyrine uygun hale getirdi. | „ |
Kitap 2, Bölüm 6'da, Sosigenes, Merkür'ün yörüngesiyle ilgili çalışmalarıyla anılır:
| “ | Venüs'ün hemen yanındaki yıldız, bazılarının Apollo olarak adlandırdığı Merkür'dür; benzer bir yörüngeye sahiptir, ancak büyüklük veya güç açısından hiçbir şekilde benzer değildir. Daha düşük bir daire içinde, dokuz gün daha hızlı bir devrimle, bazen gün doğumundan önce ve bazen gün batımından sonra parıldar, ancak Cidenas ve Sosigenes'e göre güneşten asla 22 dereceden fazla uzakta değildir."[3] | „ |
Bazı kaynaklar, Jülyen takviminin Sisamlı Aristarchus tarafından tasarlandığını belirtir,[4] ancak bu sonucun nereden kaynaklandığı net değildir. Aristarchus'un çağdaşı olan Ptolemy III Euergetes, gerçekten MÖ 238'de Mısır takvimi için bir reform kararı verdi, ancak bu hiçbir zaman uygulanmadı. Bununla birlikte, reform, Jülyen takviminin paylaştığı bir özellik olan 365 günlük Mısır takvimine her dört yılda bir fazladan bir gün (artık gün) ekleyecekti.
Sosigenes, 1963 yapımı Kleopatra[5] filminde Hume Cronyn tarafından canlandırılmıştır. Bu tasvir yoğun bir şekilde kurgulanmıştır: Kleopatra'nın hocası/danışmanı ve daha sonra Roma elçisi olarak hizmet eder. Sonunda Mısır'a karşı savaşının başlangıcında Forum'da Octavian tarafından öldürüldü. Bu olayların hiçbiri tarihsel kayıtlarda mevcut değildir ve film için kurgulanmıştır.
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Sosigenes of Alexandria". 6 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2021.
- ^ Dialetis, Dimitris (2007). "Sosigenes of Alexandria". Hockey, Thomas (Ed.). Biographical dictionary of astronomers. vol. II, M-Z. Springer. s. 1074. 17 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2020.
- ^ Book II, chapter 6, 36-41 in Pliny the Elder, Natural History I. Loeb Classical Library 330. Translated by H. Rackman, 1938, p.193. In a very old translation from C. Plinius Secundus (1601). "The Historie of the World". Philemon Holland tarafından çevrildi., it is book 2 chapter 8, and reads: "Next upon it, but nothing of that bignesse and powerful efficacie, is the starre Mercurie, of some cleped Apollo: in an inferiour circle hee goeth, after the like manner, a swifter course by nine daies: shining sometimes before the sunne rising, otherwhiles after his setting, never farther distant from him than 23 degrees, as both the same Timæus and Sosigenes doe shew."
- ^ "Common Misconceptions in Astronomy & Science History" (PDF). Coconino Astronomical Society. 23 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Ocak 2021.
- ^ "Kleopatra". 3 Aralık 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2021.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Chisholm, Hugh, ed. (1911). Sosigenes. Encyclopædia Britannica (11th ed.). Cambridge University Press
- Dialetis D. (2014) Sosigenes of Alexandria. In: Hockey T. et al. (eds) Biographical Encyclopedia of Astronomers. Springer, New York, NY. doi:10.1007/978-1-4419-9917-7_1300
- Murdin, P. (2000). Sosigenes of Alexandria (c. 50 or 90 BC-?). Encyclopedia of Astronomy and Astrophysics. -1. 4016. doi:10.1888/0333750888/4016.
