Turanid Irk
Turanid ırk veya turanoid veya Güney Sibirya ırkı, biyolojik antropolojide Sibirya ve Orta Asya kökenli ırkı ifade eden ve fakat artık eskimiş ve kullanılmayan bir terimdir.[1][2][3] Geçmişte antropologlar, bu kelimeyi Güney Sibirya ırkı olarak ifade edilen, Güney Sibirya'dan insanları betimlemek için kullanıyorlardı.[4] Bu kullanımın arkasında, Avrupalı sömürgeci zihniyet ile ona bağlı olarak gelişen, insanları ırklara ayırma eğilimi yatıyordu. Turanid ırk, europid ırkı ile mongoloid ırkın karışmış alt türüdür.[5][6]
Antropologlar, bu kelimeyi ilk kullandıklarında Orta Asya ve Kazakistan'da yaşayan insanları kastetmişlerdir. Avrupada basılan kitaplarda, bu ırkKafkas ırkının bir parçası olarak adlandırılmış ve içine biraz "Mongoloid" karıştırılmıştır.[7] Tunç çağı Andronovo özelliklerini güçlü bir şekilde taşıyan form, turanid tipinin bilinen en eski formudur.
Irkın Antropolojik Karakteristiği
[değiştir | kaynağı değiştir]Macar Antropolog Gyula Henkey ve Kazak Antropolog Orazak Ismagulov bir tanesi tespit edilememiş olmakla birlikte Turanid Irkın beş tane alt tipi olduğunu söylemiştir:[8]
|
Turanid, Güçlü Mongoloid |
Turanid, Orta Tip |
Turanid, Güçlü Andronovo (Europoid) |
Turano-Pamirian |
| Çene az geniştir, elmacık kemikleri daha çıkıktır, iki kaş arası az gelişmiştir. Bu tip Kazaklarda %26.1 oranındadır. | Bu tipte Mongoloid ve Europid özellikler yarı yarıya gözlenir. Orta tipe Macarlarda %1 oranında rastlanır. | Boy uzundur, kafatası orantılı ve büyüktür, kafa indeksi kısadır, çene açısı oldukça geniştir, elmacık kemikleri orta derecede çıkıktır, iki kaş arası orta derecede gelişmiştir, burun köprüsü çıkık, düz veya hafif konvekstir, göz rengi koyu veya yeşilimsidir, saç rengi kahverengi-siyahtır. | Burun köprüsü biraz daha uzundur. |
Turanid Irkı belirleyen unsurlar şunlardır: orta yapılı vücut, orta genişlikte yüz, brekisefal kafatası, belirgin elmacık kemikleri, çıkık düz veya basık burun köprüsü, sıklıkla düz burun yapısı, buğday ten, düze yakın hafif dalgalı koyu renk saç.[9][10][11][12]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Acsádi, György; Nemeskéri, János (1970). History of Human Life Span and Mortality (İngilizce). Akadémiai Kiadó. 9 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2024.
- ^ Acta archaeologica Academiae Scientiarum Hungaricae (Almanca). Magyar Tudományos Akadémia. 1957. 9 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2024.
- ^ Balogh, István (1976). Ancient Cultures of the Uralian Peoples (İngilizce). Corvina Press. ISBN 978-963-13-3019-9. 9 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2024.
- ^ Simpson, George Eaton; Yinger, J. Milton (1987). Racial and cultural minorities: an analysis of prejudice and discrimination. 5. ed., 3. printing. New York: Plenum Press. s. 32. ISBN 978-0-306-41777-1.
- ^ American anthropologist, American Anthropological Association, Anthropological Society of Washington (Washington, D.C,), 1984 v. 86, nos. 3-4, p. 741.
- ^ "Racial and cultural minorities: an analysis of prejudice and discrimination, Environment, development, and public policy, George Eaton Simpson, John Milton Yinger, Springer, 1985, ISBN 0-306-41777-4, p.32". 8 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2016.
- ^ Eickstedt, Egon Freiherr von (1934). Rassenkunde und Rassengeschichte der Menschheit (Almanca). F. Enke. s. 170. 9 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2024.
- ^ Henkey, Gyula: A Karpatmedence es Kozep-Azsia nepesedestorteneti es embertani kapcsolatai ["The anthropological and ethnogenetic relationships between the Carpathian Basin and Central Asia"]. Kapu 1996, no. 10. 24-29. Ismagulov, Orazak: Ethnic anthropology of Kazakhstan: (somatological research). Alma-Ata, 1982. In: International Journal of Central Asian Studies 24 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Volume 3, 1998 24 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Annales historico-naturales Musei Nationalis Hungarici 24 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., volumes 3-4, Természettudományi Múzeum (Hungary), Nepmuvelesi propaganda iroda, 1953, p. 285 16 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
- ^ The Encyclopedia Americana, vol. 1 15 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Americana Corp., 1973, p.452.
- ^ G. Acsadi, J. Nemeskeri. "Nemeskeri History of Human Life Span and Mortality". 13 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2022.
- ^ Lajos Bartucz. A magyar ember: a magyarság antropológiája. s. 414-417. 13 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2022.