Vikipedi:Değişiklik politikası
 | Bu sayfa Vikipedi'nin resmî politikalarından biridir. Sayfanın içeriği, uygulanması gereken bir standart olarak kullanıcılar tarafından benimsenmektedir. Sayfada değişiklik yapmadan önce, bu değişikliklerin kullanıcılardan onay aldığına emin olun. Uygun görmediğiniz bir kısım varsa, tartışma sayfasında sebepleri ile açıkça belirtin. |
 | Ceviz kabuğuna sığacak şekilde bu sayfa: Sayfaları ve maddeleri mümkün olan her noktada iyileştirin. Bir maddeyi mükemmel hale getirmeden bırakma konusunda endişe etmeyin. Değişiklik yapanlar bazı "yanlışlar yapmış" olsalar dahi ekledikleri değerli kısımları koruyun (Silmek yerine düzeltmeyi deneyin.). |
Vikipedi, herbiri masaya farklı şeyler koyan pek çok Vikipedistin ürünüdür. Bu katkılar, araştırma becerileri, teknik uzmanlık, yazma becerisi, küçük bilgi parçaları ya da en önemlisi yardım etme isteği olabilir. En iyi kabul edilen maddeler bile tamamlanmış olarak kabul edilmemelidir, çünkü her yeni kullanıcı, içeriğin herhangi bir zamanda nasıl geliştirilip iyileştirileceğine dair yeni bir anlayış sunabilir.
Vikipedi'ye bilgi ekleme
[kaynağı değiştir]Vikipedi, kabul edilmiş bilgiyi özetler. Kural olarak, ne kadar çeşitli, kabul edilen bilgiyi kapsayabilirse o kadar iyidir. Lütfen kabul edilen bilgileri özetleyen içerikleri cesurca ekleyin ve kaynaklı içeriği kaldırırken özellikle dikkatli olun. Vikipedi'deki bilgilerin doğrulanabilir oluşu ve özgün araştırmalara dayanmaması Vikipedi politikasıdır. Güvenilir kaynaklara başvurarak içeriğin doğrulanabilir olduğunu gösterin. Bir içerikte eksik yönler olması onun, yanıltıcı veya yanlış olmasından daha iyi olduğu için, kaynaksız içeriğe itiraz edilebilir ve bu içerikler kaldırılabilir. Bu tür durumlardan kaçınmak için en iyi yöntem bir maddeyi oluştururken ya da maddelere ekleme yaparken kaynak göstermektir. (Nasıl yapacağınızı öğrenmek için bakınız: Vikipedi:Kaynak gösterme)
Vikipedi başkalarının telif haklarına saygı duyar. İçeriğin güvenilir kaynaklar tarafından desteklenmesi gerekse de; telif hakkıyla korunan bir kaynaktan bilgi kopyalamak veya bu bilgiyi kaynak yazımına çok benzer veya çok farklı olmayan yakın ifadelerle vermekten kaçının. Kaynağı okumalı, anlamalı ve sonra ne dediğini kendi kelimelerinizle ifade etmelisiniz. Sıklıkla gerekli olan kısa alıntı kullanımı için bir istisna mevcuttur; bunlar tırnak içine alınmalı, bunlara metin içi bir kaynak gösterimi eşlik etmeli ve genellikle kaynağa ve yazara atfedilmelidir. (İzinsiz sınırlı alıntıya izin veren Adil kullanım doktrinine bakın.)
Bir maddeyi iyileştirmenin bir diğer yolu, mevcut kaynaksız içerik için kaynak bulmaktır. Özellikle potansiyel olarak tartışmalı ifadelerle karşılaşıldığında kaynaklandırılmış olması büyük önem taşır. Kaynak ve alıntı eklemek için içeriği ekleyen kişi olmanız gerekmez.
Vikipedi sürekliliği olan bir çalışmadır: Mükemmellik gerekli değil
[kaynağı değiştir]Mükemmellik gerekli değil: Vikipedi sürekliliği olan bir çalışmadır. El birliğiyle değişiklik yapılarak, eksik veya kötü yazılmış ilk taslakların zamanla mükemmel maddelere dönüşebileceği anlamına gelir. Kötü yazılmış maddeler bile geliştirilebilir olmak koşuluyla iyi karşılanır. Örneğin; biri bir maddeye konuya genel bir bakışla ya da birkaç rastgele bilgiyle başlayabilir. Bir diğeri, madde biçemini standartlaştırmaya yardımcı olabilir ya da ek bir bilgi, rakam veya grafikle katkıda bulunabilir. Yine bir başkası, maddede temsil edilen görüşleri daha dengeli hale getirebilir ve mevcut içerikteki bilgileri kontrol edip kaynak eklemesi yapabilir. Bu sürecin herhangi bir noktasında madde düzensiz hale gelebilir veya standartların altında yazılar içerebilir. Ancak maddelerin el birliğiyle geliştirilebilir olması özensiz çevirilerin kabul edilebilir olduğu anlamına gelmez.
Yaşayan veya yakın zamanda ölmüş kişilere ait maddelerde tarafsızlık
[kaynağı değiştir]“Mükemmellik aranmasa da” yaşayan insanlardan bahseden maddelere ekstra özen gösterilmelidir. Yaşayan kişiler (veya yakın zamanda ölenler) hakkında tartışmalı içerik kaynaksızsa veya yeterli kaynağa sahip değilse (yazılanların olumsuz, olumlu, tarafsız veya sadece şüpheli olup olmadığına bakılmaksızın) bir veya daha fazla güvenilir kaynakla derhal doğrulanmalı ve tarafsız bir şekilde herhangi bir bakış açısına gereksiz önem vermeden sunulmalı veya (doğrulanamıyorsa) tartışma sonucu beklenmeden derhal kaldırılmalıdır.
Sorunları düzeltmeye çalışın
[kaynağı değiştir]
Harika Vikipedi maddeleri, editörlerin birbirini izleyen çabalarıyla oluşur. Kusurlu içeriği tamamen kaldırmak yerine, yapabiliyorsanız sorunları düzeltin, yapamıyorsanız etiketleri kullanın ya da bunları temizleyin.
Yukarıda açıklandığı gibi, Vikipedi devam eden bir çalışmadır ve ilk seferde mükemmellik gerekli değildir. Bir maddeye eklenen bilgilerden veya fikirlerden herhangi biri "bitmiş" maddeye uygun, tarafsız ve doğrulanabilir olduğu sürece saklanmalıdır. Öte yandan özgün araştırmalara da izin verilmez.
Bir maddenin yeniden yazılması veya önemli ölçüde değiştirilmesi gerektiğini düşünüyorsanız, devam edin ve yapın, bunun yanısıra bu değişikliğin neden gerekli olduğuna dair tartışma sayfasına bir yorum bırakmak iyi olacaktır.
Bir maddeden içerik kaldırmak yerine aşağıdakilerden birini uygulamayı düşünün:
- Kaynaktaki bilgileri daha iyi ifade edebilmek ya da grameri geliştirmek için düzenleyin ya da farklı şekilde açıklayın,
- Hata içeriğin küçük bir bölümündeyse tamamını çıkartmak yerine o bölümü düzeltmeyi deneyin,
- Hata biçimlendirmedeyse düzenlemeyi, kaynak eksiği varsa kaynak eklemeyi deneyin,
- Eğer gerekliyse etiketleyin,
- İçeriğin geri kalanını olduğu gibi korurken yanlışlıkları düzeltin,
- Birleştirmenin, içeriği daha alakalı mevcut bir maddeye aktarmanın veya bölüp tamamen yeni bir madde oluşturmanın mantıklı olup olmadığını değerlendirin,
- Maddeyi daha dengeli hale getirmek için mevcut bakış açılarına farklı bir bakış açısı ekleyin,
- {{Kaynak belirt}} şablonunu ekleyerek veya uygun olan başka bir etiketi ekleyerek bilgiye kaynak isteyin,
- Hızlıca kaynak arayıp kendiniz bir kaynak ekleyin,
- İçeriği kendiniz düzeltemiyorsanız uygun temizleme etiketlerini kullanın,
- Ölü bir bağlantıyı onarmak için eskisinin arşiv bağlantısını ekleyin ya da yeni bir URL ile değiştirin,
- Maddenin tamamını başka bir maddeyle birleştirip yönlendirme bırakın,
- Vikimetin veya biçimlendirmedeki hataları düzeltin.
Bunların dışında, içeriğin yeni bir maddeye temel oluşturabileceğini düşünüyorsanız ve Vikipedi'den tamamen silmek konusunda şüpheleriniz varsa silmek yerine tartışma sayfasına taşıyın. Başka bir maddeyle daha ilişkili olabileceğini düşünüyorsanız o maddenin tartışma sayfasına taşımayı da düşünebilirsiniz.
İçeriği kaldırmayı haklı çıkartabilecek sorunlar
[kaynağı değiştir]Çeşitli temel politikalarımızda, bir maddedeki bilgileri korumak yerine kaldırmanın "daha uygun" olabileceği durumlar ele alınır. Vikipedi:Doğrulanabilirlik, kaynaksız ve tartışmalı içeriği ele alır; Vikipedi:Özgün araştırmalara yer vermemek özgün araştırmaların kaldırılmasını ele alır; Vikipedi ne değildir, Vikipedi için temelde uygun olmayan içerikleri tanımlar; ve VP:YERSİZ, belirli bakış açılarına ağırlık verilen içeriklerin nasıl dengelenmesi gerektiğini ele alır. Ayrıca, bir maddede özet bölümü hariç tekrarlar minimumda tutulmalıdır.
Hakaretler, anlaşılmaz içerikler, vandalizm, telif hakkını ihlal eden içerikler ve kendisini destekleyen herhangi bir güvenilir bir kaynağın şimdiye kadar yayınlanmadığı içerikler tamamen kaldırılmalıdır.
Kaynaksız veya kötü kaynaklı iddiaların ele alınması söz konusu olduğunda, özellikle yaşayan insanların biyografilerine dikkat edilmelidir. Bu tür maddeler üzerinde çalışan editörlerin, Vikipedi:Yaşayan insanların biyografilerinde belirtilen ek kısıtlamaları bilmesi ve anlaması gerekir.
Tartışma ve düzenleme
[kaynağı değiştir]Sayfaları düzenlerken özellikle de küçük değişikliklerde, sorunların düzeltilmesinde ve tartışma yaratma olasılığının az olduğunu düşündüğünüz değişikliklerde cesur olun. Değişiklik yapmak için önceki yazarlara danışılmasına gerek yoktur. Vikipedide maddeler kimseye ait değildir, bu yüzden maddeyi geliştirecek bir şey görürseniz uygulayın.
Düzenlemenin tartışma yaratabileceğini düşünüyorsanız, yapmadan önce tartışma sayfasında teklif edip görüş almak daha iyi bir hareket tarzı olabilir. Değişikliklerde cesur olmak topluluğun fikir birliğine aykırı değişiklikler yapmayı, Tarafsız bakış açısı ve doğrulanabilirlik gibi temel politikaları ihlal etmeyi ya da geniş çaplı değişiklikleri oldu bittiye getirmeyi haklı çıkartmaz.
Birisi değişikliğinize katılmadığını geri alarak veya tartışma sayfasında itiraz ederek belirtirse, seçeneklerinizi değerlendirip uygun şekilde yanıt verin. "Cesur ol, geri al, tartış döngüsü" (CGT) genellikle tartışmalı bir düzenleme geri alındığında kullanılır.
Yardımcı olun: açıklayın
[kaynağı değiştir]Yardımcı olun: değişikliklerinizi açıklayın. Bir maddeyi düzenlediğinizde, yaptığınız değişiklik ne kadar radikal veya tartışmalı olursa, onu açıklama ihtiyacı da o kadar büyük olur. Değişikliği neden yaptığınızı açıklamak için uygun bir özet kullanın. Daha büyük veya daha önemli değişiklikler söz konusu olduğunda, değişiklik özeti size yeterli açıklama alanı sağlayamayabilir; bu durumda, maddenin tartışma sayfasına bir not bırakabilirsiniz. Tartışma sayfasındaki notların daha görünür olduğunu, yanlış anlaşılmaların önüne geçme ihtimallerinin daha çok olduğunu ve değişiklik savaşı yerine konuşarak anlaşmayı teşvik ettiğini de unutmayın.
Büyük değişiklikler konusunda dikkatli olun: bunları tartışın
[kaynağı değiştir]Bir maddede büyük bir değişiklik yaparken dikkatli olun. Bu tür düzenlemeleri önce maddenin tartışma sayfasında tartışarak değişiklik savaşını önleyin. Bir kullanıcının maddeyi iyileştirmeye dair fikri, başka bir kullanıcı için saygısızlık anlamına gelebilir. Cesur olmayı seçerseniz, bir değişiklik savaşından kaçınmak amacıyla değişikliğinizi maddenin tartışma sayfasında ayrıntılı olarak gerekçelendirmeye çalışın.
Ama – Vikipedi bir forum değildir
[kaynağı değiştir]Cesurca bir değişiklik yapmaya da tartışma sayfasında değişiklik öncesi konuşmaya da karar verseniz lütfen Vikipedinin bir tartışma forumu olmadığını unutmayın. Kişisel fikirlerimizi ve inançlarımızı tartışmak yerine enerjimizi maddeleri geliştirmeye odaklamak en iyisidir. Bu, Vikipedi:Görgü kuralları'nda daha ayrıntılı olarak işlenmektedir.
Yardıma ihtiyacınız varsa
[kaynağı değiştir]Diğer kullanıcılarla bir anlaşmaya varmak için yardıma ihtiyacınız varsa Vikipedi:Anlaşmazlıkların giderilmesi süreçleri mevcuttur.
Tartışma sayfalarını düzenleme
[kaynağı değiştir]Tartışma sayfalarının nasıl düzenleneceğine ilişkin bilgiler için bakınız:
Ayrıca bakınız
[kaynağı değiştir]- Vikipedi'ye katkıda bulunmak: Vikipedi'ye nasıl ve nerede yardım edebilirsiniz