işlemek

Ayrıca bakınız: islemek, işlemez

Haftanın sözcüğü – 2008, 16. hafta

Türkçe

Söyleniş

• IPA^(anahtar): ɪʃlɛmɛk

Köken

Eski Türkçe iş kökünden türemiştir

Eylem

işlemek (üçüncü tekil şahıs geniş zaman çekimi işler)

Vikipedi

işlemek hakkında Türkçe Vikipedi'de ansiklopedik bilgi bulabilirsiniz.

1. bir şeye emek vererek onu daha elverişli bir duruma getirmek
2. ince ve süslü şeyler yapmak, nakışlamak

   Para için işlemediğini iddia eden bu fakir ihtiyar şüphesiz sanatının âşığıydı. - M. Ş. Esendal

3. içine girmek, etkilemek, nüfuz etmek

   O uzun ve derin bakış genç adamın ta yüreğine kadar işlemişti. - Y. K. Karaosmanoğlu

4. nakşetmek

   Al bayrağa narin eller işliyor zafer. Uzaklarda yaralanır kahraman nefer. - E. B. Koryürek

5. iyi çalışmak, müşterisi bol olmak
6. durağan durumdan hareketli duruma geçmek, çalışmak
7. herhangi bir konuyu ele alarak incelemek, öğretmek
8. düşüncelerini herhangi birine etki yaparak benimsetmek

   Ali Rıza Bey bu ilk çocuğu ile, bir çiçek meraklısı, bahçesiyle oynar gibi oynamış, onu ancak kendi hayalinde yaşayan mükemmel insan maddelerine göre işlemişti. - R. N. Güntekin

9. işlek, etkin durumda olmak

   Lütfügiller büyücek bahçelerinin ana yola açılan kapısından işlerlerdi. - S. F. Abasıyanık

10. çıban, olgunlaşma yolunda olmak
11. yara, kapanmamak
12. gidip gelmek

    Şimdi otomobillerin, otobüslerin işledikleri asfalt caddeden bir zamanlar ne kervan ne insan geçerdi. - S. M. Alus

13. hesapları, kayıtları düzenli olarak tutmak veya gereken yere aktarmak

    Tayın çizelgelerini düzenliyorum, ambar defterini işliyorum. - E. Bener

14. herhangi bir ürünü satışa sunulmadan önce birtakım işlemlerden geçirmek

Deyimler

ara yoldan işlemek, arı kovanı gibi işlemek, bahçeden işlemek, caddeden işlemek, cana işlemek, cinayet işlemek, cürüm işlemek, çıban gibi işlemek, deftere işlemek, demiri işlemek, deriyi işlemek, günah işlemek, hammaddeyi işlemek, haram işlemek, haritaya işlemek, hesaba işlemek, içine işlemek, kanunun suç saydığı fiilleri işlemek, kapıdan işlemek, konuyu işlemek, listeye işlemek, mekanizma işliyor, metni işlemek, nakış gibi işlemek, nakış işlemek, oya işlemek, sevap işlemek, sim işlemek, sistem işliyor, suç işlemek, süreç işliyor, toprağı işlemek

Türetilmiş kavramlar

• işlem, işleyici, kendiişler
• işlek
• işlek

Çeviriler

çeviriler

• Almanca: bearbeiten (de)
• Azerice: işləmək (az), naxışlamaq (az)
• Danca: bearbejde (da)
• Eski Türkçe: ışlamak‎ (otk) (ışlamak), esrilemek‎ (otk) (esrilemek)
• Estonca: töötlema (et)
• Fince: työstää (fi), jalostaa (fi), muokata (fi), kirjailla (fi), kirjoa (fi), viljellä (fi)
• Fransızca: travailler (fr)
• İngilizce: process (en), treat (en)
• İsveççe: bearbeta (sv)
• Kırgızca: тартиби (ky) (tartibi)
• Norveççe: bearbeide (no)
• Rusça: работать (ru) (rabotatʹ), действовать (ru) (deystvovatʹ), функционировать (ru) (funktsionirovatʹ)
• Tatarca: eşkärtü (tt), näqışlau (tt)
• Türkmence: işlemek (tk)

Kaynakça

• Türk Dil Kurumuna göre "işlemek" maddesi

Atasözleri

• İşleyen demir ışıldar